تطبیق گفتار و رفتار؛ مهم‌ترین درس سیره مدیریت اخلاقی پیامبر(ص) برای مسئولان

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین ابراهیمی، عضو جامعه روحانیت مبارز، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره جایگاه اخلاق در سیره مدیریتی و روش رهبری پیامبر اکرم(ص) گفت: معلم پیامبر گرامی اسلام(ص) ذات حضرت احدیت است. در کتب اخلاق، حدود 12 مورد از نصایح و فرمان‌های پروردگار ذکر شده که پیامبر(ص)‌ باید این موارد را رعایت کند که از جمله آن‌ها توجه به حقوق مردم و رأفت نسبت به آنهاست.

وی افزود: پیامبر اسلام(ص) با مردم با محبت و رأفت رفتار می‌کرد و تا جایی که امکان داشت از اشتباهات مردم چشم‌پوشی می‌کرد مگر اینکه خطای فاحشی رخ داده باشد. خداوند بالاترین صفت پیامبر(ص) را «خلق عظیم» بیان فرموده است. عظیم دال بر کثرت است و بیانگر اخلاق و منش بسیار بزرگ پیامبر (ص) است و این اخلاق حسنه فراگیر و شامل همه ابعاد زندگی بود.

مؤلفه‌های اخلاقمداری پیامبر(ص) در عرصه مدیریت جامعه

حجت‌الاسلام ابراهیمی اظهار کرد: همچنین پیامبر(ص) در روایتی هدف از بعثت خود را کامل کردن مکارم اخلاقی بیان می‌فرمایند و مکارم اخلاقی بالاتر از اخلاق حسنه است. نکته مهم این است که اخلاق‌مداری ایشان فقط در عرصه فردی نبود و در مدیریت پیامبر(ص) نیز کاملاً مشهود بود و این از طریق ارزش قائل شدن برای آحاد جامعه اسلامی، برجسته‌کردن ویژگی‌های مثبت افراد و توجه به کرامت آنها به منصه ظهور می‌رسید و همین باعث جذب مردم به ایشان می‌شد.

عضو جامعه روحانیت مبارز ادامه داد: به همین دلیل همواره پیامبر(ص) توصیه می‌فرمودند کسی علیه یاران من خبر بدی نیاورد تا این درس را به مسلمانان بدهند که از گمان بد بردن به همدیگر پرهیز کنند و کارهای همدیگر را حمل بر صحت بگذارند و خطاها را در خفا به خود فرد گوشزد می‌فرمودند.

مشورت حاکم با مردم، با هدف رشد جامعه و ارزش بخشیدن به انسان‌ها

وی ابراز کرد: بعد از جنگ احد که عده‌ای دستور پیامبر(ص) را در حفظ یک موضع رعایت نکردند پیامبر(ص) قصد تنبیه آنان را داشت که آیه نازل شد این افراد را عفو کن و بعد از آنکه آنها را عفو کردی، با آنها در امور جامعه مشورت کن و پس از آن خودت تصمیم بگیر و به خدا توکل کن.

حجت‌الاسلام ابراهیمی تأکید کرد: به عبارتی پیامبر(ص) از طریق مشورت با مردم و شنیدن نظرات اصحاب و مسلمین، جامعه را در مسیر رشد و تعالی قرار می‌داد و برای آنها ارزش قائل می‌شد. یکی از اقدامات مهم مدیریتی پیامبر(ص) در مدینه تقسیم کارها بین همه مسلمانان بود و ایشان به مثابه یک فرمانده کل، جامعه را رهبری می‌کرد اما با سپردن کارها به مردم، آنها را به صحنه می‌آورد و جلب مشارکت می‌کرد.

دعوت پیامبر(ص) با عمل بود نه شعار

عضو جامعه روحانیت مبارز بیان کرد: بنابراین پیامبر(ص) با گفتار و کردار خود به گونه‌ای عمل کرد که مردم ایشان را الگو قرار دادند و خداوند هم در قرآن پیامبر(ص) را «اسوه حسنه» خطاب کرد. مهم‌ترین دلیلی که موجب شد پیامبر(ص) به مقام اسوه حسنه برسند این بود که مدیریت ایشان عملی بود نه شعاری و لفظی؛ یعنی پیامبر(ص) تا زمانی که خودشان عمل نمی‌کردند افراد را دعوت و توصیه به عمل نمی‌کردند.

وی تصریح کرد: این روش مدیریتی اخلاقی، صادقانه و عادلانه پیامبر(ص) موجب شده بود که جامعه از ایشان تبعیت کنند و سخنان ایشان را با جان و دل بپذیرند. در واقع مدیریت پیامبر(ص) بر مبنای «کونوا دعاة الناس بغیر السنتکم» و اصالت عمل درست و ارجحیت آن بر گفتار و شعار درست بود.

صداقت مسئولان؛ عامل اصلی جلب اعتماد مردم

حجت‌الاسلام ابراهیمی اظهار کرد: امروز هم اگر مدیران کشور برپایه این مشی عمل کنند و از سخن زیبا گفتن کم کرده و بر زیبا و درست عمل کردن بیفزایند جامعه ما با هوشیاری متوجه آن می‌شود و به مدیران کشور اعتماد می‌کند. ویژگی مهم رهبری امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری نیز این بوده و هست که زندگی پاکیزه دارند و میان رفتار و گفتارشان تناقضی وجود ندارد و جامعه نیز چون صداقت رهبران انقلاب اسلامی را در عمل دیده تبعیت از ولایت را اولویت خود می‌داند.

عضو جامعه روحانیت مبارز در پایان بیان کرد: بنابراین می‌توان گفت یکی از عواملی که انقلاب اسلامی را تا به امروز حفظ کرده و تداوم بخشیده، تطابق گفتار و رفتار امام(ره) و رهبر معظم انقلاب و اخلاقمداری آنها در مدیریت کشور است و مسئولان نیز اگر می‌خواهند مورد اعتماد جامعه قرار گیرند و فاصله خود را با مردم کاهش دهند باید چنین روشی را سرلوحه کار خود قرار داده و با صداقت با مردم رفتار کنند.