سبک زندگی اسلامی برآیند بینش، ارزش و کنش انقلابی است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، استاد و پژوهشگر علوم سیاسی، در یازدهمین نشست کرسی‌های آزاداندیشی دوره‌ای با عنوان «بنیاد‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی» که به همت دانشگاه طلوع مهر و مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم به صورت مجازی برگزار شد، گفت: ویژگی برجسته انقلاب اسلامی این است که در تحول بنیادین خود علاوه بر صورت‌ها و ساختار‌ها و نهاد‌ها و نظام ها، معنای زندگی را هم تغییر داد. اگر زندگی را مجموعه‌ای انسجام یافته از نظام باورها، ارزش‌ها و رفتار‌ها و موقعیت‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بدانیم، انقلاب اسلامی این مجموعه را تغییر داد و در یک نظام معنایی جدیدی که بر پایه دین طراحی شده بود، متحول ساخت؛ بنابراین سبک زندگی اسلامی برآیند بینش، ارزش و کنش انقلابی است.

 

وی در ادامه گفت: سامانه سبک زندگی، چهار پایه اساسی دارد. اولین پایه آن مربوط به بینش انسان هاست که شامل ادراکات و معتقدات و باور‌های آدم‌ها نسبت به جهان و خدا و هستی و مجموعه جهان بینی است. پایه دوم شامل گرایش‌ها است. در سبک زندگی این بخش بسیار مهم است. مجموعه ارزش ها، تمایلات و ترجیحات را در بر می‌گیرد و سومین پایه سبک زندگی شامل قلمرو کنش‌ها و رفتار‌های بیرونی انسان‌ها است که مجموعه‌ای از روش‌ها و نوعی سیره رفتاری برای انسان‌ها درست می‌کند و چهارمین پایه سبک زندگی به وضعیت‌ها و موقعیت‌هایی مربوط می‌شود که در یک جامعه‌ای برای یک جمعی ایجاد می‌شود تا بینش ها، ارزش‌ها و کنش‌ها در درون آن به سامان برسد.

 

استاد حوزه و دانشگا‌ها با اشاره به شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی قبل از انقلاب اسلامی گفت: یکی از ایراد‌های جامعه قبل از انقلاب این بود که، چون نظم توحیدی بر جامعه حاکم نبود بنیاد‌های بینشی، ارزشی و گرایشی متناسب جامعه‌ای شکل گرفته بود که الگوی آن از دنیای غرب دیکته شده بود. جهت گیری جامعه در مسیر اهداف و ارزش‌های الهی نبود. منبع فکر و معرفت و رفتار جامعه از دین ناشی نمی‌شد و در آن شرایط انتظار پاک زیستن و پاک اندیشیدن و پاک گفتن، نبود. اگر انسان‌ها هم بر خلاف آن شرایط حرکت می‌کردند جبر محیطی و شرایط فرهنگی و سیاسی برای آن‌ها محدودیت ایجاد می‌کرد.

 

وی در ادامه به رویکرد تحولی انقلاب اشاره کرد و گفت: انقلاب اسلامی بر اساس آموزه‌های الهی  با شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی، بارقه‌های امید به رهایی از قلمرو نظم شاهنشاهی را فراروی شهروندان ایرانی قرار داد و بر اساس فطرت و کمال طلبی، حق جویی، زیبایی خواهی، خداجویی، عدالت طلبی و ظلم ستیزی، ملت را به قیام و انقلاب به پا داشت و مردم ایران آگاهانه از آن سبک زندگی اعلام تنفر کردند و خود را برای ورود به یک سبک زندگی جدید آماده می‌کردند.  

 

استاد و پژوهشگر علوم سیاسی با اشاره به شرایط و مراحل انقلاب اسلامی گفت: بر اساس مراحل پنج گانه‌ای که مقام معظم رهبری برای انقلاب اسلامی ترسیم کرده اند. ملت ایران در مرحله نخست یعنی دوره انقلاب، نقش اساسی خود را در به هم ریختن سبک زندگی طاغوتی و زمینه سازی برای سبک زندگی جدید فراهم کرد  و بعد از پیروزی بلافاصله مرحله دوم انقلاب یعنی نظام سازی شروع شد. در این مرحله با تدوین پایه‌های قانونی و حقوقی به ترسیم نهاد‌ها و نظامات مختلف سبک زندگی انقلابی اقدام شد و در سرتاسر قانون اساسی چهار نوع برنامه اساسی برای سبک زندگی اسلامی پیش بینی شده است.  

 

مهاجرنیا  در پایان  به برنامه‌های نظم سیاسی جمهوری اسلامی برای سبک زندگی  اشاره کرد و گفت: اولین برنامه انحصاری انقلاب اسلامی «برنامه‌های متعالی» است که مجموعه‌ای از بینش ها، ارزش‌ها و مسائل معنوی و عبادی انسان در ارتباط با خداوند است. این نوع برنامه‌های در همه بخش‌های زندگی فردی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی برای آحاد شهروندان و شهریاران در نظر گرفته شد. نوع دوم «برنامه‌های تهذیبی» است که شامل مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و خصلت‌های اخلاقی است که به زندگی شهروندان صفای باطنی و ظاهری می‌دهد. دسته سوم «برنامه‌های تنظیمی» و تشکیلاتی است که همگرایی و اخوت و محبت میان شهروندان را تنظیم می‌کند و نظام زندگی و ساختار پیوند‌های شهروندی را تثبیت می‌کند. دسته چهارم «برنامه‌های تدبیری» است که نظامات زندگی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را سامان دهی می‌کند. دولت و حکومت در برنامه‌های تدبیری نقش اساسی دارند. پیوند وثیق میان دولت و ملت پایه استحکام سبک زندگی اسلامی است.