قرآن و سلامت در سالی که گذشت / از تصویب سند راهبردی تا انتشار کتب روایات طبی

به گزارش ایکنا؛ شیوع کرونا در سال ۹۹ بر فعالیت‌‌های قرآن و سلامت نیز سایه افکند، اما در همین سال اتفاقات مهمی در این حوزه رخ داد.

 

 

فعالیت‌های قرآن و سلامت در سال ۹۹ با انتشار کتاب بنیان‌های کاربست روایات طبی در بیست و پنجم فروردین‌ آغاز شد. این کتاب را دبیرخانه کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت در پاسخ به نیاز جامعه منتشر کرد و در آن به تبیین استفاده روشمند و علمی از احادیث و روایات در حوزه پزشکی پرداخته شده است. این اثر شامل هفت مقاله از برجسته‌ترین اساتید حوزه مطالعاتی «اسلام و سلامت» است که طی سال‌های گذشته در کارگاه‌های علمی ـ پژوهشی دبیرخانه کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت به ایراد سخن پرداخته‌اند. برخی از عناوین مقالات عبارت‌اند از: «درنگی بر روش‌شناسی متن‌پژوهی با تکیه بر آثار حوزه اسلام و سلامت» اثر احمد پاکتچی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ «گام‌های ضروری در شکل‌گیری عنوان طب اسلامی» اثر عبدا‌لهادی مسعودی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث؛ «محتوا و استناد در روایات طبی» اثر سیدمحمدکاظم طباطبایی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث و «منبع‌شناسی مطالعات اسلام و سلامت» اثر محمد باعزم.

 

 

پس از انتشار این کتاب تا تیرماه خبر مهمی در این حوزه نبود، اما در تیر مهمترین رخداد چند سال اخیر در حوزه قرآن و سلامت رقم خورد و سند راهبردی کمیسیون توسعه و پژوهش آموزش عالی قرآن در نظام سلامت به تصویب رسید و وزیر بهداشت آن را ابلاغ کرد.

 

مهدی صالحی، رئیس دبیرخانه این کمیسیون، در رابطه با این سند به ایکنا، گفت: تدوین نقشه راه و سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی در نظام سلامت از ابتدای واگذاری مسئولیت آن به وزارت بهداشت در دستور کار دبیرخانه این کمیسیون قرار گرفته است.

وی تصویب این سند را گام مهمی برای ساماندهی و مدیریت مطالعات، پژوهش‌ها و فعالیت‌ها مرتبط با حوزه سلامت و دین دانست و گفت: امیدوارم با تصویب و ابلاغ این سند، هماهنگی و هم‌افزایی هرچه بیشتری میان پژوهشگران و محققان این حوزه مطالعاتی به منظور بهره‌برداری روشمند و حداکثری از آموزه‌های دینی در حوزه سلامت به وجود آید.

فراهم‌سازی بنیان‌های علمی و ملزومات اجرایی برای بهره‌گیری روشمند از آموزه‌های قرآنی و تبیینی در مسیر ایجاد و نهادینه‌سازی نگرش فراگیر و کل‌نگر به مسئله سلامت انسان از جمله محور‌هایی است که به عنوان چشم انداز این سند معرفی شده است که تلاش می‌کند به این اصول دست یابد: محوریت قرآن کریم و آموزه‌های تبیینی پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت(ع) در نظام تولید معرفت در مطالعات قرآن، اسلام و سلامت با رویکرد میان‌رشته‌ای؛ تأکید بر آزمون‌پذیری راهکارها، مدل‌ها و نظریات خلاقانه‌ با رویکرد کل‌نگر ـ فراگیر؛ استفاده از آموزه‌های قرآنی و تبیینی در حوزه سلامت؛ توجه به اصل عقلانیت و بهره‌گیری از دستاورد‌های روزآمد دانش بشری در حوزه سلامت ضمن توجه به نقش محوری و تأثیرگذار رویکرد کل‌نگر و توحیدی و آموزه‌های قرآنی.

ترسیم نقشه جامع مطالعات و دستیابی تدریجی به محور‌های نظری آن، استقرار سامانه جامع کمیسیون به منظور ایجاد بستر مشارکت پژوهشگران و صاحب‌نظران و تجمیع و پردازش داده‌های مرتبط، امکان‌سنجی تدوین بسته «آموزش عالی تخصصی و میان‌رشته‌ای» در برخی موضوعات سلامت با نگرش اسلامی و رویکردی فراگیر و کل‌‌نگر و نیز بهره‌مندی از آموزه‌های قرآنی مرتبط با سلامت در دروس عمومی معارف اسلامی دانشگاه‌های علوم پزشکی از جمله اهداف این سند هستند.

 

در این سند هفت راهبرد و اقدام ملی تبیین شده است که از جمله می‌توان به ساماندهی و اقدامات مستمر در خصوص مطالعات مبناییِ پشتیبانِ سند راهبردی و نقشه جامع مطالعات با توجه به تأسیسی و میان‌رشته‌ای بودن این موضوع» اشاره کرد.

پس از آن وزیر بهداشت در پیامی ضمن قدردانی از دست‌اندرکاران تدوین و تصویب «سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت»، اظهار امیدواری کرد که نگرش قرآن‌بنیان به سلامت انسان موجب توجه بیش از پیش به سبک زندگی سالم در حیات طیبه شود.

 

 

پس از ابلاغ و تصویب این سند، جلسه هم‌اندیشی اعضای دبیرخانه کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت و دبیرخانه انجمن‌ها و قطب‌های علمی حوزه علمیه قم با هدف بررسی زمینه‌های همکاری مشترک و هم‌افزایی علمی و اجرایی در حوزه مطالعات دین و سلامت برگزار شد. در این جلسه مسئولیت اصلی دبیرخانه کمیسیون، که انجام مطالعات لازم به منظور فراهم‌سازی بنیان‌های علمی و ملزومات اجرایی برای بهره‌گیری روشمند از آموزه‌های قرآنی و تبیینی در مسیر ایجاد و نهادینه‌سازی نگرش فراگیر و کل‌نگر به ابعاد سلامت انسان است، مورد تأکید واقع شد و مأموریت محول‌شده از سوی شورای توسعه فرهنگ قرآنی به این کمیسیون، تلاش برای نظام‌سازی قرآن‌بنیان در این حوزه تخصصی بیان شد.

همچنین در تیرماه سه نرم‌افزار سلامت در تفاسیر فریقین، دانشنامه قرآن و سلامت و فرهنگ نامه موضوعی قرآن و سلامت از سوی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت رونمایی شد.

 

 

در دی‌ ۹۹ مراحل تحقیق و تألیف کتاب «روش‌شناسی فهم روایات طبی به اتمام رسید و آماده عرضه به بازار شد. این کتاب با توجه به ضرورت و اهمیت برداشت روشمند از آموزه‌های دینی در حوزه سلامت، در راستای اولویت‌های اقدامات سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت به قلم احمد پاکتچی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به رشته تحریر درآمده است.

 

 

هشتمین همایش «قرآن، عترت و سلامت» شانزده بهمن‌ امسال برگزار شد. سیما سادات لاری در این همایش اظهار کرد: موضوعات نوپدید میان‌رشته‌ای و فرارشته‌ای از جمله عرصه ارتباط روشمند علوم تجربی، علوم انسانی و اسلامی، چالش‌ها و ملاحظات و دشواری‌های خاصی وجود دارد، چراکه مطالعات میان‌رشته‌ای و تأسیسی در سایه وزارتخانه‌ای انجام می‌شود که متولی نظام سلامت جامعه، پژوهش و آموزش علوم‌پزشکی است و باید توجه کرد که در کنار تحقیقات نظری، اساس اتقان نظریات در علوم تجربی بر پژوهش‌های روشمند و مبتنی بر شواهد استوار است. همچنین خدمات داوطلبانه و محله‌محور، سلامت روان و سلامت اجتماعی، سلامت معنوی و عوامل موثر اعتقادی و معنوی در تاب‌آوری جامعه در هنگام بحران‌ها، روش تحقیقات پزشکی در مواقع اضطراری و نظام سیاست‌گذاری و مدیریت در مواقع بحرانی از جمله موضوعاتی است که باید مورد توجه جامعه علمی قرار گیرد.