امارات به دنبال تجزیه یمن است / تشدید اختلافات ابوظبی و ریاض

به گزارش ایکنا، در روزهای اخیر تحولات یمن وارد مرحله حساس و پیچیده‌ای شده است. انصارالله یمن طی چندین عملیات، در پاسخ به حملات عربستان سعودی، تأسیسات و مراکز نظامی مهم سعودی‌ها را هدف قرار داده است. از سوی دیگر دولت جو بایدن در آمریکا، علی‌رغم اینکه جنبش انصارالله را از لیست گروه‌های تروریستی خارج کرده، اما هنوز اقدامی جدی برای توقف جنگ یمن انجام نداده است؛ همچنین اخباری از اختلافات شدید عربستان و امارات در موضوع یمن به گوش می‌رسد که جای بررسی دارد.

بدین منظور خبرگزاری ایکنا میزگردی مجازی را با حضور رمضان بورسا و یعقوب اصلان، دو تن از تحلیلگران ترکیه‌ای، برگزار کرد که به آخرین تحولات یمن می‌پردازند.

رمضان بورسا، کارشناس مسائل خاورمیانه و روزنامه‌نگار ترکیه‌ای، در این باره گفت: جو بایدن در کمپین‌های انتخاباتی و پس از آن، اعلام کرد که جنگ یمن بی‌پایان است و برنده‌ای نخواهد داشت. وی پس از آنکه به عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده انتخاب شد، در اولین اقدامات خود جنبش انصارالله یمن را، که در دوره ترامپ به لیست گروه‌های تروریستی اضافه شد، از این لیست خارج کرد.

وی با بیان اینکه جنگ یمن در بهار 2015 آغاز شد و هنوز ادامه دارد، تصریح کرد: این جنگ مردم یمن را با سختی‌های فراوانی روبه‌رو کرده است؛ به طوری که هم‌اکنون با قحطی‌، بیماری‌های واگیردار و مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. دولت بایدن در هفته‌های گذشته رویکرد استراتژیک موقت امنیت ملی را برگزید که اهمیت زیادی دارد. در این رویکرد بدون ذکر نام یمن مواردی مطرح شد که فوق‌العاده مهم است؛ از جمله اینکه دیگر آمریکا وارد جنگ‌های بی‌نتیجه و بی‌پایان نخواهد شد.

سیاست آمریکا در برابر یمن

بورسا ادامه داد: این مسئله که آمریکا به این استراتژی پایبند خواهد ماند یا نه بحثی است که به دنبال آن نیستیم و می‌خواهیم تحولات یمن را بررسی کنیم. رویکرد آمریکا را چنین ارزیابی می‌کنم که ایالات متحده احتمالاً به طور مستقیم وارد جنگ با کشور دیگری نخواهد شد و بیشتر به سوی جنگ‌های هیبریدی یا همان ترکیبی خواهد رفت. در واقع آمریکا به جنگ‌ها پایان نمی‌دهد، بلکه شکل آن را تغییر خواهد داد.

این تحلیل‌گر بیان کرد: سرزمین یمن تا اوایل سال دهه ۹۰ میلادی دو دولت داشت. پایتخت یمن شمالی، صنعا و پایتخت یمن جنوبی، عدن بود. یمن اکنون معادلات داخلی خود را دارد. شهر صنعا، پایتخت انصارالله و شهر صعده، مرکزی علمی و دارای موقعیت استراتژیک و نقش سیاسی است. از سوی دیگر حزب اصلاح یمن نیز فعال است که می‌توان به آن اخوان یمن گفت. همچنین نباید از حضور القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی و افراطی در یمن غافل شد. طوایف و قبیله‌هایی در تحولات یمن نقش دارند که هر کدام قدرت‌هایی را در اختیار گرفته‌اند.

وی ادامه داد: تحولات یمن بسیار پیچیده است. بنابراین این انتظار خیلی واقع‌گرایانه نخواهد بود که طی دوماه میز مذاکره تشکیل شود و این جنگ به طور کامل پایان یابد، اما فکر می‌کنم روندی ایجاد می‌شود که این جنگ بی‌نتیجه و بدون پیروز مطلق با برپایی مذاکره، آتش‌بس موقت و سپس آتش‌بس دائم روند صلح را طی کند.

اختلافات عربستان و امارات

بورسا گفت: نکته مهم دیگر این است که میان عربستان و امارات اختلاف وجود دارد. عربستان به دنبال این است که تمامیت یمن را تحت کنترل بگیرد و دولتی را در آنجا تأسیس کند که هم تابع عربستان باشد و هم امنیت اسرائیل را تهدید نکند، اما امارات عکس این موضوع را دنبال می‌کند و به دنبال این است که یمن را به سالیان قبل از دهه 90 میلادی برگرداند و آن را به دو بخش شمالی و جنوبی تجزیه کند و یمن شمالی تحت کنترل عربستان و یمن جنوبی تحت کنترل امارات باشد.

این تحلیلگر تصریح کرد: ما درباره درگیری‌ میان انصارالله و عربستان صحبت می‌کنیم و یک و نیم سال است که در یمن و اطراف آن میان طرفداران منصور هادی، مورد حمایت عربستان و شاخه نظامی شورای انتقالی جنوب یمن (جدایی‌طلبان جنوب)، مورد حمایت امارات، درگیری‌ نظامی وجود دارد. شاخه نظامی شورای انتقالی جنوب یمن در سال 2020 در عدن کاخ ریاست‌جمهوری (کاخ منصور هادی، رئیس‌جمهور مستعفی یمن) را محاصره کرد.

ورود ترکیه به تحولات یمن

بورسا گفت: حزب اصلاح یمن، علی‌رغم روابط با عربستان، اخیراً به ترکیه نزدیک شده است. رهبران حزب اصلاح در ماه گذشته از طرف ترکیه به استانبول منتقل شدند. فکر می‌کنم ترکیه در آینده‌ای نزدیک اگر از طریق نظامی اقدامی نکند، به وسیله قبایل و طوایفی که حزب اصلاح در میان آن‌ها نفوذ دارد، نقشی فعال در یمن خواهد داشت و تحولات دو سه ماه اخیر به این موضوع اشاره دارد.

وی ادامه داد: امارات طی 2 سال گذشته در عدن و اطراف آن به وسیله سربازانی که اجیر کرده، 28 مورد سوء قصد داشته است. تعداد زیادی از کسانی که در این حملات کشته شده‌اند از اعضای اصلی حزب اصلاح بودند. بنابراین زمانی که درباره اختلافات انصارالله و عربستان صحبت می‌کنیم، نمی‌توانیم اختلافات امارات و عربستان را نادیده بگیریم. ماه گذشته امارات گزارشی را فاش کرد که اهمیت بسیاری دارد. در این گزارش ذکر شده که محمد بن‌سلمان دیگر مورد تأیید غرب نیست و نمی‌توان به صورت بلندمدت با او کار کرد. نباید از اختلافات شدید عربستان و امارات و درگیریهای آنان در یمن غافل شد. به عبارت دیگر جنگ بر سر رهبری جهان عرب ادامه دارد.

یعقوب اصلان، روزنامه‌نگار و تحلیلگر ترکیه‌ای، نیز گفت: یمن برای تمام کشورهای منطقه اهمیتی استراتژیک دارد. وقتی به تحولات یمن نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که عربستان به حملات خود ادامه می‌دهد اما نیروهای انصارالله نیز منفعل عمل نکرده‌اند و به حملات ریاض پاسخ می‌دهند.

حمایت آمریکا از امارات 

اصلان با اشاره به اینکه دولت بایدن انصارالله را از لیست گروه‌های تروریستی خارج کرده است، اظهار کرد: شاید بتوان تصمیم آمریکا را این‌گونه ارزیابی کرد که دولت بایدن حمایت خود را از عربستان کمرنگ‌تر کرده و به حمایت از امارات تغییر مسیر داده است. قضاوت درباره اینکه آیا شاهد صلح در منطقه خواهیم بود یا نه؟ خیلی زود است، اما بحث تجزیه یمن نیز جدی تلقی می‌شود.

وی تصریح کرد: انصارالله از لحاظ سیاسی و نظامی پیشرفت کرده است. در واقع موفقیت سیاسی و نظامی این حزب، جبهه مقابل را به تغییر استراتژی و فکر کردن به گزینه‌های دیگر متمایل کرده و موضوع خاشقجی و مسائل دیگر باعث شده است که محمد بن‌سلمان اعتبار خود را از دست بدهد. همه این تحولات نشان می‌دهد که ممکن است آمریکا در موضوع یمن از بازیگران دیگری حمایت کند. دولت بایدن که به ظاهر از دخالت عربستان در یمن انتقاد می‌کند، با فعالیت‌ امارات در یمن از لحاظ نظامی و سیاسی کاری ندارد‌.

اصلان در پایان اظهار کرد: در واقع دو سناریوی احتمالی وجود دارد که ممکن است آمریکا آن‌ها را دنبال کند. اولین سناریو، ترجیح دادن امارات در یمن به جای عربستان و سناریوی دوم، فرستادن نیرو به یمن با عناوینی همچون حافظان صلح یا در قالب نیروهای ناتو است. برای مثال اخیراً در موضوع عراق، آمریکا از طریق ناتو سعی می‌کند که نفوذ خود را حفظ کند‌ و کشورهای منطقه نباید برای حل مسائل به قدرت‌های خارجی متکی باشند و زمینه را برای دخالت آنان فراهم کنند.

گفت‌وگو از مرتضی کریمی