طلب روزه و نماز حقیقی در دعای روز نخست ماه رمضان

به گزارش ایکنا، یکی از راه‌های بهره‌مندی از ماه مبارک خواندن قرائت و تأمل در ادعیه ویژه و پرمحتوای این ماه است. برای مثال دعای هر روز این ماه سرشار از مفاهیم ارزشمند است. در ادامه مروری بر مفاهیم این ماه خواهیم داشت؛

 

«اللهمَ اجْعلْ صِیامی فـیه صِیـام الصّائِمینَ وقیامی فیهِ قیامَ القائِمینَ ونَبّهْنی فیهِ عن نَومَهِ الغافِلینَ وهَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ واعْفُ عنّی یا عافیاً عنِ المجْرمینَ»؛ خدایا! قرار بده روزه مرا در این روز همانند روزه‌داران واقعی و قیام عبادتم در این روز قیام نمازگزاران واقعی و بیدارم نما در آن از خواب غفلت و گناهم را ببخش‌ای معبود جهانیان و‌ای درگذرنده از گنهکاران پشیمان.

 

در روز اول ماه مبارک رمضان، چند چیز مهم را از خداوند متعال درخواست می‌کنیم:

الف) روزه روزه‌داران واقعی

اللهمَ اجْعلْ صِیامی فـیه صِیـام الصّائِمینَ؛ خدایا! روزه مرا در این روز همانند روزه‌داران حقیقی قرار ده. چون روزه حقیقی آن است که علاوه بر جسم روزه‌دار، روح و جان او نیز روزه دارد. روزه جسم، پرهیز از طعام و شراب و سایر احکام روزه‌داری در شریعت است. اما روزه جان، پرهیز از گناه ظاهری و باطنی است؛ و اسرار روزه هم در روزه جان و نفس روزه‌دار محقق می‌شود.

مولای متقیان علی (ع) فرمود: «کم من صائم لیس له من صیامه الله الجوع و الظما کم من قائم لیس له من قیامه الا السهرو العنا، حبذا نوم الاکیاس و افطارهم» چه بسا روزه‌داری که بهره‌اش از روزه، جز گرسنگی و تشنگی نیست. چه بسا شب‌زنده‌داری که بیداریش جز نخوابیدن و رنج نیست. مرحبا به خواب عقلای عارف و روزه‌داری و افطارشان.

یعنی عقلای عارف، حقیقت روزه را در پرهیز نفس از ارتکاب به گناهان جستجو می‌کنند و تاثیر اخلاقی و تربیتی روزه هم مربوط به روزه جان نفس می‌شود. به همین دلیل مولای متقیان علی (ع) فرمود «صیام الفکر عن الاثام افضل من صیام البطن عن الطعام» روزه فکر و اندیشه، برتر از روزه شکم و نخوردن طعام است.

چون فکر و اندیشه، اگر روزه دار باشد، نفس آدمی تعالی و کمال پیدا می‌کند و سرانجام کام ملکوتی او باز می‌شود و از لقمه‌های راز و حکمت الهی ارتزاق می‌کند.

به قول مولوی:

این دهان بستی دهانی باز شد
تا خورنده لقمه‌های راز شد

چند خوردی چرب و شیرین از طعام
امتحان کن چند روزی در صیام

ب) نماز نمازگزاران واقعی

دومین درخواست ما این است: «و قیامی فیه قیام القائمین» نماز مرا در این روزه همانند نمازگزاران حقیقی قرار ده

البته این قیام شامل مجموعه فعالیت‌ها و تلاش‌های روزه‌دار در طول روز می‌شود و حتی شامل فعالیت‌ها و عبادت‌ها و نیایش‌های او در شب هم می‌گردد، اما بهترین قیام‌ها و حرکت‌ها در شب و روز ماه مبارک رمضان اقامه نماز و اعمال مستحبی این ماه است که از جانب ائمه معصومین (ع) بیان شده است.

به طوری که حضرت زهرا سلام الله علی‌ها فرمود: «جعل الله تعالی الصیام تثبیتا للاخلاص» خداوند متعال روزه را برای تثبیت اخلاق در نفس مقرر فرموده است. چون اساس و بنیان طهار در نفس آدمی، اخلاص است و روزه داری به همراه شب زنده‌داری در شب و نیایش‌های عاشقانه، عیار نفس را خالص می‌کند

به قول حافظ:

دعای صبح و آه شب کلید گنج مقصود است
بدین راه و روش می‌رود که با دلدار پیوندی

ج) پرهیز از غفلت

سومین درخواست ما از خداوند متعال در روز اول این است: «ونَبّهْنی فیهِ عن نَومَهِ الغافِلینَ» خدایا! مرا از خواب غفلت و غافل شده‌ها بیداری و آگاهی ده

غفلت در حقیقت بیماری قلب است که اگر انسان گرفتار آن شود، از درک حقایق و معارف عبادات باز می‌ماند جناب مولوی غفلت را خاری در قلب می‌داند که در آوردن آن کاری بس مشکل و دشوار است:.

چون کسی را خار در پایش خلد
پای خود را بر سر زانو نهد

و ز سر سوزن همی جوید سرش
و ر نیابد می‌کند با لب ترش

خار، در پا شد چنین دشواریاب
خار در دل، چون بود واده جواب

قرآن کریم مقام غافلین را کمتر از حیوان معرفی می‌کند و آنان کسانی هستند که قلب دارند، اما درک و آگاهی قلبی ندارند.

گوش دارند، ولی هوشیار نیستند؛ و چشم دارند، ولی بیداری «لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ» اعراف ۱۷۹

روزه داری بهترین دارو برای نجات، از بیماری غفلت است.

چون عنایت الهی تنها راه نجات از غفلت است و خداوند هم به تمام عنایت خویش در روزه تجلی دارد. به طوری که امام رضا (ع) فرمود که خداوند در حدیثی قدسی فرمود: الصوم لی و انا اجزی به» روزه از آن من است و من جزایش را می‌دهم.

د) بخشش گناهان

چهارمین درخواست ما در روز اول ماه، بخشش گناهان و زشتی‌ها پنهان در نفس است «وهَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ واعْفُ عنّی یا عافیاً عنِ المجْرمینَ»‌ای خدایای جهانیان! در این روز، گناهم را ببخش و زشتی‌هایم را عفو فرما‌ای کسی که از جرم گنهکاران چشم پوشی می‌کنی

از آنجا که گناهان ظاهری و باطنی مانع اصلی بهرهمندی از برکات ضبافة الله در ماه مبارک رمضان است؛ به همین دلیل مسلمانان روزه‌دار باید به طوری جدی از گناهان خود توبه کنند تا از موانع تعالی و رشد اخلاقی عبور کنند و خداوند متعال نیز ضمانت پذیرش آن را به گنهکاران پشیمان داده است. به عبارت دیگر، شب و روز ماه مبارک رمضان فرصت ویژه و استثنایی برای همه مسلمانان در هر درجه از ایمان است. تا به وارسی درون و بیرون نفس و محاسبه اعمال و تنظیم رفتار خود با خدا و مردم بپردازند و راه تحصیل سعادت و خیر آخرت را برای خود همواره سازند

فرصت عمر قلیل است و به یک نیم نگاه
دیده را بسته ز آمال جهان باید رفت

هر کجا صحبت خودبینی و خودآرایی است
فارغ از خدعه این بی‌خبران باید رفت

گر به ایام نشد فرصت رفتن حاصل
به صفای شب و روز رمضان باید رفت

 

منبع: شرح دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان - به قلم اسماعیل منصوری لاریجانی