نقش مطالعات فلسفه تاریخ در ریشه‌شناسی واژگان قرآن
پژوهشگر موسسه مطالعاتی بین‌الادیانی برلین گفت: فلسفه تاریخی باعث ایجاد سردرگمی در نحوه درک محققان مدرن از روش ریشه‌شناسی شد که آنها آن را به عنوان ریشه‌شناسی «عامیانه» یا اشتباه رد کردند.
به گزارش ایکنا، اولین نشست از سلسله نشست‌های دوره بهاره اتاق مباحثات مسائل مرتبط با متون دینی( DFDS)، 30 اردیبهشت با سخنرانی غسان المصری، پژوهشگر مؤسسه مطالعاتی بین‌الادیانی برلین در آلمان و با موضوع بررسی انتقادی رویکرد هرمنوتیک تاریخی در تحلیل واژگان قرآنی، انجام شد.
این فارغ‌التحصیل دانشگاه فرای آلمان گفت: استراتژی‌های تفسیری برای تفسیر متن در فرهنگ‌های مختلف کتاب مقدس متفاوت است. رویکرد اسلامی به تفسیر قرآن از ریشه‌شناسی استفاده گسترده‌ای می‌کند. با این حال، فلسفه تاریخی باعث ایجاد سردرگمی در نحوه درک محققان مدرن از روش ریشه‌شناسی شد که آنها آن را به عنوان ریشه‌شناسی «عامیانه» یا اشتباه رد کردند. در اینجا باید تمایزی بین روش‌های ریشه‌شناسی معنایی و تاریخی در نظر گرفته شود.
صاحب کتاب رویکرد معناشناسی به تفسیر قرآن افزود: مسلمانان ریشه‌شناسی معنایی را انجام می‌دهند که شامل شناسایی رابطه اصلی جهان-چیز (al-tasmiya) با توسل به یک معنی ریشه کانونی مشترک برای همه واژگان است که از همان صامت‌ها ناشی می‌شود. در مقابل، ریشه‌شناسی تاریخی ریشه یك كلمه را در یك زبان مرتبط از قبل ردیابی میكند.
این پژوهشگر تصریح کرد: این دو روش مختلف تجزیه و تحلیل واژگانی است که باید به جای جایگزینی یکدیگر، مکمل یکدیگر باشند. آثاری از درگیری مسلمانان با روش ریشه‌شناسی معنایی در اولین لایه تولیدات فلسفی اسلامی، در قالب وجوه و نظائر ظاهر می‌شود و علم ریشه‌شناسی در كتاب العین به بلوغ سریع شگفت‌آور رسیده است.
غسان بیان کرد: روش تفسیر قرآن به قرآن می‌تواند انعکاس دیگری از همین رویکرد معنایی به تفسیر باشد. دانشمندان مدرن در حال بررسی پیشینه تاریخی اصطلاحات قرآنی با زبان‌های عبری، آرامی یا سریانی هستند. باید فرایند معنایی را که در حال تغییر شکل دادن معانی این اصطلاحات در قرآن است، به عنوان یک فرایند هدفمند از ریشه‌سنجی مجدد معنایی در نظر بگیرد.
وی در پایان بیان کرد: لزوم اتخاذ رویکردی تاریخی، یکی از اصول مهم در تحلیل اصطلاحات تاریخی در حوزه متون قرآنی و حدیثی است. آسیب عدم توجه به تمایز کاربرد اصطلاحی و غیراصطلاحی یک واژه، یکی از مهمترین آسیب‌ها در مباحث پیشینه‌شناسی برای این نوع موضوعات است. معمولا ذهن پژوهشگر برای پررنگ نشان دادن پیشینه، سعی دارد تا بدون توجه به این تمایز و با جمع‌آوری هرگونه کاربردی از لفظ، به قطور کردن پیشینه معنای اصطلاحی مورد نظر کمک برساند. ازاین رو باید به «عدم التزامِ اصطلاح به معنای لغوی» به مثابه یک اصل نگریست.
یادآور می‌شود، سلسله نشست‌های دوره بهاره اتاق مباحثات مسائل مرتبط با متون دینی(DFDS) به منظور بررسی قواعد فهم متون دینی و با حضور اندیشمندان بین المللی و به دبیری محمد حسن احمدی، دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران به مدت یک ماه و به صورت هفتگی پابرجاست.
بنابر این گزارش، نشست دوم این دوره چهارشنبه، 5 خرداد با سخنرانی پرفسور گبریل رینالد استاد دانشگاه نوتردام با موضوع ریشه‌شناسی تقوا در قرآن کریم و ملحقات بایبلی آن برگزار می‌شود و علاقه‌مندان برای دریافت لینک شرکت در نشست می‌توانند به آدرس Zabanshenasitarikhi.ir مراجعه کنند.
انتهای پیام
