خانواده‌ زندانیان را قربانی جرم نکنیم

پنجم خردادماه، روز حمایت از خانواده‌های زندانیان نامیده شد تا افرادی که یک عضو از خانواده‌شان به دلایل مختلف در زندان به سر می‌برد، از شادی زندگی بی‌بهره نباشند‌.

نامگذاری این روز در کشور جمهوری اسلامی در حقیقت به معنای پیاده‌سازی بزرگترین ارزش‌های اسلامی یعنی ارزش قائل شدن برای مقام انسانی است. انسان‌‌هایی که تنها تقوا ملاک برتری‌شان در پیشگاه خداوند است.

دختری که گناه پدر را باید به دوش بکشد

فاطمه یکی از دختران بیرجندی است که در اوایل جوانی و در سن 26 سالگی با یک نوزاد در دست و دختر 9 ساله‌اش در یکی از خیابان‌های مجاور قبرستان بیرجند روزگار می‌گذراند.

وی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی می‌گوید: همسر اولم اعتیاد داشت و با وجود اینکه یک دختر 9 ساله از او داشتم اما من را رها کرد و رفت. با کار در کارگاه خیاطی با مردی آشنا شدم و با او ازدواج کردم؛ قرار بود زندگی‌ام تغییر کند، اما پس از به دنیا آمدن کودکم او را به جرم دزدی‌های کوچک دستگیر کردند.

فاطمه ادامه داد: حال او در زندان است. من با دو کودک آواره خانه مستأجری که نمی‌دانم چه زمان صاحب خانه اخراجم می‌کند. خیران چند روز پیش به‌مناسبت جشن تکلیف دخترم یک چادر آورده‌اند.

طرد شدن از جامعه به جرم گناه نکرده

و اکنون زهرا، دختری 9 ساله که معلوم نیست روزگار بی‌پدری و ننگ زندان برایش چه آینده‌ای رقم می‌زند؛ خوشحال و مسرور از چادر گلدار جدیدش در اتاق ۱۲ متری خانه‌‌شان می‌چرخید.

مسئله این است که جامعه، خانواده‌ای را که سرپرستش در زندان است را قبول نمی‌کند و این خانوده‌ها در پیدا کردن شغل، ادامه تحصیل، ازدواج و هزاران قسمت از زندگی خود با مشکل مواجه‌اند که گاه خود نمی‌دانند چه  کرده‌اند که سزاوار این همه طرد شدن هستند. مانند الهه، دختری که پدرش به‌دلیل مهریه در زندان است. او مانده بین دعوای پدر و مادرش و نمی‌داند گناهش چیست.

الهه برای زندانی بودن پدرش از سوی رفقایش در مدرسه طرد شده است؛ درسش افت کرده و او را از شاگرد زرنگ و شاد کلاس به شاگرد بی‌رمقی تبدیل کرده که دیگر برای حل مسئله ریاضی تشویق نمی‌شود و این به معنای خراب شدن زندگی اوست و در این خراب شدن رویاهایش افراد اطرافش تأثیرگذارند.

مسئله اینجاست که ما برای یک انسان زندانی و یا برای خانواده‌اش هیچ احترامی دیگر قائل نیستیم حال آنکه حضرت علی(ع) به مالک اشتر می‌فرماید: ای مالک! اگر شب هنگام کسی را در حال گناه دیدی، فردا به آن چشم نگاهش مکن، شاید سحر توبه کرده باشد و تو ندانی.

با حمایت، جلوی چرخش آسیب‌ها را بگیریم

سیدهاشم‌ اسماعیل‌زاده، مدیرعامل انجمن حمایت از زندانیان خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی اظهار کرد: تلاش ما این است که خانواده زندانیان به‌دلیل مشکلاتی که سرپرست خانواده دارد، خود در این مشکلات غرق نشوند.

وی با بیان اینکه پیگیری درس فرزندان این خانواده‌ها و توجه به خوراک و پوشاک آنان از وظایفی است که دنبال می‌شود، افزود: خانواده زندانیان که اکثر آنان در جرم سرپرست خانواده هیچ نقشی ندارند، نباید در زمره گناهکاران دیده شوند؛ بلکه باید به آنان کمک کرد تا در گناه یک فرد از خانواده نسوزند.

مدیرعامل انجمن حمایت از زندانیان خراسان‌جنوبی بیان کرد: نگاه اجتماعی به این افراد باید تغییر کند و نباید به‌عنوان مجرم دیده شوند چراکه در این صورت بزرگترین قربانیان جرم و جنایت خواهند بود.

اسماعیل‌زاده ادامه داد: اگر به آسیب‌های این خانواده‌ها رسیدگی نشود؛ در حقیقت برای فرزندان این خانواده‌ها ستون‌های محکم بزهکاری را پایه‌گذاری کرده‌ایم.

وی با بیان اینکه این انجمن یک نهاد غیردولتی بوده و اعتبارات خاصی ندارد، افزود: اکنون و به‌ویژه در شرایط کرونا، مسائل اقتصادی بزرگترین مشکل خانواده زندانیان است.

اسماعیل‌زاده بیان کرد: اکنون بیش از دو هزار خانواده زندانی نیازمند حمایت خیران هستند؛ خانواده‌هایی که شاید تنها دلخوشی آنان همین مبالغ اندکی باشد که هر فردی جمع‌آوری می‌کند.

وی یادآور شد: فراموش نکنیم که کمک به این‌ خانواده‌ها در واقع کمک به عدم چرخش آسیب‌های اجتماعی است که بر این اساس، شماره حساب ۰۱۰۵۹۰۷۸۰۲۰۰۱ آماده کمک خیران است.

در آموزه‌های دین اسلام آمده است که هیچ فردی به جای فرد دیگری در پیشگاه خداوند مجازات نمی‌شود؛ ما در زندگی هم تأثیرگذاریم اما هیچ‌کدام نباید بار گناه و بی‌توجهی دیگری را  به دوش بکشیم.

گاهی زندان از یک انسان معصیت‌کار در محیط زندان بهترین انسان را می‌سازد. فرصت خلوت با خود در زندان، فرصتی است که گاهی هیچ‌گاه در زندگی بیرون از زندان نصیبت نمی‌شود. مانند بسیاری از زندانیانی که در محیط زندان حافظ قرآن می‌شوند و یا اخلاقی حسنه را در خود شکل می‌دهند و پس از دوره زندان، زندگی جدیدی را برای خود و خانواده خود رقم می‌زنند و حتی دست افراد بسیاری را نیز می‌گیرند.