واکاوی میدان معنایی همنشینی «تقوا» و «ایمان» در فصلنامه «ذهن»
هشتاد و ششمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «ذهن» منتشر شد و یکی از مقالات این شماره به واکاوی میدان معنایی همنشینی «تقوا» و «ایمان» در فصلنامه «ذهن» اختصاص دارد.
به گزارش ایکنا؛ هشتاد و ششمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «ذهن» به صاحب‌امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تبیین معرفتشناسی اصلاح‌شده بر مبنای محافظه‌گرایی پدیداری و نقش آن در توجیه باورهای دینی»، «تحلیل میدان معنایی همنشینی «تقوا» و «ایمان» در ساختار معنایی قرآن با تأکید بر روش ایزوتسو»، «منابع معرفتی هنرمند در آفرینش محتوای اثر هنری با تکیه بر مبانی صدرایی»، «ارزیابی مبانی و پیش فرضیه ای نظریه مطابقت ماهوی»، «معرفت عقلی در پارادایم سلفی‌‌گری»، «تبیین و نقد طبیعت گرایی زیست‌‌شناختی جان سرل»، «بررسی ملاک اینهمانی عددی نفس از دیدگاه ابن سینا و صدرالمتألهین».
تبیین معرفتشناسی اصلاح‌شده بر مبنای محافظه‌گرایی پدیداری
در چکیده مقاله «تبیین معرفتشناسی اصلاح‌شده بر مبنای محافظه‌گرایی پدیداری و نقش آن در توجیه باورهای دینی» می‌خوانیم: «معرفت شناسی اصلاح شده که در دهه‌های اخیر توسط الوین پلانتینگا احیا شده است، در مواجهه با چالش شاهدگرایی، باورهای دینی را باورهایی دارای توجیه غیر استنباطی و بینیاز از شاهد، تبیین و حس خداشناسی را به عنوان قوهای خاص که این باورها را تولید و توجیه می‌کند، معرفی کرده است. اما افتراق توجیه از شاهد و توسل به حس خداشناسی به عنوان یک ادعای خاص برای حل معضل کنونی که نقش شاهدی برای طبیعت قایل نمی‌باشد، علاوه بر نقدهای بسیار، مسئولیت سنگین اثبات را بر عهده خداباوران می‌گذارد. ما در این مقاله در راستای تعدیل معرفتشناسی اصلاح‌شده، با تبیین توسعه رویکرد محافظه‌گرایی پدیداری، به عنوان رویکردی که توجیه و شاهد را با گرایشی درون گرایانه تعریف می‌کند، تلاش کرده‌ایم توجیه غیر استنباطی باورهای دینی را با شاهدگرایی سازگار کنیم؛ همچنین با توجه به نظریه محافظه‌گرایی پدیداری و یافته‌های علوم شناختی دین، حس خداشناسی را از قوهای که هیچ رابطه حمایتی میان باورهای دینی و طبیعت لحاظ نمی‌کند، به فرایندی فعال در دستگاه کشف عامل و قوای شناختی معمول انسان تغییر دهیم و به این ترتیب رابطه حمایتی طبیعت و باورهای دینی را حفظ کنیم.»
میدان معنایی همنشینی «تقوا» و «ایمان» در ساختار معنایی قرآن
در طلیعه مقاله «تحلیل میدان معنایی همنشینی «تقوا» و «ایمان» در ساختار معنایی قرآن با تأکید بر روش ایزوتسو» آمده است: «با مراجعه به قرآن کریم این نکته کشف می‌شود که تقوا از جمله اموری است که در زندگی انسان ریشه دوانده است؛ لذا در جهانبینی قرآن کریم تقوا از جایگاه ویژهای برخوردار است. تقوا از اموری است که با بسیاری از مؤلفههای دینی ارتباط دارد. از جمله مواردی که در قرآن کریم ارتباطی عمیق با تقوا دارد، ایمان است؛ لذا همآیی تقوا و ایمان و بررسی ارتباط آن دو با هم که چه میدان معنایی را ترتیب می‌دهند، ضروری می‌باشد؛ چراکه فهم میدان معنایی تشکیل شده در فهم صحیح از این دو مؤلفه تأثیرگذار است. در این نگاشته برآنیم با روش معناشناسی ایزوتسو که یکی از روشهای موجود در معناشناسی می‌باشد، میدان معنایی از همنشینی تقوا و ایمان را کشف و این ارتباط عمیق را اثبات کنیم. در این پژوهه به این نکته دست می‌یابیم که ایمان در نسبت همنشینی با تقوا سه ساحت زمینه، مکمل و نتیجهای دارد؛ یعنی انسان متقی در تمام مراحل سیر خود از ایمان بهره جسته و از آنجایی که ارتباطی دو سویه بین تقوا و ایمان قرار دارد، با ازدیاد ایمان، تقوا نیز افزایش می‌یابد. میتوان بیان داشت مرتبه تقوا فوق مرتبه ایمان می‌باشد. تقوا فضیلتی است ورای ایمان و هر مؤمنی متقی نیست؛ لکن هر شخص متقی باایمان است.»
انتهای پیام
