
به گزارش ایکنا، عید غدیر یکی از اعیاد بزرگ شیعیان در سراسر جهان است که با شکوه و زیبایی خاصی جشن گرفته میشود؛ روزی که پیامبر اسلام(ص) حضرت امیرالمؤمنین(ع) را به عنوان جانشین خود به عموم مسلمین معرفی کردند و البته از جانب برخی جریانات تکفیری و مستشرقان غربی مورد مناقشه قرار گرفته است. برای بررسی بیشتر اهمیت این روز با منصور حاجی، پژوهشگر معارف اسلامی، به گفتوگو نشستیم.
وی در این گفتوگو پیشنهادهایی را برای توجه بیشتر به پیامبر اسلام(ص) مطرح کرد. متن این مصاحبه را بخوانید.
ایکنا ـ همانگونه که مستحضرید تأکید زیادی شده که در روز عید غدیر از پیامبر اسلام(ص) و آل محمد یاد شود. با توجه به اینکه عید غدیر را در پیش داریم، به نظر شما چگونه باید حق مطلب را ادا کنیم؟
در طول تاریخ ایام زیادی دارای نقاط عطف مادی و معنوی در تاریخ جهان، ادیان و مذاهب محسب میشوند. بدون تردید یکی از این ایام که برای ما بسیار اهمیت دارد، عید غدیر خم است. تاکنون مطالب بسیاری در زمینه مسائل مادی و معنوی مرتبط با عید غدیر بیان شده است؛ به گونهای که هیچکدام از فرق و مذاهب اسلامی نتوانستهاند واقعه غدیر را انکار کنند، اما در رابطه با نوع برداشت آنها از آن واقعه و فرمان پیامبر عظیمالشأن اسلام مطالب فراوانی در تفاسیر و کتب تاریخی وجود دارد.
نکته مهمی که درباره عید غدیر باید گفت اثرگذاری این روز در تاریخ اسلام و پس از رحلت حضرت رسول(ص) است. آن واقعه باعث شده که جریان فکری قدرتمندی در جهان اسلام به وجود بیاید تا بتواند معرفی کننده پیامبر اسلام باشد؛ مثلاً شیعیان همواره در طول تاریخ به اهل بیت(ع) ابراز ارادت کردهاند و به آنان اعتقاد دارند و وصایای بلافصل حضرت علی(ع) را ناشی از آن انتصابی میدانند که پیامبر اسلام به امر خداوند انجام داد.
حضرت امیرالمؤمنین(ع) در این روز به ولایت امر منصوب شدند. البته در برخی تفاسیر آمده که ایشان امام بودند و آن روز از سوی پیامبر خدا اعلام عمومی شد اما ما موضوعی به نام ناصب هم داریم، یعنی پیامبر خدا، امیرالمؤمنین(ع) را به ولایت منصوب کرد و ما باید از کسی که دین خدا را کامل کرد و بابت ترویج معارف دینی زحمات زیادی کشید و در نهایت علیرغم سنگینی این مأموریت، اقدام به معرفی امیرالمؤمنین(ع) به عنوان جانشین خود کرد، تشکر کنیم.
از این زاویه باید یکبار دیگر عید غدیر را مرور کنیم، یعنی باید به نقش پیامبر(ص) در این موضوع بیش از گذشته توجه کنیم. بر اساس یک سنت بسیار معمول، اگر کسی به ما خدمتی کند، مثلاً یک لیوان آب دست ما بدهد باید از وی تشکر کنیم. حال چرا در روز عید غدیر نسبت به ساحت مبارک نبوی چنین کاری انجام نمیدهیم. در دعاها میخوانیم: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ.» خداوند را شکر میکنیم اما سزاوار است که از پیامبر(ص) خدا هم تشکر کنیم و این اقدام میتواند آثار زیادی را در پی داشته باشد.
در «مفاتیح الجنان» آمده که در روز عید غدیر حتماً به فضایل محمد و آل محمد(ص) پرداخته شود، یعنی پیامبر(ص) نباید در این روز مغفول بماند. به هر حال وحدت ذاتی میان پیامبر(ص) خدا و امیرالمؤمنین(ع) به گونهای است که هرگاه از رسولالله تعریف کنیم، انگار از امیرالمؤمنین(ع) تعریف کردهایم و برعکس. حال در شرایط کنونی که جهان تشیع در معرض اتهام قرار گرفته و برخی از جریانات تکفیری و مستشرقان غربی، شیعیان را به عدم اهتمام به پیامبر خدا و بزرگداشت یاد و نام ایشان متهم میکنند، سزاوار است که ما شیعیان در کنار حمد خداوند و تبریک به همدیگر، از رسول مکرم اسلام هم تشکر کنیم.
ما میتوانیم این کار را در مساجد یا فضای مجازی انجام دهیم و بگوییم که یا رسولالله، بابت نصب امیرالمؤمنین(ع) از شما ممنون هستیم. حضرت زهرا(س) در همین روز در منطقه غدیر حضور داشتند و قطعاً پس از آن روز، در اولین دیدار با پیامبر(ص) از ایشان تشکر کردند یا لبخند رضایت بر لب داشتند. لذا ما باید به تأسی از حضرت زهرا(س) چنین کاری انجام دهیم.
ایکنا ـ پیشنهاد اجرایی و مشخص شما در این مورد چیست تا تبدیل به یک ایده ملی و مذهبی شود؟
پیشنهاد بنده این است که دستاندرکاران امر و مسئولان هیئتها و امور مساجد، توجه به رسولالله در روز عید غدیر و تشکر از ساحت مبارک نبوی به خاطر انتصاب امیرالمؤمنین(ع) را در دستور کار قرار دهند؛ همانگونه که خداوند متعال با آیات قرآن و اشاره به اکمال دین از پیامبر(ص) تشکر میکند. لذا تشکر ما از رسولالله نیز به دلیل انتصاب امیرالمؤمنین(ع) به ولایت امر ادامه تشکر خداوند از پیامبر(ص) است.
عید غدیر ذاتاً روز شادی است و حتی در برخی از روایات آمده که این روز آنقدر نورانی است که چند روز قبل و بعد خودش را نورانی خواهد کرد اما به ضرس قاطع میگویم که ایجاد یک سنت خوب و معنوی در این روز مستلزم حمایت است اما نباید دولتی یا بر اساس دستورالعملها باشد. به نظرم امور مساجد، حوزههای علمیه و هیئتهای مذهبی میتوانند با نصب پرچمها، بیان فضایل پیامبر گرامی اسلام از زبان سخنرانان، ذکر یاد و نام رسول خدا و مأموریتی که خدای متعال برای ایشان تعریف کرد و ویژگیهای خاص آن مأموریت در این باره نقشآفرینی کنند.
باید گفته شود که پیامبر خدا برای انجام این مأموریت چه سختیهایی کشید و بابت این سختیها به پیامبر توجه شود. نکتهای که باید بر آن تأکید کنم فرازی از خطبه غدیر است که در آن آمده: «مَن کُنتُ مَولاه فَهذا عَلىٌّ مَولاه». متأسفانه به دلیل اینکه این جمله مشهور است، وقتی در بسیاری از موارد ذکر میشود کسی به «قال رسولالله» اشاره نمیکند اما به نظرم به دلیل اشتهار نباید نام پیامبر خدا حذف شود، بلکه در همه جا باید نام ایشان با عزت و احترام بیش از پیش ذکر شود.
کاربران مؤمن و متدین میتوانند با خلق آثار هنری یا نقاشیهای متناسب، که نمادی از تشکر ما از پیامبر خدا باشد، در این زمینه اقدام کنند. مردم ما نیز میتوانند در این روز ابتدا از پیامبر خدا تشکر کنند و سپس به همدیگر تبریک بگویند. همچنین خطبا و ائمه جمعه و جماعات میتوانند در سخنرانیهایشان بر موضوع تبریک به پیامبر خدا تأکید کنند تا بعد از چند سال شاهد رواج این سنت حسنه در کشور باشیم.
ایکنا ـ آیا قبلاً چنین پیشنهادی را به دستگاه خاصی ارائه دادهاید؟
بله، قبلاً در موارد مختلفی آن را بیان کردهام و حتی چندین جلسه در بنیادهای مختلف داشتهایم، اما بنا به دلایلی اجرا نشده است. البته بسیاری از کسانیکه موضوع را با آنها در میان گذاشتیم تأکید کردند که این اقدام میتواند رویکرد جدیدی در هویتسازی اسلامی ما باشد. همچنین میتواند زمینهساز پاسخگویی به برخی از بدخواهان شود که تقریباً شیعه را بیاعتنا به پیامبر خدا معرفی میکنند و هدایتگر جهانیان به سمت شخصیت جهانی پیامبر اسلام باشد.
به نظرم وجود مبارک امیرالمؤمنین(ع)، حضرت زهرا(س) و حضرات معصومین و به صورت خاص وجود مبارک امام زمان(ع)، که در عهد ولایت و امامت ایشان هستیم، از این کار خشنود خواهد شد. همچنین این اقدام در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری است که بر احیای اسلام ناب محمدی تأکید میکنند.
انتهای پیام