مأموریتی که کالج اسلامی «اسنابروک» در آلمان دنبال می‌کند

به گزارش ایکنا؛ آموزش امامان جماعت در آلمان از دغدغه‌های اصلی مقامات دولت فدرال و سایر سیاستمداران آلمانی است. تأسیس کالج اسلامی اسنابروک نیز در این راستا صورت گرفته است. این کالج که به تازگی افتتاح شده، دوره‌ای برای تعلیم و پرورش امامان جماعت دارد. گفته می‌شود که امامان جماعت در این دوره با ارزش‌ها و فرهنگ آلمانی نیز آشنا می‌شوند. مسئولان دولت فدرال معتقدند که با این حرکت، گرایش به گروه‌های افراطی کمتر خواهد شد.

این در حالی است که بسیاری از مسلمانان، این عمل دولت آلمان را نقض آزادی مذهبی در این کشور می‌دانند. آن‌ها معتقدند که دولت فدرال با آموزش امامان تلاش می‌کند جوامع اسلامی آلمان را بیش‌ از گذشته کنترل کند. در همین ارتباط، سایت «اسلامیشه تسایتونگ» آلمان با پروفسور بولنت اوچار، مدیر کالج اسلامی اسنابروک گفت‌وگو کرده است که در ادامه، ترجمه بخش‌هایی از آن را می‌خوانید:

کالج اسلامی اسنابروک به تازگی کار خود را آغاز کرده است. می‌توانید به طور خلاصه نحوه شکل‌گیری این مؤسسه را توضیح دهید؟

ما تقریباً ۱۵ سال است که بر روی این پروژه کار می‌کنیم. اما باید بگویم که این پروژه به راحتی به سرانجام نرسیده است. از یک سو، گردهم آوردن انجمن‌ها و مؤسسات اسلامی دور یک میز کار دشواری بود، زیرا بسیاری از آن‌ها به دلایل مختلف حاضر به همکاری با ما نبودند. از سوی دیگر، بسیاری از مقامات دولت نیز علاقه‌ای به ایجاد چنین مؤسسه‌ای نداشتند. در حقیقت، تا همین اواخر، برخی مقامات آلمان نمی‌خواستند که نهادهای اسلامی با جوامع کاتولیک یا پروتستان شرایط برابری داشته باشند. بسیاری از مقامات و سیاستمداران هنگام سخنرانی‌هایشان از ادغام می‌گویند، اما در عمل به گونه‌ای دیگر رفتار می‌کنند. بنابراین ما راه بسیار سختی را طی کردیم و بالاخره موفق شدیم که این کالج را افتتاح کنیم.

آیا نمونه‌ای از این مؤسسه اسلامی در جهان وجود دارد و شما از مؤسسات آموزشی دیگر الگوبرداری کرده‌اید؟

بله، چنین مؤسسات آموزشی در کشورهای اسلامی وجود دارد که در آن کارمندان بخش مذهبی یا امامان جماعت، آموزش عملی می‌بینند. اما این مؤسسات در اروپا به ندرت یافت می‌شوند. برخی از مؤسساتی که راه‌اندازی شده است، نیمه‌حرفه‌ای است. یعنی در واقع تنها برای گروه خاص قومی یا مذهبی راه‌اندازی شده است. از این‌رو، مؤسسه‌ای که ما راه‌اندازی کرده‌ایم، در نوع خود منحصر به فرد است.

شما به گروه‌های خاص قومی و مذهبی اشاره کردید. در واقع در میان جماعت مسلمان، گروه‌های مختلفی وجود دارد. آیا در آموزش مؤسسه اسلامی اسنابروک به این مسئله توجه شده است؟

ما نمی‌خواهیم فرهنگ قوم یا گروهی خاص را ترویج دهیم. اما کاملاً متقاعد شده‌ایم که با افزایش روزافزون تعداد مسلمانان در آلمان، باید زبان و فرهنگ آلمانی را در میان آن‌ها گسترش دهیم. البته بررسی‌های ما نشان می‌دهد که در حال‌ حاضر، تأثیر فرهنگ آلمانی بر روی مسلمانان بیشتر از ۳۰ یا ۴۰  سال پیش است. سه دهه پیش، بیشتر مساجد در آلمان تلاش می‌کردند فرهنگ کشور مبدأ را توسعه دهند. حتی بسیاری از آن‌ها با پرچم‌های کشورهای مبدأ مشخص می‌شدند. هنوز هم بسیاری از مساجد به اسامی ترکی، مراکشی، بوسنیایی و یا ... شناخته می‌شوند. اما اعضای این مساجد باید بتوانند به یک زبان مشترک گفت‌وگو کنند. در حقیقت، مهاجران باید تابع فرهنگ و زبان کشور میزبان باشند. در غیر این صورت، هرج و مرج در جامعه ایجاد می‌شود. ما در حال‌ حاضر شاهدیم که وقتی مسئولان مساجد به زبان آلمانی تسلط ندارند، جوانان کمتری حاضر به همراهی با آن‌ها هستند. با این وجود، ما در مؤسسه اسلامی اسنابروک، به اعتقادات همه مسلمانان احترام می‌گذاریم و از آن‌ها حمایت می‌کنیم. اما در عین‌حال، بر اجماع مسلمانان نیز تأکید می‌کنیم و آن را ضروری می‌دانیم. بیش از هزار سال است که جوامع مسلمان از مراکش تا اندونزی، اصول خود را در حوزه الهیات آموزش می‌دهند و ما به آن احترام می‌گذاریم. در مؤسسه اسلامی اسنابروک، ما اساتیدی داریم که به مذاهب مختلف تسلط دارند و می‌توانند برای اجماع نظر به دانشجویان مسلمان کمک کنند.

سازمان‌های بزرگ اسلامی در آلمان، خودشان کار تعلیم امامان جماعت را انجام می‌دهند. بنابراین تنها جوامع نسبتاً کوچک اسلامی ممکن است از نیروهای مؤسسه اسلامی اسنابروک استفاده کنند که غالباً از منابع مالی خوبی برخوردار نیستند. آیا امیدی وجود دارد که فارغ‌التحصیلان این مؤسسه بتوانند شغل مناسبی پیدا کنند؟

تا 10 سال پیش حدود ۶۳ درصد از کل مسلمانان آلمان، ترک‌تبار بودند و اکنون کمتر از ۵۰ درصد از آن‌ها اهل ترکیه هستند. من فکر می‌کنم که نسبت انجمن‌های بزرگ ترکی نیز در دراز مدت کاهش خواهد یافت، زیرا تعداد مسلمانان سوریه، عراق و افغانستان در آلمان رو به افزایش است. در پنج تا شش سال گذشته، حدود یک میلیون مسلمان از این کشورها به آلمان مهاجرت کرده‌اند. این امر در بلند مدت تأثیر زیادی بر جوامع مساجد آلمان خواهد داشت. ما در حال حاضر با انجمن‌هایی کار می‌کنیم که از نظر اقتصادی به اندازه مساجد بزرگ قدرت ندارند. بنابراین ما باید روشی برای کسب منابع مالی این مساجد پیدا کنیم. من در مراسم افتتاحیه کالج اسلامی اسنابروک، به طور مفصل درباره این موضوع صحبت کردم و مدل‌هایی از اجرای بودجه در چند سال آینده را ارائه دادم. خوشبختانه قدرت اقتصادی آلمان زیاد است، بنابراین مساجد می‌توانند از سوی دولت پشتیبانی مالی شوند.

سال‌هاست که انجمن‌های بزرگ اسلامی به ارتباط با کشورهای خارجی متهم شده‌اند. اکنون دولت فدرال، طرح ایجاد اسلام آلمانی را برای مقابله با آن‌ها در دستور کار خود قرار داده است. آیا دخالت دولت در امور دینی مسلمانان درست است؟

قانون اساسی آلمان به جدایی سیاست و دین تأکید کرده است. براساس این قانون، جوامع دینی که از قوانین آلمان پیروی کنند، به عنوان تهدید بالقوه برای نظم عمومی تلقی نمی‌شوند و دولت از آن‌ها حمایت می‌کند. دقیقاً به همین دلیل است که کلیساها و جوامع یهودی، میلیاردها یورو کمک‌هزینه دریافت می‌کنند. ما نیز به عنوان مؤسسه اسلامی از دولت کمک‌هزینه دریافت می‌کنیم، اما حمایت مالی دولت به معنای دخالت آن در جوامع مذهبی نیست. بنابراین دولت نباید و نمی‌تواند در امور مسلمانان دخالت کند. اما جوامع اسلامی نیز باید براساس قانون اساسی آلمان فعالیت کنند. بنابراین مقرراتی در نظر گرفته شده است.