به گزارش ایکنا، در آستانه چهل و یکمین سالروز تشکیل جهاد دانشگاهی هستیم. این نهاد محصول انقلاب اسلامی و هدف آن پیشرفت مراکز علمی و گسترش کمی و کیفی تحقیقات در دانشگاههاست و با اعتقاد به اینکه تحقیقات اساس رشد فناوری ملی تلقی میشود، گسترش تحقیقات و شکوفایی استعدادها را سرلوحه برنامههای خود قرار داده است. امام خمینی(ره) در این باره میفرماید: «مهمترین عامل در کسب خودکفایی و بازسازی، توسعه مراکز علمی و تحقیقاتی و تمرکز و هدایت امکانات و تشویق کامل و همهجانبه مخترعان و مکتشفان و نیروهای متعهد و متخصص است که شهامت مبارزه با جهل را دارند و از لاک نگرش انحصاری علم به شرق و غرب درآمده و نشان دادهاند که میتوانند کشور را روی پای خود نگه دارند».
همچنین، مقام معظم رهبری نیز در مورد جهاد دانشگاهی فرمودهاند: «مجموعه شما (جهاد دانشگاهی) یک حرفی زد که بحمداللّه این حرف امروز تقریباً در کشور ثابت شده است. جهاد دانشگاهی از اول خواست بگوید که نیروهای مؤمن، حزباللهی، انقلابی و کمربستگان انقلاب آنچنان که دشمن میخواهد وانمود کند، عبارت نیستند از یک عده مردمی که از دانش، معرفت، تخصص و تجربه تهی هستند».
به مناسبت چهل و یکمین سالروز تشکیل این نهاد انقلابی، با محمدرضا پورعابدی، معاون پژوهش و فنآوری جهاددانشگاهی درباره برنامهها و فعالیتهای مختلف این معاونت گفتوگو کردیم که مشروح آن را میخوانید.
ایکنا ـ مهمترین طرحهای فنآورانهای که جهاددانشگاهی در دست اجرا و در برنامه پیش رو دارد، کدام است و ناظر به رفع کدام نیاز کشور است؟
طرحهای فنآورانه جهاددانشگاهی از سال 98 با 31 طرح آغاز شد و در سال 99 به 41 طرح افزایش یافت که هم اکنون نیز در حال انجام است. از این تعداد 13 طرح بالای 80 درصد پیشرفت داشته است. با توجه به تحریمهای ظالمانه، با قدری تأخیر مواجه شدهایم، لیکن متخصصان جهاددانشگاهی علیرغم مشکلات، با بومیسازی و در مواقع خاص، با مدیریت تحریمها توانستند اجرای طرحها را با پیشرفت قابل توجهی پیگیری کنند.
این 41 پروژه فنآورانه در حوزههای فنی و مهندسی (23 طرح)، علوم پزشکی (9 طرح)، کشاورزی و منابع طبیعی (9 طرح) درحال اجرا است که وضعیت پیشرفت و دستاوردهای برخی از این طرحها به صورت خلاصه به این شرح است. در حوزه فنی و مهندسی و علوم پایه طرح طراحی و ساخت «سیستم رانش یک رام قطار 7 واگنه مترو» تکمیل و با موفقیت در حضور ریاست محترم جمهور در فروردین 1400 رونمائی شد.
ساخت «موتورهای هیدرولیکی درونچاهی حفاری سایزهای 8/1-2 اینچ و 4/3-6 اینچ» به مرحله نهایی رسیده که تا دو ماه آینده تست نهائی انجام و آماده تولید در مقیاس انبوه خواهیم شد. تولید 10 ماده شیمیائی پرمصرف که در صنعت نفت و گاز کاربرد زیادی دارند نیز بالای 90 درصد پیشرفت داشته است. در ساخت و تولید متههای حفاری PDC نیز نمونه نیمه صنعتی تکمیل و منتظر تست میدانی است. ساخت نمونه نیمه صنعتی کریستالیزاتور که در صنایع فولاد و ریختهگری اهمیت بسیاری دارد نیز با موفقیت از سوی شرکت فولاد مبارکه اصفهان تست و خوشبختانه مورد رضایت کامل کارفرما قرار گرفت.
استحصال نیکل و کبالت از منابع معدنی کشور نیز 85 درصد پیشرفت داشته که با اجرای آن، صنایع فولاد، صنایع آلیاژی، صنایع دفاعی و پتروشیمی کشور بهرهمند میشوند. در زمینه مدیای منسوج فیلتر هوا نیز بومیسازی فنآوری انجام و ماشینآلات مربوطه خریداری و نخستین نمونه از محصول در شرف تولید است. سیستم کنترل دور موتور 15مگاوات ولتاژ متوسط نیز طراحی و تأین تجهیزات آن انجام گرفته و بیش از 80 درصد پیشرفت داشته است. ساخت واحد قابل حمل تولید نشاسته حفاری با قابلیت تحمل دمایی زیاد نیز بیش از 90 درصد پیشرفت داشته و توانستهایم تائیدیه پژوهشگاه صنعت نفت را دریافت کنیم و در حال راهاندازی خط تولید با ظرفیت تولید هزار تن در سال در استان اردبیل هستیم. طراحی و ساخت پمپهای درونچاهی ESP برای ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز با پیشرفت قابل ملاحظه تا پایان سال جاری به بهرهبرداری میرسد. در حوزه علوم پزشکی طرح «کسب دانش فنی و تولید کیت انجماد و ذوب جنین و محلول شستشو» 100 درصد تکمیل شده و این محصول هماینک مراحل تائید وزارت بهداشت را طی میکند.
پروژه «زخمپوش» که با هدف دستیابی به فنآوری چهار نوع زخمپوش برای استفاده در کشور انجام میشود نیز به خوبی پیش رفته و نمونههای اولیه زخمپوش فومی و هیدروفایبر موفق به أخذ موافقت اصولی از سازمان تجهیزات پزشکی شده است و محصول آلژینات نیز در اولین نمونه با موفقیت تولید شده است و در حال أخذ تائیدیه از مراجع ذیصلاح است. «کیت حساسیت به شیمیدرمانی» برای کاهش هزینههای درمانی سرطان نیز که نمونههای آن ساخته شده بود، به دلیل مشکلات زیاد برای تست موازی، به خارج از کشور ارسال شده است که دارای نتایج مثبتی بوده است.
در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی طرح «تولید جنین منجمد نژاد برتر گاوهای گوشتی و شیری» 100 درصد انجام و با مشارکت سازمان اوقاف و امور خیریه و با تشکیل شرکت مشترک به بهرهبرداری تجاری رسیده است. توليد فرمون مبارزه با آفت كرم خراط در درختان آلو، زیتون و گردو نیز به مرحله تکمیل رسیده و تستهای مزرعه با موفقیت طی شده و در حال أخذ مجوز از وزارت جهاد کشاورزی برای تولید انبوه است. تولید چهار نوع بذر هیبرید سبزی و صیفی نیز که مراحل آن با موفقیت در حال طی شدن است و نمونههای بذر کاهو شامل هشت رقم بذر هیبرید در مراحل نهائی است . در این راستا، پنج هزار متر مربع گلخانه ساخته شده و به بهره برداری رسیده است و فاز دوم نیز به مساحت پنج هزار مترمربع در دست اجرا و تکمیل است. همچنین، بذرهای کاهو در مرحله ثبت رقم از مراجع مرتبط است.
همچنین، پنج نوع آفتکش گیاهی نیز در دست تهیه است که مراحل فرمولاسیون و ساخت نیمه صنعتی آن به طور کامل انجام و تستهای ان نیز با موفقیت انجام شده است. تستهای آزمایشگاهی و مزرعهای آن نیز با موفقیت انجام شده و در حال ثبت در سازمان حفظ نباتات است. در طرح فرمولاسیون و تولید داروهای طبیعی جایگزین آنتیبیوتیکها در صنعت طیور نیز پنج دارو با منشأ گیاهی برای کنترل بیماریهای شایع در صنعت طیور فرموله شده و تستهای آزمایشگاهی را گذرانده و در مرحله ثبت در سازمان دامپزشکی کشور است. خط تولید و کارخانه تولید این داروها به همراه آفتکشهای گیاهی در شهرک چهار بیشه شهرستان گچساران با حدود 70 درصد پیشرفت در حال اجرا است.
ایکنا ـ انتخاب طرحهای فنآورانه و پژوهشی براساس چه ملاکی در جهاددانشگاهی انجام میشود؟
انتخاب عناوین طرحهای فنآورانه بر مبنای نیازهای اصلی کشور در حوزههای مختلف علمی و همچنین، توانمندی، تجربه و پیشینه علمی پژوهشگران و فنآوران جهاددانشگاهی در آن موضوع است، لذا، موضوع و جریان آنها به نحوی انتخاب میشوند که احتمال دستیابی به اهداف مورد نظر آن طرح بسیار بالا باشد. از سوی دیگر، در بیشترین طرحهای فنآورانه تعریف شده، توسعه فنآوری وجود دارد و دانش فنی اکثر این طرح ها در گذشته در جهاددانشگاهی به دست آمده است و در این مرحله به دنبال تجاریسازی و تولید نیمه صنعتی و یا انبوهسازی و رساندن محصول به بازار و رفع یک نیاز و مشکل در جامعه هستیم.
ایکنا ـ جهاددانشگاهی در روزهای اوج تحریم چه دستاوردی برای کشور داشته است؟
جهاددانشگاهی در طول سال گذشته دستاوردهای مهمی را در حوزه های مختلف فنی و مهندسی و علوم پایه، علوم پزشکی، علوم کشاورزی و منابع طبیعی و علوم انسانی، اجتماعی و هنر شاهد بوده و به دست آورده است. در حوزه فنی و مهندسی و علوم پایه، علاوه بر طرحهای کلان فنآورانه، قراردادهای دیگری نیز با سازمان کارفرمایی منعقد شد که هر یک میتواند منشأ اثر در بومیسازی فنآوری در حوزههای مختلف باشند از جمله قرارداد «پژوهش، طراحی، ساخت تجهیزات و توسعه کاربردهای خودروهای متصل شرکت ایران خودرو» به کارفرمایی شرکت ایران خودرو به مبلغ 64990.6 میلیون ریال و 24947 یورو که از سوی سازمان جهاد دانشگاهی صنعتی شریف در حال اجرا بوده و در حال حاضر حدود 20 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
طراحی، ساخت و تولیدکنترل الکتریکی اتوماتیک(TCU) گیربکس به کارفرمایی شرکت ایران خودرو و به مبلغ چهار میلیون یورو جهت تحویل یکصد هزار عدد TCU به شرکت که این قرارداد نیز از سوی سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف در حال اجرا بوده و در حال حاضر پروژه در حدود 15 درصد پیشرفت فیزیکی دارد. از جمله موارد دیگری که در سال گذشته مذاکرات مربوط به انعقاد قرارداد آنها با سازمانها و شرکتهای کارفرمایی جهت تأمین بخشی از نیازهای فناورانه آنها در قالب شیوهنامه تولید بار اول انجام پذیرفت که تولید 40 عدد کلاف دستگاه لوله مغزی سیار و بومیسازی ماده شیمیایی دمولسیفایر حوزههای اهواز آسماری و ابوذر خشکی به کارفرمایی مدیریت پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت ایران و پروژه تصفیه پساب صنعتی واحدهای بهرهبرداری نفت قشم جهت تخلیه به محیط پذیرنده بر اساس استانداردهای کشور به کارفرمایی شرکت نفت فلات قاره از آن جمله هستند.
حوزه علوم پزشکی نیز قدمهای مؤثری را در این زمینه برداشته است. سال گذشته به دلیل همهگیری بیماری کووید، یکی از سالهای پرچالش در حوزه سلامت و درمان بوده است. به دلیل زیستبوم خاص و نیازمحور جهاددانشگاهی، به سرعت پس از یک هفته از اعلام ورود بیماری کووید به کشور، اولین کیت بومی تشخیص مولکولی کووید تولید و پس از ارزیابیهای موفقیتآمیز در هفته اول فروردینماه، مجوز تولید از ادارهکل تجهیزات پزشکی را دریافت کرد.
همچنین، با توجه به تسلط پژوهشگاههای جهاددانشگاهی در حوزه علوم سلولی و سلولهای بنیادی و با توجه به نقش سلولهای بنیادی در تعدیل سیستم ایمنی بلافاصله چندین کارآزمایی بالینی با استفاده از سلولهای بنیادی و ترشحات آنها در درمان بیماران مبتلا به موارد شدید بیماری کویید استفاده شد که با توجه به موفقیت های انجام شده، روند تجاریسازی آنها و أخذ مجوز از سازمان غذا و دارو آغاز شد. همکاری پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی در تهیه زیرساختهای لازم و کمک به انجام مطالعات پیشبالینی در حوزه نخستیسانان برای اعتبارسنجی واکسن کرونا و نیز تهیه اولین مدل موشی حاوی گیرنده ACE برای تسریع روند اعتبارسنجی واکسن کرونا به جای نخستیسانان از دیگر اقدامات جهاددانشگاهی در حوزه کرونا است.
با توجه به ساخت اولین کیت تشخیص مولکولی کووید 19، در اولین هفتههای ورود کووید به کشور، چندین آزمایشگاه مولکولی جهاددانشگاهی در کشور به انجام اقدامات تشخیص مولکولی کووید 19 پرداختند تا جایی که در برخی از روزها به رکورد بیش از سه هزار تست در روز نیز در روزهایی که هنوز بخشهای خصوصی و دولتی آمادگی انجام این گونه اقدامات تشخیصی را نداشتند صورت گرفت. تهیه مواد ضدعفونی کننده با توجه به دانش پژوهشکده گیاهان دارویی و پژوهشکده صنایع شیمیایی و تولید لباسهای ایزوله از اولین اقدامات جهاد دانشگاهی در حوزه کرونا بوده است.
همچنین، انجام مطالعات سلولدرمانی با استفاده از سلولهای کشنده طبیعی در درمان سرطانهای پیشرفته مغز و سرطان پستان از اقدامات پژوهشی جهاددانشگاهی در سال گذشته بود که در دو پژوهشگاه رویان و پژوهشکده سرطان معتمد اجرا شد که نتایج آن در مورد سرطانهای مغز با حضور معاون علمی، فنآوری رئیسجمهور در بهمنماه سال 99 اعلام شد. همچنین، راهاندازی بخش ژندرمانی مرکز محصولات پیشرفته پزشکی پژوهشگاه رویان ATMP نیز راهاندازی شد که در این بخش با تولید سلولها یا محصولات سلولی پیشرفته امکان درمان بیماریهای صعبالاعلاج از جمله سرطانهای پیشرفته مهیا میشود.
تولید دانش فنی کیتهای ذوب و انجماد جنین و اعتبارسنجی پیشبالینی و بالینی آنها که مورد نیاز مراکز درمان ناباروری نیز است در سال گذشته به پایان رسید و با توجه به قراداد بخش خصوصی، تولید نیمه صنعتی و أخذ مجوزهای سازمان غذا و دارو در دستور کار است. یکی از دستاوردهای بسیار مهم طرح¬های فنآورانه جهاددانشگاهی در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی طی سال گذشته، دستیابی به فنآوری تولید جنین آزمایشگاهی دام سنگین با هدف تولید گوسالههای ممتاز شیری و گوشتی به منظور کمک به کاهش وابستگی کشور به واردات گوشت قرمز و کره حیوانی بوده است که با ایجاد شرکتی مشترک با سازمان اوقاف و امور خیریه زمینه تجاریسازی این فنآری در سطح ملی فراهم شده و در آیندهای نزدیک شاهد صادرات این فنآوری به کشورهای متقاضی خواهیم بود.
با توجه به سیاستهای جهاددانشگاهی که بر لزوم انجام تحقیقات کاربردی منطبق با اسناد بالادست کشور (اسناد توسعه، سند چشمانداز و اسناد بخشی) که در راستای حل نیازها و مسائل کشور باشد، تأکید دارد، در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر نیز توانستیم گامهایی را در این زمینه برداریم. دهها پروژه کاربردی خرد و کلان در مقیاسهای استانی، منطقهای و ملی در واحدهای جهاددانشگاهی اجرا شده است. این پروژهها عمدتا بر کمک به حل مشکلات موجود در استانها و نیازهای دستگاههای اجرایی متمرکز بودهاند و خوشبختانه در این میان برخی از پروژهها نقشهای ملی و کلان داشتهاند که میتوانیم به برخی از آنها اشاره کنیم.
از جمله آنکه با وزارت کشور و سازمان اجتماعی وزارت کشور ارتباطات مناسبی ایجاد شده است و در این راستا، پروژههای مهمی در جهاددانشگاهی انجام شده است. از جمله آنها گسترش همکاری واحدهای جهاددانشگاهی در پروژه دفاتر تسهیلگری اجتماعمحور است. جهاددانشگاهی در این پروژه در هشت استان دفتر تسهیلگری ایجاد کرده و به علاوه در سه استان نیز به عنوان رابط میان وزارت کشور و دیگر دفاتر تسهیلگری عمل کرده است.
به علاوه، موضوع آسیبهای اجتماعی و مسائل اجتماعی از دیگر حوزههای فعالیتی است که چندین واحد در این حوزه فعالیت میکنند. با توجه به تجربیات پیشین این واحدها و ضرورتهای توانمندسازی و سیاستهای موجود در کشور، موضوع مسائل و آسیبهای اجتماعی با تأکید بر نهاد خانواده، زنان و کودکان در دستور کار این واحدها بوده است.
یکی دیگر از دستاوردهای همکاری با سازمان اجتماعی وزارت کشور، زمینهسازی بهرهمندی از نتایج طرح وضعیت توسعه اجتماعی در کشور است که نتایج آن در قالب پژوهشها و تدوین دستورالعملها در آینده ارائه خواهد شد. علاوه بر آن، پروژههای مهم و بزرگی به کارفرمایی سازمان اجتماعی وزارت کشور در راستای مأموریتهای ایشان نیز ازسوی واحدهای جهاددانشگاهی انجام شده است. طرحهای ملی چون پیمایش ملی حجاب و عفاف، طرح ملی بزهدیدگی، طرح ملی زیست جنسی ایرانیان از دیگر دستاوردهای همکاری جهاددانشگاهی با سازمان اجتماعی وزارت کشور بوده است.
محققان حوزه علوم انسانی در واحدهای جهاددانشگاهی نقش مهم و مؤثری در تهیه و تدوین اسناد در کشور ایفا میکنند. از این میان میتوان به اسناد بخشی مانند اسناد توسعه اشتغال و ارتقای بانوان اشاره کرد. همچنین، یکی دیگر از طرحهای مهمی که از سال گذشته آغاز شده است، بازنگری در سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیر رسمی کشور است که بنا بر پیشنهاد و حمایت مالی شرکت بازآفرینی شهری ایران در حال انجام است. نتایج حاصل از ارزیابی اسناد قبلی و سیاستهای اجرا شده در سکونتگاههای غیر رسمی در این بازبینی مورد توجه قرار گرفته و تلاش شده است تا سند به گونهای تنظیم شود تا ضمن آنکه از گسترش سکونتگاههای غیر رسمی جلوگیری میشود، زمینههای توانمندسازی ساکنان این سکونتگاهها و بهرهمندی آنان از توسعه اجتماعی، فرهنگی آنان نیز فراهم شود.
یکی دیگر از دستاوردهای مهم پژوهشی علوم انسانی، تدوین نظامنامه مدیریت دانش در دستگاههای اجرایی کشور است که در پی آن طی بخشنامهای از سوی سازمان اداری و استخدامی کشور به کلیه دستگاههای اجرایی ابلاغ شده و آنها را مکلف کرده است تا نظام مدیریت دانش را دستگاههای خود مستقر کنند. یکی دیگر از حوزههای پراهمیت علوم انسانی، انجام پژوهش و فعالیتهای تخصصی با موضوع توانمندسازی حاکمیت و جامعه است که در ذیل آن دولت الکترونیک، تهیه سامانه رفاه ایرانیان و تعارض منافع مطرح شده است.
موضوع تعارض منافع از جمله مباحث بسیار مهم است که هم در دولتهای یازدهم و دوازدهم و هم در مجلس شورای اسلامی و مرکز پژوهشهای مجلس مورد توجه بوده است. خوشبختانه اسنادی در این مورد در جهاددانشگاهی تهیه شده است که از جمله آنها میتوان به پروژههای بررسی تعارض منافع در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان بهزیستی و و زارت آموزش و پرورش اشاره کرد که در راستای آن، پژوهش نخبهگرایی در آموزش و پرورش نیز انجام شده است. موضوعات حاکمیتی مهم دیگری که در سال گذشته در حوزه علوم انسانی مورد پژوهش قرار گرفته اند، در حوزه پیشرفت و بایستههای دولت انقلابی، شاخصهای انتخاب مدیران ارشد، پیشرانهای اقتصادی کشور، نقش کرونا بر مسائل اجتماعی و اقتصادی (کسب و کار ها) کشور متمرکز بوده است.
ایکنا ـ چه مشکلات عمدهای پیش روی طرحهای فنآورانه و پژوهشی جهاددانشگاهی قرار دارد؟
جهاددانشگاهی در تلاش است هر یک از طرحهای فنآورانه را به یک نیاز کشور و رفع مشکل پیوند بزند. لذا، دستیابی به تفاهم مشترک با کارفرمایان فرایندی زمانبر است که بیشتر طرح ها این مشکل را مرتفع کردهاند اما بخشی از کارها هنوز با این مشکل مواجه هستند.
افزایش قیمتهای مواد مصرفی مورد نیاز و خرید تجهیزات و ایجاد زیرساختهای مورد نیاز برای تکمیل چرخه تولید محصولات از مشکلات دیگری است که فشار مالی را به طرحها افزایش داده است. یکی از مشکلات دیگر در فرآیند اجرای طرحهای فنآورانه انتقال ارز به خارج از کشور برای تأمین مواد اولیه و تجهیزات است. این در حالی است که جهش ناگهانی قیمت ارز طی دو و نیم سال گذشته و عدم ثبات آن قدرت تأمین منابع را کاهش داد. همچنین، به دلیل تحریم، بسیاری از تأمینکنندگان نیز از دادن مواد اولیه و تجهیزات به ایران خودداری کرده و نیاز است که با چند واسطه این منابع را تأمین کرد.
ماهیت پژوهشی طرحها باعث میشود که ریسک اجرای آنها نیز افزایش یابد که خوشبختانه نیروهای متخصص جهادی تا حد امکان از این ریسکها کاستهاند. تأمین سوله و ابنیه با استفاده از اعتبارات تخصیصی از سوی سازمان برنامه با محدودیت مواجه شده است و این مورد موجب بروز مشکلاتی در روند اجرای طرحها میشود. همچنین، تخصیص اعتبار برای اقدام سرمایهای نیز حداقل درنظر گرفته میشود و واحدها برای تأمین تجهیزات سرمایهای خود و تسویه با مشکل مواجه هستند.
ایکنا ـ آیا قابلیتهای جهاددانشگاهی شناخته شده و مورد حمایت قرار دارد؟
دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامی در روز 19 خردادماه سال 93 و توصیه معظمله مبنی بر اینکه مسئولان جهاددانشگاهی باید با یک کار علمی و دانشبنیان، تعریف صحیحی از نحوه تعامل با دستگاههای مختلف و مدیریت این تعامل ارائه دهند تا براساس یک هدفگذاری دقیق بتواند خانهای مربوط به خود را در جدول بزرگ نقشه علمی کشور به درستی پر کنند» و همچنین، بازدید رئیس جمهوری اسلامی ایران در 25 مردادماه سال 93 از پژوهشگاه رویان و نمایشگاه دستاوردهای فنآورانه جهاددانشگاهی و بیان این عبارات در سخنرانی خود در جمع اعضای هیئت علمی و محققان جهاددانشگاهی مبنی بر اینکه «جهاددانشگاهی اقتدار علمی را به جهان ثابت کرد. جهاددانشگاهی کار بزرگی انجام داده، اما باید افق بلند را پیش روی خود ببیند»، باعث انگیزه و شتاب مضاعفی در جهاددانشگاهی برای توسعه فعالیتهای فنآورانه و تولید تعداد بسیار زیادتری از فنآوری استراتژیک مورد نیاز کشور به ویژه در دوران تحریم شد.
در مجموع، دولت، مجلس، معاونت علمی و فنآوری و سایر نهادها در حد توان خود کمکهای مالی زیادی را به جهاددانشگاهی کردهاند و طی دو سال گذشته نیز 30 میلیون یورو به جهاددانشگاهی کمک شده و همین عامل باعث ارتقای توسعه فنآوریها شده است. تقریبا در همه دورههای کاری جهاد، صرف نظر از اینکه کدام یک از جریانهای سیاسی و فکری بر دولت و مجلس حاکم بودهاند، نگرش مثبت و حمایتی نسبت به جهاد داشتهاند. مدیریت عالی جهاد همیشه تلاش کرده مدیران سطوح مختلف در کشور را نسبت به فعالیتهای فنآورانهای که داشته است، بشناساند و آگاهسازی ایشان و جلب حمایت آنها را نیز به همراه داشته باشد.
انتهای پیام