کدام آیه بر پایان وصیت‌نامه امام حسین(ع) نقش بست + فیلم

بسته تصویری «چراغ هدایت» از ابتدای محرم الحرام ۱۴۴۳ هجری قمری به مدت ۱۷ شب به مخاطبان خبرگزاری ایکنا ارائه می‌شود. این بسته شامل قرائت آیه‌ای از قرآن با صدای محمدرضا پورزرگری، قاری بین‌المللی، است و در ادامه حمید مروجی‌طبسی، مؤلف کتاب «آیات قرآنی در کلام و نهضت حسینی»، به بیان نکات تاریخی این آیه و زمان بهره‌برداری آن از سوی حسین بن علی(ع) در مسیر کربلا می‌پردازد و کاظم رجبعلی، پژوهشگر قرآنی، نیز چند نکته کلیدی نهفته و کاربردی این آیه را بیان می‌کند. از عنوان کتاب مذکور برمی‌آید که به آیاتی می‌پردازد که سید‌الشهدا از زمان آغاز قیام در کلام گهربارشان از آنها استفاده کردند.

همچنین متن این بسته تصویری 8 دقیقه‌ای به منظور بهره‌برداری بیشتر مخاطبان منتشر شده است.

نگاه تاریخی

در دومین قسمت چراغ هدایت، به آیه 88 سوره هود پرداخته می‌شود: «قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا وَمَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا أَنْهَاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلَّا الْإِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِی إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ أُنِيبُ؛ گفت اى قوم من بينديشيد اگر از جانب پروردگارم دليل روشنى داشته باشم و او از سوى خود روزى نيكويى به من داده باشد [آيا باز هم از پرستش او دست بردارم] من نمى‏‌خواهم در آنچه شما را از آن بازمى‌دارم با شما مخالفت كنم [و خود مرتكب آن شوم] من قصدى جز اصلاح [جامعه] تا آنجا كه بتوانم ندارم و توفيق من جز به [يارى] خدا نيست. بر او توكل كرده‏‌ام و به سوى او بازمى‏‌گردم.»

مولایمان حسین(ع) در چه منزل‌گاهی به این آیه شریفه اشاره کرد؟ حمید مروجی‌طبسی، مؤلف کتاب آیات قرآنی در کلام و نهضت حسینی، به آن پاسخ می‌دهد.

امام حسین(ع) هنگام حرکت از مدینه به سوی مکه وصیت‌نامه‌ای را نگاشت و پس از ممهور ساختن به مُهر خویش، آن را به برادرش، محمد حنفیه، تحویل داد. در مقدمه این وصیت چنین آمده است: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ؛ این وصیت حسین بن علی(ع) است به برادرش محمد حنفیه، حسین(ع) گواهی می‌دهد به توحید و یگانگی خداوند و گواهی می‌دهد که برای خدا شریکی نیست و شهادت می‌دهد که محمد(ص) بنده و فرستاده اوست و آیین حق (اسلام) را از سوی خداوند (برای جهانیان) آورده است و شهادت می‌دهد که بهشت و دوزخ حق است و بی‌شک آن روز خواهد آمد و خداوند همه انسان‌ها را در چنین روزی زنده خواهد نمود.

من نه از روی خودخواهی یا برای خوش‌گذرانی و نه برای فساد و ستمگری از مدینه خارج می‌گردم، بلکه هدف من از این سفر، امر به معروف و نهی از منکر و خواسته‌ام از این حرکت، اصلاح مفاسد امت و زنده‌ کردن سنت جدم رسول خدا(ص) و راه و رسم پدرم علی بن ابیطالب(ع) است. پس هر کس این حقیقت را از من بپذیرد، راه خدا را پذیرفته است و هر کس در این راه از من پیروی نکند، من با صبر و استقامت راه خود را در پیش خواهم گرفت تا خداوند در میان من و این افراد حکم کند که او بهترین حاکمان است.»

امام حسین(ع) این وصیت‌نامه را با آیه 88 از سوره مبارکه هود به پایان برده‌اند: «وَمَا تَوْفِيقِی إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ.»

نگاه تدبری

کاظم رجبعلی، استاد تدبر در قرآن کریم، درباره آیه فوق به نکاتی اشاره کرده است که در ادامه می‌آید:

• همه زندگی امام حسین(ع) درس است اما این درس، کتاب هم دارد و کتاب آن قرآن است. این مطلب از آنجا استنتاج می‌شود که قرآن در زبان و کلام امام حسین(ع) رایج بود.
• اگر قرار باشد سبک زندگی‌مان حسینی شود، باید استفاده از قرآن در ادبیات و کلاممان رسوخ کند.
• یکی از آیاتی که امام حسین(ع) از آن استفاده کرد آیه 88 سوره هود است. سوره هود سوره تقابل است، یعنی معرکه، میدان، روبه‌رو شدن و احتجاج.
• وصیت‌نامه امام حسین(ع) بسیار مهم است، چون خطوط، اصول و محکمات سفرشان را گفته‌اند که چرا قیام کردند.
• این وصیت‌نامه با قرآن (آیه 88 سوره هود) امضا شد.
• سه کلیدواژه مهم از آیه «وَمَا تَوْفِيقِی إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ» قابل استنباط است؛ توفیق، توکل و انابه.
• توفیق من جز به خدا نیست و واسطه توفیق خداوند است، «عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ»، یعنی باید به خدا طوری توکل کرد که این توکل بر زندگی چیره شود. «إِلَيْهِ أُنِيبُ» انیب به معنای رجوع نوبت به نوبت به سمت خداست.
• واسطه توفیق را در زندگی‌مان همچون امام حسین(ع) خدا بدانیم و رجوع مکرر و نوبت و به نوبت به سمت خدا داشته باشیم، زیرا می‌تواند زندگی ما را حسینی کند.

چراغ هدایت به همت سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور در استودیومبین تولید و منتشر شده است.