از تفسیرهای قرآن مرحوم آیت‌الله حکیم در زندان بعث تا حضور در راهپیمایی‌های اربعین
مدیر مرکز تألیف، مستندسازی و نشر نجف اشرف، مرحوم آیت‌الله سیدمحمدسعید حکیم را ستاره درخشان حوزه علمیه نجف توصیف کرد و گفت: ایشان در داخل زندان هیچ منبعی جز یک قرآن کوچک و کهنه گیر نیاورده بود و با همان به تفسیر قرآن برای زندانیان مشغول شد؛ اما وقتی مزدوران بعثی متوجه این قضیه شدند، بازجویی‌ها از سر گرفته شد؛ چون آموزش‌های دینی در داخل زندان حکم اعدام داشت.
شیخ محمد کرباسی، مدیر مرکز تألیف، مستندسازی و نشر نجف اشرف در گفت‌وگو با ایکنا به توصیف ابعاد شخصیتی آیت‌الله سیدمحمدسعید حکیم، مرجع بزرگ تقلید شیعه در نجف اشرف پرداخت.
آیت‌الله سیدمحمدسعید حکیم، مرجع تقلید شیعیان در نجف اشرف در عراق روز جمعه ۱۲ شهریورماه بر اثر ایست قلبی در سن ۸۷ سالگی در یکی از بیمارستان‌های نجف اشرف دار فانی را وداع گفت.
او متولد شهر نجف و نوه دختری سیدمحسن حکیم، مرجع تقلید شیعیان در قرن چهاردهم هجری قمری است.
این مرجع تقلید در دوران رژیم بعث و دیکتاتوری صدام حسین هشت سال به زندان افتاد و پس از وفات سیدابوالقاسم خویی، مرجع تقلید شد.
شیخ کرباسی درباره زادگاه و محل زندگی و تحصیل علم و اخلاق این عالم ربانی می‌گوید: شهر نجف اشرف در عراق در طول توسعه تمدنی خود از درجه اصالت برخوردار شده است، زیرا نجف همواره الهام‌بخش دانش اسلامی بوده است. در واقع نجف اشرف دارای عناصر یک دانشگاه علمی با فضیلت است که قدمت یک هزار ساله در زمینه علوم دینی و اسلامی دارد.
او افزود: آیت‌الله سیدمحمدسعید حکیم(ره) از ستاره‌های همیشه درخشان در آسمان علما و فضلای نجف اشرف است. او فرزند سیدمحمدعلی طباطبائی حکیم است. در سال 1329 در نجف اشرف به دنیا آمد و تا سطوح عالیه را در حوزه نجف اشرف به تحصیل مشغول شد و پای کرسی اساتیدی نظیر آیت‌الله سیدمحسن حکیم، آیت‌الله میرزا سیدحسن بجنوردی، آیت‌الله شیخ عبدالحسین الحلی و آیت‌الله شیخ محمدحسین اصفهانی جای داشت.
به گفته این مسئول مرکز تألیف در نجف، حوزه علمیه نجف، علما و دانشمندان بزرگی را تقدیم کرده است، جایی که به تربیت ایمانی و اخلاقی علاوه بر مسائل علمی اهمیت زیادی قائل می‌شود و آیت‌الله حکیم هم نمونه عالمانی بود که علاوه بر تدریس علوم دینی در ارزیابی بصیرت انگیز و دقیق رویدادها، تحولات و پدیده‌های اجتماعی متمایز بود و همچنین اهتمام فراوانی به پایداری خط اهل بیت(ع) و رویکرد و فرهنگ آنها داشت.
دوران اسارت در زندان بعث و تعلیم آموزه‌های قرآنی به زندانیان
استاد کرباسی تصریح کرد: آیت‌الله حکیم چالش‌های پیش روی امت اسلامی را درک کرده و با مسئولیت‌پذیری به مقابله با جریان‌های انحرافی و حکومت دیکتاتوری وقت رفت. از همین رو او 25 رجب 1403 تا هجدهم ذی‌قعده 1411 ( 1983/5/9 تا1991/7/6 یا 19 اردیبهشت 1362 تا 15 تیر ماه 1370) را در بازداشت رژیم سابق بعث در عراق بود.
او با اشاره به اینکه علاوه بر آیت‌الله سیدمحمدسعید حکیم، هجده نفر دیگر از خاندان حکیم از جمله پدر، برادران و فرزندانش هم با او راهی حبس شدند، گفت: بازجویی‌ها در زندان بدنام سازمان امنیت عمومی رژیم صدام در بغداد بر عده‌ای خاص و به خصوص شخص آیت‌الله سیدمحمدسعید حکیم متمرکز بود؛ اما به لطف خدا شر این ظالمین از سرش رفع شد.
تصویری از آیت‌الله محمد سعید حکیم در زندان بعث با عرقچین سفید در وسط عکس
شیخ کرباسی ادامه داد: آیت‌الله سیدمحمدسعید حکیم پس از تمام شدن بازجویی‌ها در اداره امنیت عمومی بغداد خود را با فضای بازداشتگاه آنجا وفق داده بود و به دیگر بازداشتی‌ها هم تأکید داشت که به خدا توکل کنند و به دنبال تقویت عزم، صبر و اراده خود باشند.( ایشان در طول دوران حبس تحت شکنجه قرار گرفت که در اثر شکستگی یکی از دنده‌ها، کمر ایشان خم شد). او هر پیشنهادی برای سازش با رژیم صدام و امتیازدهی به نفع این رژیم ظالم را رد می‌کرد و در همان زندان شروع به تدریس تفسیر قرآن کرد.
وی افزود: ایشان داخل زندان هیچ منبعی جز یک قرآن کوچک و کهنه گیر نیاورده بود و با همان به تفسیر قرآن برای زندانیان مشغول شد؛ اما وقتی مزدوران رژیم بعث متوجه این قضیه شدند، بازجویی‌ها از سر گرفته شد؛ چون آموزش‌های دینی در داخل زندان حکم اعدام داشت. اینجا بود که آقا مجبور به ترک تدریس شدند؛ اما مجالس سرّی بحث و گفت‌وگوهای علمی را در داخل زندان ادامه می‌دادند.
شیخ کرباسی گفت: آیت‌الله حکیم همچنین در مناسبت‌های دینی نیز به ایراد نطق می‌پرداخت و برخی جوانان خاندان حکیم هم که در زندان بودند، اشعار دینی را که از حفظ داشتند در این مراسم که البته آن هم به شکل محرمانه و به دور از چشم مأموران برگزار می‌شد از حفظ می‌خواندند.
او افزود: در سومین ماه از سال 1985 میلادی(اسفند 1363) رژیم صدام، اعضای بازداشتی خاندان حکیم را از زندان سازمان امنیت عمومی بغداد به بخش‌های مخفی زندان ابوغریب منتقل کردند و در آنجا آنها به دو دسته تقسیم و در دو بخش جداگانه زندانی شدند؛ به گونه‌ای که اصلاً هیچ کدام از دو گروه امکان دیدار با یکدیگر نداشتند.
شیخ کرباسی می‌گوید: با وجود شرایط سخت معیشتی برای خاندان حکیم در بخش‌های مخفی زندان اما آنها از فرصت همانجا هم برای فعالیت علمی، تربیتی و فرهنگی استفاده کردند، به خصوص که تعداد زندانیان در آنجا بالغ بر دو هزار نفر بود و اهتمام دینی به مسائل دینی و فرهنگی در نزد زندانیان زیاد بود؛ علاوه بر اینکه زندان نسبتاً از کنترل ذره‌بینی رژیم حاکم دور بود و به دلیل شیوع بیماری سل در این زندان مأموران دستگاه‌های امنیتی کم‌تر به زندان تردد می‌کردند و اگر هم وارد می‌شدند، با ماسک وارد می‌شدند.
مسئول تألیف و مستندسازی در نجف اشرف در خصوص نقش اجتماعی آیت‌الله سیدمحمدسعید حکیم گفت: ایشان به امور مسلمانان در همه نقاط جهان اهمیت می‌ورزید و نهادهای علمی زیر نظر او در نقاط مختلف گسترش یافته بود و مسلمانان از آن استفاده می‌کردند.
شیخ کرباسی گفت: مرحوم حکیم معتقد بود که زیارت اربعین زیارت شیعیان است که قدرت تشیع و قدرت حق علیه باطل را نشان می‌دهد و از همین رو از راهپیمایی اربعین هر گونه حمایت مادی و معنوی به عمل می‌آورد و خود نیز در آن مشارکت داشت و به آن تشویق می‌کرد.
به گفته شیخ کرباسی، از دیگر خصائل این عالم بزرگ این بود که به حمایت از آئین‌های حسینی و مناسبت‌های مذهبی اهتمام زیادی داشت. در حوزه تدریس علوم دینی نیز ایشان با وجود اینکه در این اواخر از وضعیت سلامتی برخوردار نبود؛ اما همچنان به تدریس ادامه می‌داد.
گفت‌وگو: اشرف بصیری
ترجمه: الهام مؤذنی
انتهای پیام
