شناخت حروف اضافه و اهمیت آن در آکسان + فیلم

به گزارش ایکنا، فایل تصویری و متن دهمین قسمت «آموزش تکیه‌های صوتی بر کلمات» با تدریس مهدی حسنی، حافظ کل قرآن و مؤلف کتاب میزان‌القرائه (نخستین کتاب در کشور که درباره نَبر و آکسان‌ها در قرآن کریم به رشته تحریر درآمده است) ارائه می‌شود.

«در این جلسه به مبحث شناخت حروف اضافه و انواع آن می‌پردازیم؛

در جلسات گذشته بیان شد حروف اضافه، همان حروف معانی هستند که دارای معانی مستقلند و جزو اصل کلمه نیستند و نباید در شمارش حروف مورد محاسبه قرار گیرند، لذا ابتدا قبل از شمارش تعداد حروف هر کلمه، آن حرف اضافه را از هر کلمه جدا و سپس شروع به شمارش حروف کلمه می‌کنیم.

حروف اضافه یا معانی به شکل‌های مختلف در قرآن وجود دارد؛

1.«همزه استفهام»؛ همزه‌ای که معنای سؤالی می‌دهد یعنی در ابتدای هر کلمه واقع شود آن کلمه را به صورت سؤالی مطرح می‌کند. مثل أإذَا (أ-إذَا) و أأنتَ(أ-أنتَ)

نکته: طبق چیزی که در گذشته گفتیم کلمات دو و سه حرفی، تکیه‌شان بر روی حرف اول است.

2.حرف «س» مفتوح؛ این حرف نشان‌دهنده آینده است و در ابتدای هر کلمه بیاید، معنای آینده را خواهد داد. مثل سَأُریکُم، سَنَشُدُّ

3.حرف «ک»؛ که در قرآن به دو شکل آمده است؛

   **«ک» تشبیه مثل کَمَثَلٍ،کَشَجَرَةٌ

 ***«ک» تأکید مثل کَمِثلِه

4.حرف «لام»؛ که به هشت شکل (مالکیت، تأکید، قسم، اختصاص، استحقاق، تعلیل، به معنای «فی» و «الی» و تأکید معنای نفی در ترکیب کلمات «ماکان و لم یکن») در قرآن آمده است؛

  *«ل» مالکیت مثل لَکُم و لَنا

  **«ل» تأکید مثل لَهُوَ و لَمَعَ

  ***«ل» قسم مثل لَعَمرُکَ

  ****«ل» اختصاص مثل اَلحَمدُلِلهِ

  *****«ل» استحقاق مثل إنَّ لِلمُتَّقینَ مَفازًا

  ******«ل» تعلیل مثل لِنُرِیَه، لِنُذیقَهُم

  *******«ل» به معنای فی و الی مثل كُلٌّ يَجرِي لِأجَلٍ مُسَمًّي

  ********«ل» تأکید معنای نفی در ترکیب «ماکان و لم یکن» مثل وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ

5.حرف «ب»؛ که به چهار شکل در قرآن آمده است؛

  *«ب» استعانت مثل عَلَّمَ بِالْقَلَمِ

  **«ب» سببیت مثل بِإیمانِهِم _ بِکُفرِهِم

  ***«ب» متعددی کردن مثل ذَهَبَ اللهُ بِنورِهِم

  ****«ب» تأکید مثل بِأحکَمِ الحاکِمینَ

6.حرف «و»؛ که به سه شکل در قرآن آمده است؛

  *«و» استیناف و آغاز کلام مثل وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ

  **«و» عطف مثل إبراهیمَ وَ إسماعیلَ وَ إسحاقَ وَ یَعقوبَ وَ الأسباطِ

  ***«و» قسم مثل وَالضُّحی، وَالتّینِ، وَاللهِ رَبِّنا

7.حرف «ف»؛ به دو شکل در قرآن آمده است؛

  *«ف» عطف مثل فَلَه، فَالَّذین

  **«ف» قسم فَوَرَبِّ

8.حرف «ت» که به عنوان ت قسم در قرآن آمده است مثل تَاللهِ

9.حرف «ها» تنبیه؛ معمولا در ابتدای کلامت قرار می‌گیرد مثل هؤلاءِ، هانتُم

10.حرف «یا» ندا مثل یاأیها _ یا بنی ادَم

«ال» تعریف که در قرآن به وفور وجود دارد مثل الحَمدُ، المالُ

نکته» اینها مجموعه حروف اضافه و معانی است که در قرآن موجود است و همیشه به ابتدای کلمات ملحق می‌شوند و این قاعده درباره همه حروف اضافه صدق می‌کند که تکیه صوتی بر آنها قرار نمی‌گیرد اما دو حرف از این مجموعه هستند که بالعکس بقیه حروف اضافه که تکیه صوتی بر آنها تعلق نمی‌گیرد، این دو حرف در مقام تکیه صوتی قرار می‌گیرند «لام مالکیت» و «باء سببیت» مثل لَکُم و لَنا و بِکُم و بِهِما.

اینها به دلیل تأثیری که بر معنای کلمه دارند، موجب کامل شدن معنای کلمه می‌شوند و به همین دلیل تکیه بر آنها تعلق می‌گیرد».