بررسی سنت اقراء و اجازات + دانلود

نگارندگان مقاله «سنت اقراء و اجازات؛ کلیات، نقاط ضعف و قوت، باید‌ها و نباید‌ها» سنت «اقراء» را از اصیل‌ترین روش‌های آموزش قرآن دانسته‌اند که خاستگاهی از زمان حضرت رسول اکرم(ص) دارد. البته اگرچه جنبه لفظی و اتقان قرائت مورد تأکید بوده؛ اما تأکید مکرر آن حضرت و اهل بیت(ع) بر جنبه‌های معنوی قرآن کریم همواره بیش از جنبه لفظی بوده است. همراه با سنت اقراء، «اجازات» نیز به وجود آمد که نوعی گواهی صحت اقراء و ترخیص تعلیم قرآن بود که از دوران پیامبر(ص) آغاز شده، تا حدود قرن سوم به صورت شفاهی مرسوم بود؛ اما از آن پس، با ظهور اجازات کتبی در حدیث، اجازات اقراء نیز به صورت کتبی متداول شد.در طول تاریخ، سنت اقراء نزد مسلمانان جایگاه والا و مقدسی داشت؛ ولی مانند اکثر سنت‌های مشابه، دچار فراز و نشیب و قوت و ضعف‌هایی شده است. اقراء در ایران برخلاف سابقه درخشان‌اش، در چند سده اخیر رو به فراموشی رفت و در چند سال اخیر مجددا احیا شد.

مطالعات این مقاله، نقاط تأکید بر این سنت را با ارائه پیشنهاداتی برای برطرف کردن برخی آسیب‌های فعلی آن و ساختارسازی مناسب در تقویت آن را ارائه کرده است و در نهایت، آن را به‌عنوان بهترین روش آموزش فراگیر و صحیح قرآن کریم و اعتباریابی در میان قاریان جهان اسلام در زمان حاضر نشان می‌دهد.

در بخشی از این مقاله می‌خوانیم: سنت اقراء با پیشینه‌ای طولانی که قرن‌ها مسأله‌ای مهم در جوامع اسلامی به حساب می‌آمد، اگرچه تا زمان حاضر مورد توجه و اهتمام اکثر اساتید قرآن و قراء جهان اسلام، خصوصاً کشور‌های عربی است؛ برای سال‌ها در کشور ما فراموش شده بود. احیای مجدّد سنت اقراء در کشور، به بررسی موشکافانه و مطالعه دقیق زوایای آن وابسته است. سعی بر پیش‌گیری از اشکالات و تصحیح نقاط ضعف در اجرای این سنّت و تلاش برای دست‌یابی به نقاط قوت و تقویت آن‌ها، می‌تواند جریان قرآنی کشور را در مسیر صحیح و همگام با جهان اسلام پیش ببرد.

همچنین در این مقاله پس از بیان پیشینه و ضرورت موضوع و نکاتی در این خصوص، به بیان دقیق تعاریف پرداخته و نقد و بررسی سنت اقراء و اجازات صورت می‌گیرد؛ سپس نقاط ضعف همراه با بیان راه‌حل‌های مقابله با آن و قوت‌های آن اشاره خواهد شد. در ادامه نیز سیاست‌های کلی و ضوابط پیشنهادی برای اجرای مطلوب این سنت در کشور مطرح می‌شود.

نگارندگان مقاله ضرورت پرداختن به موضوع را اینچنین بیان کرده‌اند: اگرچه از ضرورت‌های به وجود آمدن سنت اقراء و اجازات، صیانت و حفظ قرآن کریم از تغییر و تحریف بوده است؛ اما ضرورت دیگر آن، آموزش قرآن به صورت عملی و کامل است. اقراء قرآن کریم، بهترین، کامل‌ترین، مطمئن‌ترین و قدیمی‌ترین روش آموزش قرائت قرآن است و از زمان رسول اکرم(ص) آغاز و به تدریج به سنتی مهم و موفق تبدیل شد. در حال حاضر می‌توان با گذراندن چند دوره آموزشی (رو‌خوانی و تجوید)، قرائت قرآن را به‌صورت نظری آموزش داد؛ اما قرائت کامل قرآن کریم برای استاد و شنیدن قرائت صحیح از او، همچنین یادگیری تمام امور مرتبط با تلاوت، اعم از صحت و فصاحت همراه با اتقان روایت و طرق، قطعاً تعلیمی جامع و کامل است که نمی‌توان آن را با آموزش‌های متداول عصر حاضر مقایسه کرد.

در بخش‌هایی از مقاله «سنت اقراء و اجازات؛ کلیات، نقاط ضعف و قوت، باید‌ها و نباید‌ها» می‌خوانیم: خاستگاه اقراء، شخص رسول خدا (ص) در آموزش قرآن به صحابه بوده است و پیروی از این سنت دینی در فراگیری قرآن کریم، امری ضروری تلقی می‌شود و با تمام پیشرفت‌هایی که در روش‌های آموزش در عصر حاضر صورت گرفته است، با هیچ چیز قابل تبدیل نمی‌باشد.

این مقاله با تاکید بر اینکه اگرچه اقراء در ایران سابقه‌ای طولانی دارد؛ اما مهم‌ترین دوره آن، زمان حضور ابن جزری در ایران در اوایل قرن نهم است. «اجازه» اذن و رخصتی است که از سوی شیخ اجازه به یک قاری، پس از اطمینان از عدالت و اتقان به او داده می‌شود و به‌وسیله آن امکان قرائت و آموزش به دیگران را می‌یابد. از اسباب ایجاد اجازات، تلاش برای جلوگیری از خلط قرائات، روایت و طرق بوده است.