به گزارش ایکنا، شورای عالی قرآن به منظور ارتقای سطح کیفی تلاوت قرآن کریم، مطالب پژوهشی و آموزشی متعددی را از محققان و صاحب‌نظران این حوزه در قالب مقاله و طی نشست‌های تخصصی هرساله خود، جمع‌آوری و در قالب کتاب با عنوان «سالنامه پژوهشی نبأ» منتشر می‌کند. شورا به منظور استفاده علاقه‌مندان از این مطالب به انتشار آن اقدام کرده است و هر هفته شاهد انتشار یکی از مقالات در سایت ایکنا خواهید بود.
اولین شماره سالنامه پژوهشی نبأ در شش سرفصل، از جمله «مبانی و اصول آموزش قرآن (دو مقاله)»، «آموزش عمومی قرآن (یک مقاله)»، «آموزش قرآن در آموزش و پرورش (دو مقاله)»، «سنت اقراء (دو مقاله)»، «ارتباط نگارش و آموزش قرآن (دو مقاله)» و «ارتباط مسابقات و آموزش قرآن (یک مقاله)» تهیه شده است که در ادامه به معرفی هشتمین مقاله با عنوان «آشنایی با رسم‌المصحف از رهگذر بررسی رسم مصاحف کهن با مطالعه موردی مصحف تاشکند» به قلم مرتضی توکلی، مجتبی محمدی انویق و مرتضی رحیمی می‌پردازیم.
رسم‌المصحف، یکی از شاخه‌های علوم قرآنی است که به شیوه نگارش قرآن کریم می‌پردازد و تأثیر مستقیمی بر آموزش و قرائت قرآن کریم دارد. این علم همچون سایر علوم قرآنی، قواعد و روش‌هایی دارد که در این مقاله با محوریت دو کتاب «المقنع فى معرفة مرسوم مصاحف الامصار» از ابوعمرو دانى و «مختصر التبیین لهجاء التنزیل» از ابوداود سلیمان بن نجاح، از میان مصاحف کهن، به مطالعه موردی رسم مصحف تاشکند پرداخته شده است.
نگارندگان این مقاله با بیان اینکه رسم مصحف تاشکند، مطابق بررسی‌های گونه‌شناسی خط و آزمایش‌های کربن ۱۴، حداکثر متعلق به قرن دوم هجری است، آورده‌اند: کلمات مصحف تاشکند در مقایسه با قواعد این علم به چهار دسته تقسیم می‌شود: کلمات همخوان با نقل‌های شیخین در دو کتاب یادشده، کلمات همخوان با نقل‌های کتاب المقنع؛ کلمات همخوان با نقل‌های کتاب مختصر التبیین؛ کلمات ناهمخوان با نقل‌های شیخین. از اوراق باقی مانده مصحف تاشکند، ۸۰ درصد رسم کلمات، موافق با نقل‌های یکی از شیخین یا هر دوی آن‌هاست و تنها ۲۰ درصد کلمات اختلافی مخالف با نظر هر دو شیخ است. کلمات ناهمخوان با نقل‌های شیخین در این مصحف نیز گاهی با نظر عالمان دیگری همخوان است؛ اما برای برخی از کلمات مخالف نقل شیخین، نقل دیگر موافق با این مصحف، یافت نمی‌شود.
در این مقاله مصحف تاشکند را یکی از مصاحفی دانسته است که به خلیفه سوم، عثمان نسبت داده شده است. آزمایش رادیوکربن انجام گرفته بر روی مصحف مذکور، همچنین بررسی نوع خط و تذهیب‌های به‌کار رفته در آن و نیز وجود علائم خاص در برخی کلمات، دال بر وجود فاصله زمانی نگارش مصحف با عصر عثمان بن عفان می‌باشد و نمی‌توان آن را به‌طور قطع به خلیفه سوم نسبت داد. از لحاظ علم خط‌شناسی، این مصحف را به قرن دوم هجری بازمی‌گردانند. همچنین، آزمایشات رادیوکربن، مشخص می‌کند که پوست مورد استفاده در نگارش این مصحف با احتمال ۶۸٪ به حدود ۱۹ تا ۱۴۸ ق و با احتمال ۹۵٪ به حدود ۲۷ سال قبل از هجرت تا ۲۴۰ ق باز می‌گردد.
در بخشی از این مقاله آمده است: کلمات مصحف تاشکند در مقایسه با قواعد علم رسم‌المصحف به چهار دسته تقسیم می‌شود. کلماتی که با نقل‌های شیخین در دو کتاب المقنع و مختصر التبیین، همخوانی دارد. کلماتی که تنها با نقل‌های دانی در کتاب المقنع همخوانی دارد و کلماتی که تنها با نقل‌های ابوداود در کتاب مختصر التبیین همخوانی دارد.
هچنین در این مقاله می‌خوانید: از اوراق باقی‌مانده مصحف تاشکند، ۸۰ درصد رسم کلمات آن، موافق با نقل‌های یکی از شیخین یا هر دو است. کلماتی که با نقل‌های شیخین در کتاب‌های المقنع و مختصر التبیین ناهمخوان است. از اوراق باقی مانده مصحف تاشکند، ۲۰ درصد رسم کلمات اختلافی، مخالف با نظر هر دو شیخ است. کلمات ناهمخوان با نقل‌های شیخین در این مصحف، به دو بخش قابل تقسیم است. ابتدا کلماتی که عالمان دیگری آن وجه را ذکر کرده‌اند؛ مانند «ذوا» (به زیادت الف)، «یحیی» (با دو یاء)، «راو» (به حذف الف)، «لاتبعناکم» (به زیادت الف) و دوم کلماتی که نقل دیگری متفاوت با شیخین و موافق با این مصحف، یافت نشد؛ مانند «طاوی» و «سایء» (به زیادت الف)، «افئن» (به حذف الف) و «انجاءکم» (به صورت متصل).
دریافت مقاله «آشنایی با رسم‌المصحف از رهگذر بررسی رسم مصاحف کهن با مطالعه موردی مصحف تاشکند»
انتهای پیام 
