نگاهی به اهمیت مطالعه از منظر قرآن و روایات
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی گفت: مطالعه و کتاب‌خوانی در دین اسلام و قرآن جایگاه بسیار بالایی دارد از این رو اغلب مباحث قرآن به موضوع تفکر، اندیشیدن و مطالعه اختصاص یافته است.
دین اسلام انسان را به مطالعه و کسب دانش تشویق می‌کند زیرا همه علوم در نهایت او را به سوی خداوند سوق می‌دهند و به همین دلیل در روایات آمده است: «هر چه عالم علمش بیشتر شود، خدا را بهتر می‌شناسد» قرآن نیز می‌فرماید: «بگو آیا دانایان با نادانان مساوی‌اند؟ جز این نیست که تنها خردمندان یادآور می‌شوند». (سوره زمر آیه ۳۹).
در صدها آیه از قرآن مجید به طرق مختلف نام علم و دانش به میان آمده که بیشتر آن‌ها در مقام بزرگداشت آن است.
در آیه‌ای در مقام منت‌گذاری انسان آمده است: «آنچه را که انسان نمی‌دانست به تدریج به او آموخت»، (سوره علق آیه۵) و در آیه‌ای دیگر آمده است که: «خدا رتبه کسانی از شما را که گرویده و کسانی را که دانشمندند [بر حسب] درجات بلند گرداند» که همه این آیات نشان از جایگاه بسیار رفیع کتاب و مطالعه در قرآن و اسلام دارد، در این راستا خبرنگار ایکنای آذربایجان‌غربی با حجت‌الاسلام ناصر خدایاری، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌غربی گفت‌وگویی داشته است که در ادامه می‌خوانید:
ایکنا ـ اهمیت کتابت، مطالعه و تحصیل علم در دین اسلام چیست؟
چیزی که نوشته شود حفظ می‌شود و آنچه به حافظه سپرده شود دچار فراموشی می‌شود، یکی از مؤلفه‌های مهم تمدن در کنار عناصری همچون دین، اخلاق، حقوق و قوانین، اقتصاد، قدرت نظامی، عنصر کتابت است که با ترکیب خط و کتابت بیان می‌شود.
کتابت مکانیزم صیانت از میراث علمی و فرهنگی بوده و تحصیل علم نیز از یک منظر محصول و خروجی کتابت است و منزلت آن به قدری است که پیامبر(ص) می‌فرمایند: «دانش را بیاموزید هر چند در چین باشد» که اشاره به این است که دانش و آموختن آن مرز، بعد و قرب جغرافیایی نمی‌شناسد. رسول خدا(ص) در روایتی دیگر می‌فرماید: «ز گهواره تا گور دانش بجوی»، حال چه دانشی و افسر و تاج علوم کدام است نیاز به بحث مستقلی دارد.
ایکنا ـ کتاب و مطالعه در تغییر نگرش فکر و فرهنگ‌سازی در جامعه چه نقشی دارد؟
منابع تفکر متعدد هستند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها کتاب بوده و کتاب آفاق یا طبیعت، کتاب تشریع، انجیل، تورات، صحف، زبور و قرآن و کتاب انفس؛ کتاب جان، روح، قلب و دل و ... کتاب از هر نوعی که باشد منبع تفکر و مایه تحول و دگرگونی در مراتب و درجات دانش و بینش انسانی است و از این طریق می‌تواند به تغییر پندار، کردار و گفتار انسان برخوردار و اهل کتاب بیانجامد زیرا کتاب خوب الگوی تغییر و تحول انسانی است.
ایکنا ـ کتاب چگونه می‌تواند یک مربی بزرگ برای مسئولان و افراد جامعه باشد؟
چنان‌که از اولین آیه سوره بقره «ذالک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین» استفاده می‌شود، کتاب مایه هدایت است ولی برای کسانی که زمینه هدایت داشته و هدایت‌پذیر باشند. از منظر قرآن هدایت‌پذیران نشانه‌هایی دارند از جمله؛ ایمان به غیب و ایمان به رسول خدا و انبیای سلف و ایمان به آخرت و ...
کتاب، دلیل رسالت پیامبر(ص)، معجزه جاوید، وسیله هدایت و برون‌رفت از تاریکی به روشنایی و سند وحیانی ارتباط بین زمین و آسمان است.
کتاب انیس و مونس و یار و یاور هر انسانی محسوب می‌شود، صرف نظر از مسئول و غیر مسئول، کتاب ازنظر دایره و قدرت و شعاع تأثیر به ناطق و صامت شناخته می‌شود و کتاب ناطق کتاب زنده و همان انسان کامل و یا کتاب مجسم است.
ایکنا ـ تأثیر کتاب و کتاب‌خوانی و فرهنگ مطالعه بین مسئولان چیست؟
فرهنگ مطالعه یعنی آداب، سنت، عرف و ارزش مطالعه، زمان و مکان مطالعه، موضوع مطالعه، هدف مطالعه، خرید و یا تهیه کتاب برای مطالعه، هدیه کتاب، تالیف و تدوین و نقد و بررسی کتاب؛ بدیهی است هر مسئولی که با کتاب، مجله، روزنامه و سایر مطبوعات در ارتباط باشد و در جریان تازه‌های نشر قرار بگیرد به بازار اندیشه و فکر متصل است.
هر مسئول برای کسب توفیق در عرصه مدیریت تخصصی خود باید در جریان آخرین یافته‌های علمی محیط مدیریتی خود باشد تا بتواند به مسائل و چالش‌های حوزه مدیریتی خود اشراف کافی داشته باشد که در جریان گرفتن آن‌ها با مطالعه انجام می‌شود.
ایکنا ـ کتاب و کتاب‌خوانی از منظر روایات معصومین چگونه تبیین شده است؟
حضرت علی(ع) می‌فرماید: «هر کسی دو روزش با هم برابر باشد او زیان دیده است»، یکی از اهرم‌های مهمی که می‌تواند در حیات انسانی به نوعی تعادل برقرار کند و انسان را از حالت یک‌نواختی خارج سازد و او را به سمت افزایش دارایی و کمال معنوی سوق دهد مطالعه است و بستر مطالعه از طریق کتاب فراهم می‌شود.
در بیانات معصومین(ع) توصیه به کسب علم و آگاهی به گونه‌ای با اهمیت مطرح شده است که کسب علم بر هر مرد و زن واجب بوده و کسب علم بر بسیاری از مقوله‌های دیگر ترجیح داده شده است.
ایکنا ـ اهمیت مطالعه از منظر قرآن چیست؟
در دین اسلام با نزول قرآن به کتابت و نویسندگان وحی(کتاب) ارج بیشتری قائل شده است و قرآن به کتابت بوده و قرائت آن مورد سفارش است به گونه‌ای که اجر قرائت بسیاری از سوره‌ها در کتب ادعیه ذکر شده است. اندیشه پیامبر(ص) و ائمه در کتبی همچون؛ نهج‌الفصاحه، صحیفه فاطمه، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه، منابع روایی اربعه شیعی همچون اصول کافی، تهذیب، استبصار و من لایحضره‌الفقیه بازتاب پیدا کرده است.
ائمه مصدر تدوین کتب فراوان بودند و تنها کتاب بحارالانوار مرحوم علامه مجلسی در ۱۱۰ جلد نشان از افکار و اندیشه‌های وسیع و بلند ائمه معصومین(ع) بوده و هست.
گفت‌وگو و تنظیم: الناز نقی‌زاده
انتهای پیام
