عبور جامعه از فقه را قبول ندارم/ مواجهه فقیهانه با مسائل جدید؛ ویژگی مرحوم نائینی

به گزارش ایکنا، آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، استاد سطح خارج فقه و اصول حوزه علمیه و رئیس کمیته‌های علمی کنگره میرزایی نائنیی، سه‌شنبه هفتم دی ماه در نشست خبری این کنگره که در بنیاد فرهنگی امامت برگزار شد، گفت: بنده با اینکه دبیر علمی برخی همایشات بوده‌ام ولی معتقدم که این کنگره از وجوهی با کنگره‌های دیگر تفاوت دارد، اولا نفس برگزاری این کنگره بسیار اهمیت دارد چون میرزای نائینی حق استادی بر گردن همه استادان و مراجع بعدی دارد و استاد استاد خیلی از استادان کنونی بوده است. 

وی افزود: وقتی بحثی از میرزای نائینی مطرح شود به صورت غیرمستقیم نوعی الگودهی صورت می‌گیرد، وقتی از علم و اخلاق ایشان گفته می‌شود الگو برای همه مردم است، همچنین بیان مطالب جانبی در مراسم بزرگداشت ایشان از دیگر فواید برگزاری این کنگره است. امروز گاهی شاهدیم که به دانش فاخر و فخیم فقه حمله‌هایی صورت می‌گیرد که قابل نقد و نادرست است و یکی از اهداف ما این است که بحث اصول آنطور که شایسته است مطرح شود.

علیدوست تصریح کرد: میراز گاهی به انحصار افراد خاصی درآمده و مصادره شده است، یکی از سیاست‌های کنگره این است که میرزا آن طور که هست معرفی شود بدون اینکه لباس ناچسبی بر او پوشیده شود. همچنین فایده دیگر، ارتباطی است که به این بهانه بین حوزه‌های ایران و عراق و به خصوص قم و نجف ایجاد می‌شود. به همین دلیل از روزهای اول، حوزه نجف در جریان قرار گرفت.

استاد درس خارج حوزه علمیه بیان کرد: کنگره در 4 بخش فقه و اصول؛ قرآن و حدیث، اندیشه سیاسی و سیره و زندگینامه آمادگی دارد تا آثار را بپذیرد، ایشان در اصول بر قله ایستاده و نظریه‌پرداز و مؤسس و صاحب مکتب است، در فقه هم همین‌طور و در تفسیر هم فعالیت‌های پررنگی دارد و وارد مباحث مختلف تفسیری شده است.

ورود میرزای نائینی به فلسفه‌های مضاف

علیدوست با بیان اینکه وی در فلسفه مضاف هم ورود داشته است، اضافه کرد: بنا داریم آثار میرزا را در حد 25 جلد با عنوان «موسوعه میرزای نائینی» چاپ کنیم همچنین ایشان آثاری دارد که نزد ورثه اوست و هنوز چاپ نشده است و البته ورثه ایشان، همکاری خوبی با کنگره دارند. شش جلد هم از آنچه در کنگره و کمیسیون‌های آن و زندگینامه و اخلاق ایشان وجود دارد چاپ خواهد شد. 

دبیر علمی کنگره میرزای نائینی اضافه کرد: میرزا، شخصیتی است که همه در برابر او کرنش علمی دارند، بنابراین سعی شده در هر کمیته که هر کدام 15عضو دارد، از بهترین‌های علمی استفاده شود. تلاش بر این است تا حوزتین ایران و عراق درگیر کار شوند و از مطالب برخی بزرگداشت‌های قبل هم استفاده خواهد شد. 

علیدوست در پاسخ به پرسش ایکنا که آیا تفسیر وی منحصر به آیات‌الاحکام بوده است، گفت: گرچه بخش عمده تفسیر ایشان مرتبط با آیات‌الاحکام است ولی مباحث قرآنی خوبی درباره اصول فقه دارند و از قرآن در اثبات گزاره‌های اصول فقه بهره برده است، وی همچنین آیات کلامی و معرفتی را هم تفسیر کرده‌اند و از جمله در بحث استعمال لفظ در بیش از یک معنا توضیحاتی دارند.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آراء فقهی وی چه وجوه تمایزی با سایر مراجع دارد، گفت: سنجه‌های تزاحم از جمله مباحث مؤثر در فقه ایشان است که اهم و مهم یکی از آنها است. 

عبور از فقه را قبول ندارم

علیدوست در پاسخ به این پرسش ایکنا مبنی بر اینکه کنگره در راستای تبیین آراء فقهی، تفسیری و ... یک عالم بزرگوار برگزار خواهد شد ولی برخی معتقدند که ما در حال دوره گذار و حرکت به سمت عصر فرافقه و در حقیقت عبور از فقه هستیم، تحلیل شما چیست؟ اظهار کرد: جریان فقاهت، جریان ثابت و بسته نیست که اگر مقداری از آن کم و زیاد شود بشکند، بلکه فقه قابل توضیح، قابل ترمیم، قابل تکمیل و قابل توسیع است؛ فقه ظرفیت دارد که با مسائل نوپیدا مواجه شود به شرط آن که با ابزار و افراد خاص خود وارد شود؛ بنابراین عبور از فقه نداریم و در کنگره قرار است این بحث انجام شود که فقاهت قرار است چه مواجهه‌ای با مسائل نوپدید داشته باشد.

وی تاکید کرد: مرحوم نائینی هم با مشروطه به عنوان یک موضوع نوپیدا مواجه شد و در کنگره هم نوع مواجهه وی مورد بحث قرار خواهد گرفت.