اولین کنفرانس بین‌المللی «نظم منطقه‌ای و ساختار اجتماعی در خاورمیانه» برگزار می‌شود

اولین کنفرانس دوسالانه بین‌المللی «نظم منطقه‌ای و ساختار اجتماعی در خاورمیانه: از نظریه تا عمل» به همت انجمن علوم سیاسی ایران و با همکاری دانشگاه‌های تربیت مدرس، علامه طباطبایی و خوارزمی، خانه اندیشمندان علوم انسانی، انجمن ژئوپلیتیک ایران و انجمن مطالعات صلح در روزهای 21 و 22 اردیبهشت 1401 در تهران برگزار می‌شود.

به گزارش ایکنا اولین کنفرانس دوسالانه بین‌المللی «نظم منطقه‌ای و ساختار اجتماعی در خاورمیانه: از نظریه تا عمل» به همت انجمن علوم سیاسی ایران و با همکاری دانشگاه‌های تربیت مدرس، علامه طباطبایی و خوارزمی، خانه اندیشمندان علوم انسانی، انجمن ژئوپلیتیک ایران و انجمن مطالعات صلح در روزهای 21 و 22 اردیبهشت 1401 در تهران برگزار می‌شود.

مسعود موسوی شفایی، دانشیار مطالعات بین‌الملل دانشگاه تربیت مدرس و قائم مقام انجمن علوم سیاسی ایران و دبیر علمی این همایش در خصوص اهداف و ابعاد این همایش گفت: ایده اولیه و اصلی برگزاری این همایش این است که در منطقه خاورمیانه تحولات پرشتابی هم به لحاظ نظری و هم به لحاظ عینی، عملیاتی و اجرایی در حال اتفاق افتادن است و این تحولات به قدری پرشتاب است که جریان اصلی روابط بین‌الملل که کار فکری در این حوزه کار می‌کند در حال عقب افتادن از رویدادهاست و به طور دائم در حال تحیر از اتفاقاتی مانند وقوع انقلاب‌ها و سقوط حکومت‌هاست و این پرسش بسیار بزرگی است.

وی افزود: پس از اینکه این ایده مطرح شد که با چنین تحولاتی در نظر و عمل مواجه هستیم همزمان در دهه اخیر قرائت‌های بسیار زیای از ریشه‌ها و علل و عوامل این تحولات ارائه شد که جامعه دانشگاهی و تخصصی ایران جای خود را در تبیین قرائت و روایت خود از این رویدادها خالی می‌دید. البته خیلی اوقات به لحاظ سیاسی و رسانه‌ای ممکن است چند مفهوم مطرح شود که عنوان، ریشها و دلایل یک تحول را بیان کند اما مهم این است که ما هم به صورت دانشگاهی و عمیق روایتی از این تحولات داشته باشیم.

دبیر علمی همایش اظهار کرد: این دستمایه‌ای شد که با پیشنهاد اولیه دکتر زیبایی این همایش طراحی شود تا ما هم تحولات نظم منطقه‌ای را که قدرت‌های بزرگ و بازیگران منطقه‌ای در آن نقش دارند و هم تحولاتی که در بستر اجتماع در خاورمیانه رخ می‌دهد، دیده شود و این دو عرصه در یک نقطه از بعد نظری و عملی تبیین و بررسی شوند و مسیر آینده آنها بیان شود و احتمالا بتوان یک پیش‌بینی برای آینده ارائه دهیم و این دلیل اصلی نامگذاری این همایش است.

موسوی شفایی در پاسخ به این سؤال که این همایش تحولات خاورمیانه را از چه زمانی مد نظر قرار داده و آیا تحولات اخیر اجتماعی در برخی کشورهای منطقه و تأثیرگذاری آن بر ایران را هم بررسی می‌کند، گفت: به طور عمده همایش به تحولات خاورمیانه از 2011 به این سو تمرکز دارد و محورهای همایش به صورت موضوعی مانند تحولات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، قدرت‌های بزرگ فرامنطقه‌ای، بازیگران منطقه‌ای و ... است و حتی می‌توان وارد تحولات داخلی کشورهای خاورمیانه شد و همایش محدود به انقلاب‌های عربی نیست. در واقع این همایش در راستای انجام یک کار مستقل علمی، فرهنگی و دانشگاهی است و لذا عناوین و محورهای همایش محدود نیست.

مهدی زیبایی، استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین، درباره بررسی جایگاه ایران در این تحولات به لحاظ اثرگذاری و اثرپذیری، در این همایش گفت: وقتی ما از ساختار اجتماعی در روابط بین‌الملل صحبت می‌کنیم به این معناست که در یک بستر اجتماعی روابط را می‌بینیم و نگاه اجتماعی سطوح مختلف تحلیل را در برمی‌گیرد و لذا عناوین همایش سطح فروملی؛ روابط بین مردم و گروه‌های انسانی با نظام‌های سیاسی، سطح مبانی هویتی که در این سطح مرزها و نظام‌های سیاسی در آن کاربرد ندارد و سطح سوم؛ ارتباطات قدرت‌های بزرگ و بازیگران منطقه‌ای با یکدیگر و رقابت با یکدیگر در پرتو تحولات عربی از 2011 به این سو است و سطح چهارم و پایانی نقش بازیگران بزرگ، مانند آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه در تحولات منطقه است.

وی بیان کرد: لذا موج تحولاتی از یک دهه پیش در خاورمیانه آغاز شده که روابط را از سطح فروملی تا سطح فراملی و بین‌المللی تحت تأثیر قرار داده است و نمی‌توان گفت این تحولات تأثیری بر ما ندارد چون در آن دخیل نیستیم. زیرا انقلاب‌ها و جنگ‌ها موتورهای دوگانه‌ای هستند که نظم‌ها و تاریخ را پیش می‌برند و در طول تاریخ انقلاب‌ها و جنگ‌های بزرگی رخ داده، نظم‌ها عوض شده و در دوره پس از ناآرامی‌های عربی نظم جدیدی در منطقه شکل گرفته و دامنه نفوذ ایران در منطقه افزایش یافته و در عین حال رقبایی وجود دارند که در مقابل ایران مقاومت می‌کنند.

زیبایی اظهار کرد: وقتی از نظم منطقه‌ای صحبت می‌شود اشاره به مجموعه تحولاتی در منطقه دارد که خواه یا ناخواده منافع ایران در میان است که نمونه آن معاهده صلح ابراهیم میان برخی کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی است که در حقیقت نتیجه تغییرات و تحولاتی است که براثر ناآرامی‌های عربی اتفاق افتاده است. به عبارتی به موازات آزاد شدن ظرفیت ایران در منطقه، بازیگران رقیب هم در حال شکل دادن قطب‌بندی‌های جدید هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین در پایان ابراز کرد: علاوه بر جنوب ایران، در شمال ایران هم تحولاتی در حال رخ دادن میان محور ترکیه و جمهوری آذربایجان است و اینها مؤلفه‌های جدید در نظم منطقه‌ای هستند که در حال زایش می‌باشند.