اختتامیه چهاردهمین جایزه ادبی جلال آل احمد برگزار شد

به گزارش ایکنا، آئین اختتامیه چهاردهمین جایزه ادبی جلال آل‌احمد، 12 بهمن‌ماه، هم‌زمان با اولین روز از ایام‌الله دهه فجر با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، سرپرست دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی، اعضای هیئت علمی و داوران جایزه در تالار وحدت برگزار و برگزیدگان و شایستگان تقدیر این دوره معرفی و تجلیل شدند.

در جایزه جلال غرب‌زدگی را نقد و از بازگشت به خویشتن تجلیل کنیم

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم ضمن گرامیداشت فرارسیدن ایام‌الله دهه فجر و آغاز چهل و چهارمین بهار انقلاب اسلامی از تلاش دست‌اندرکاران جایزه ادبی جلال که با زمان‌بندی دقیق در شرایط کرونا این کار مهم و اثرگذار فرهنگی را به اتمام رساندند، تشکر و قدردانی کرد.

اسماعیلی در ادامه به نگاه مسئولان فرهنگی در دولت سیزدهم به حوزه نشر کتاب و ادبیات اشاره کرد و گفت: تمام تلاش من و همکارانم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که فضای رشد و تعالی را برای اهالی فرهنگ و هنر فراهم کنیم؛ زیرا معترفیم که در حوزه هنر و فرهنگ عمدتا با نشاط، شادابی و طراوت مطلوب جامعه فاصله داریم که دلایل متعددی هم دارد.

وی ادامه داد: بخشی از این دلایل ممکن است به مسائل عمومی به واسطه تحولات علمی و فناوری و تغییر فضای مطالعه و کسب دانش باشد؛ در آن بخشی که مربوط به این وزارتخانه است، بنا داریم فضای فرهنگی را به سمت تعالی و رشد و یک حرکت جدی سوق دهیم.

اسماعیلی در بخش دیگر صحبت‌های خود با اشاره به آسیب‌شناسی‌های داوران جایزه ادبی جلال آل‌احمد از آثار ادبی، عنوان کرد: برخی از این آسیب‌ها قابل حل است و به سیاستگذاری و فضای فکری و حمایتی جدید نیاز دارد که باید آن را فراهم کنیم تا در دوره بعد جایزه‌های ادبی به نقطه‌ای برسیم که در اختتامیه، شاهد رشد کمی و کیفی آثار باشیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن تاکید بر اینکه مسئولیت ما در جوایز ادبی ارزیابی است، اضافه کرد: با این حال می‌توانیم با ایجاد فضا و مشوق‌ها، زمینه‌های رشد را فراهم کنیم. 

وی با اشاره به اینکه نیاز به آموزش از مهم‌ترین نیازهای امروز حوزه هنر و ادبیات و نشر کشور است، تصریح کرد: در این حوزه در کنار آموزش‌های رسمی مراکز علمی و دانشگاهی به آموزش‌های جنبی در کنار رسمی نیاز داریم تا فضای رشد علمی پیرامونی نیز فراهم شود که در برنامه این دوره از جایزه ادبی جلال آل‌احمد این برنامه اجرا شد.

اسماعیلی با تأکید بر لزوم بسط عدالت فرهنگی در تمام حوزه‌ها، از آغاز آموزش حدود 40 هزار داوطلب فعالیت فرهنگی و هنری در سراسر کشور به ویژه در روستاها و مناطق محروم خبر داد و گفت: این فضا از چندماه پیش تدارک دیده شده بود و جزئیات آن در روزهای آینده به‌صورت رسمی اعلام می‌شود. تصمیم ما این است که در حوزه فعالیت‌های هنری و فرهنگی تنها به صحبت اکتفا نشود و منجر به تولید و عملیات و رویداد شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش پایانی صحبت‌های خود جلال آل‌احمد را از بزرگ‌ترین نویسندگان معاصر خواند که نقش مهم و اثرگذاری در تحولات اجتماعی کشور داشته و افزود: باید دقت شود در جایزه‌ای که به اسم جلال نام‌گذاری شده است، نگاه، مشی و سلوک جلال در بررسی آثار مورد توجه باشد.

اسماعیلی با بیان اینکه ما با یک جهت‌گیری عنوان جلال را به این جایزه ادبی مهم اطلاق کردیم، افزود: در این جایزه باید همچون جلال غرب‌زدگی و از خودبیگانگی نقد و بازگشت به خویشتن را تجلیل کنیم. شعار جلال بازگشت به خویشتن و مقابله با استعمار و استثمار بود که این نمادهای فکری او باید در آثار جایزه جلال مد نظر قرار گیرد.

جایزه ادبی جلال از رویش‌های انقلاب است

علی رمضانی، مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره خانه کتاب و ادبیات ایران هم ضمن گرامیداشت سالروز ورود تاریخی حضرت امام خمینی (ره) به میهن، ارتقای کمیت و کیفیت آثار ادبی را از ثمرات انقلاب اسلامی خواند و عنوان کرد: جایزه ادبی جلال که از سال 1387 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفت، از رویش‌های این انقلاب است، که با هدف ارتقای زبان فارسی و ادبیات ایرانی ـ اسلامی و تقدیر از پدیدآورندگان و مولفان پیشرو در چهار بخش «داستان بلند و رمان»، «داستان کوتاه»، «مستندنگاری» و «نقد ادبی» پایه‌گذاری شد.

رمضانی، اضافه شدن بخش‌های جنبی به جایزه ادبی جلال در دوره‌های اخیر را از اتفاقات خوب این جایزه عنوان کرد و افزود: امسال باوجود وقت کم و مسائل پیرامون بیماری کرونا در جامعه خوشبختانه هیأت علمی و اجرایی در مدت کوتاهی توانستند جایزه را به نقطه پایانی برسانند و علاوه بر این بخش جنبی، ویرایش را هم برای این دوره پیش‌بینی کردند.

وی توجه به ویرایش به‌عنوان چشم و ضلع سوم در کنار خواننده و نویسنده را از مسائل مهمی خواند که از این پس باید مورد توجه جوایز ادبی باشد.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، بازدید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اولین بار از دبیرخانه جایزه جلال را از اتفاقات ویژه چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال خواند و گفت: پیش از این وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها از دبیرخانه‌های جوایز هنری، جشنواره فیلم، تئاتر و موسیقی بازدید می‌کردند و برای اولین بار در یک جایزه ادبی چنین اتفاقی را شاهد بودیم.

اسماعیلی در ادامه از افزایش مبلغ جایزه برگزیدگان چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد خبر داد و افزود: در این دوره در بخش برگزیدگان جایزه از 150 میلیون به 250 میلیون و در بخش شایستگان تقدیر از 30میلیون  به 50 میلیون تومان افزایش پیدا کرد.

افت محسوس کیفی و کمی آثار ادبی کشور

مریم بصیری، دبیر علمی چهاردهمین دوره جایزه ملی جلال آل‌احمد دیگر سخنران این مراسم بود که جایزه جلال را مهم‌ترین رویداد حوزه ادبیات داستانی خواند و گفت: مجموعه ارزیابی‌های داوران این جایزه، تا حدودی وضعیت ادبیات داستانی کشور را نشان می‌دهد. براساس برآورد این دوره، می‌توان گفت شاهد توجه روزافزون به قالب مستندنگاری و افزایش آثار منتشر شده در این حوزه بودیم و شایسته است در کنار گسترش کمی، به بهبود کیفی آثار این بخش نیز توجه شود. همچنین در این دوره مانند دوره قبل با کاهش چشمگیر آثار و همچنین محتوای مطلوب در حوزه نقد ادبی، مواجه بودیم که لزوم توجه بیشتر به این بخش از مراجع رسمی حوزه فرهنگ و ادبیات را طلب می‌کند.

دبیر علمی چهاردهمین دوره جایزه ملی جلال آل‌احمد در ادامه گفت: در بخش مجموعه ‌داستان ‌کوتاه هم در سال 99 ، نسبت به میانگین یک دهه گذشته هم از نظر کمیت و هم از نظر کیفیت، افت محسوسی را شاهد بودیم که باید این موضوع دقیق ریشه‌یابی شود. همچنین در بخش رمان که مهم‌ترین محصول ادبیات خلاق است، با وجود حجم بالای آثار تولیدی در یک سال، کیفیت چندان مطلوبی را در آثار منتشر شده، شاهد نبودیم و نوعی تعجیل و کم‌دقتی در نوشتن و انتشار در اغلب آثار این قالب دیده می‌شود که نیازمند سختگیری بیشتر در پذیرش، انتخاب، و ویرایش آثار در دست انتشار ناشران است.

تنها دو برگزیده مشترک؛ حاصل چهاردهمین جایزه ادبی جلال

در ادامه این مراسم برگزیدگان نهایی و شایستگان تقدیر چهار بخش اصلی «رمان و داستان بلند»، «داستان کوتاه»، «مستندنگاری و نقد ادبی»، «بهترین ویراستاران» معرفی و نیز برگزیدگان بخش «نگاه دیگر» به عنوان بخش ویژه تقدیر شدند.

هیئت داوران بخش «رمان و داستان بلند» چهاردهمین جایزه ادبی جلال آل‌احمد، اثری را برگزیده اعلام نکردند و رضا جولایی برای نگارش «ماه غمگین، ماه سرخ» از نشر چشمه و سیدمیثم موسویان برای نگارش «بی‌نام پدر» از انتشارات کتاب جمکران به عنوان شایستگان تقدیر معرفی و تجلیل شدند.

هیئت داوران در بخش نقد ادبی این دوره از جایزه ادبی جلال آل‌احمد هم اثری را برگزیده اعلام نکردند و کتاب «آلبرکامو در ایران» نوشته محمدرضا فارسیان و فاطمه قادری از انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد به‌عنوان اثر شایسته تقدیر معرفی شد.

در بخش داستان کوتاه هم ضمن تقدیر از زنده‌یاد اصغر عبدالهی، نویسنده «هملت در باران» اثری برگزیده اعلام نشد و دو اثر «ساعت دنگی» نوشته محمد اسماعیل حاج‌علیان از انتشارات سوره مهر و «قدیس دیوانه» نوشته احمدرضا امیری سامانی از نشر صاد شایسته تقدیر معرفی و صاحبان این آثار تجلیل شدند.

بخش مستندنگاری تنها بخش چهاردهمین جایزه ادبی جلال آل احمد بود که برگزیده داشت و میثم امیری برای نگارش «داغ دلربا» از انتشارات خط مقدم و هدایت‌الله بهبودی برای نگارش «رضانام تا رضاخان» از نشر مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، به‌صورت مشترک برگزیده شدند.

کتاب‌های «تشریف» نوشته علی‌اصغر عزتی‌پاک از انتشارات شهرستان ادب، «حاج‌جلال» نوشته لیلا نظری گیلانده از نشر سوره مهر، «سبز-آبی» نوشته سعید تشکری باغدار از انتشارات کتاب نیستان، «سلول‌های بهاری» نوشته بهنام باقری از انتشارات راه‌یار و «کوهستان آتش» نوشته گلعلی بابایی از نشر ۲۷ بعثت هم که هرکدام از منظری خلاقانه و خاص بودند در چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد  به عنوان برگزیدگان بخش ویژه چهاردهمین دوره جایزه جلال با عنوان «نگاهی دیگر» معرفی و صاحبان این آثار تجلیل شدند.

در بخش جنبی جایزه ویرایش کتاب این دوره نیز اندیشه قدیریان برای ویرایش «آلبر کامو در ایران»، حسین علینقی برای ویرایش «بابارجب» از نشر ستاره‌ها و نامزد بخش مستندنگاری، اکرم دژهوست گنک برای ویرایش «ساعت دَنگی» و مجتبی موحدیان برای ویرایش «سلول‌های بهاری» برگزیده معرفی و تقدیر شدند.