پاسخگویی به سخنان سیدکمال حیدری و عبدالکریم سروش در یک طرح‌نامه
مدیر گروه تفسیر موضوعی مرکز فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار کرد: در قالب طرح‌نامه‌ای در حال نقد و بررسی و پاسخگویی آخرین شبهاتی هستیم که امروزه در حوزه قرآن مطرح است که یکی از آنها سخنان آقای سیدکمال حیدری است. همچنین به سخنان عبدالکریم سروش در مورد قرآن پاسخ داده‌ایم که قرآن را یک خواب‌نامه می‌داند.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست «بررسی و تحلیل سنت معصومان با تأکید بر شبهات ظاهرگرایان» امروز چهارشنبه 27 بهمن‌ماه از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با سخنرانی با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی محمدی، مدیر گروه تفسیر موضوعی مرکز فرهنگ و معارف قرآن و مجری طرح برگزار شد.
حجت‌الاسلام محمدی در ابتدای این نشست گفت: این طرح در ابتدا شامل چهار فصل با عناوین مفاهیم، رویکرد عقلی معصومان(ع)، رویکرد قرآنی معصومان و رویکرد اخلاقی معصومان بود و به این شکل تصویب و زیر نظر حجت‌الاسلام والمسلمین رضا محمدی آغاز شد. الان کار در دو بخش انجام شده است و با توجه به دیدگاه‌های ایشان، اصلاحات اندکی روی طرح انجام دادیم و ایشان فرمودند از حیث علمی نیازمند بازبینی است تا قسم‌ها و قسیم‌ها دقیق‌تر باشد لذا بعد از تغییرات و اصلاحاتی که روی این طرح انجام شود فصل سوم را به رویکرد اخلاقی و تربیتی معصومان(ع) اختصاص دادیم و اگر بعد از تکمیل هم اصلاحاتی نیاز بود حتماً انجام خواهیم داد.
بخش‌های مختلف طرح
وی ادامه داد: در بخش دوم این طرح به این موضوع پرداخته شده که آیا می‌توان ظاهرگرایی را به شیعیان نسبت داد و آیا شیعه ظاهرگرا هم داریم یا خیر؟ در این بخش نیز به ویژگی‌های ظاهرگرایی پرداخته شده است که از جمله آنها بی‌توجهی به عقل، انکار مجاز، تقدم انگاری احادیث بر آیات از جمله مواردی هستند که به عنوان ویژگی ظاهرگرایان در این طرح به آن اشاره کرده‌ایم. همچنین در این طرح به عقل در نگاه ثقلین و ظاهرگرایان، رویکرد برهانی، رویکرد جدلی معصومان و رویکرد خطابی معصومان پرداخته‌ایم. در ادامه این و در بخش باقی‌مانده بنا داریم رویکرد اخلاقی و تربیتی معصومان را در پاسخگویی به شبهات ظاهرگرایان مورد بررسی قرار دهیم.
حجت‌الاسلام محمدی تصریح کرد: همچنین تحقیقی دیگر را در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و در میز توسعه و تعمیق در حال انجام داریم که درباره تفاوت آن طرح با طرح کنونی باید گفت که در طرحی که در میز توسعه و تعمیق انجام می‌شود فقط سنت معصومان را در پاسخ به شبهات قرآنی تحلیل می‌کنیم. اما در این طرح بحث کرده‌ایم که ظاهرگرایان چه کسانی هستند و اینها چه شبهاتی داشتند.
مدیرگروه تفسیر موضوعی مرکز فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: یکی از شبهاتی که ظاهرگرایان مطرح می‌کنند این است که خداوند متعال دو دست دارد چون قرآن فرموده است: «قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ ۖ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعَالِينَ؛ خدا به شیطان فرمود: ای ابلیس، تو را چه مانع شد که به موجودی (با قدر و شرافت) که من به دو دست (علم و قدرت) خود آفریدم سجده کنی؟ آیا تکبر و نخوت کردی یا از فرشتگان بلند رتبه عالم قدس اعلا بودی (که نمی‌بایست سجده کنند)» (ص/ 75) این شبهه‌ای است که ظاهرگرایان در مورد قرآن کریم مطرح کرده‌اند اما بحث ما این است که وقتی این شبهه در جامعه اسلامی مطرح و به سمع و نظر مسلمانان می‌رسید معصومان چه اصولی را در پاسخگویی به آن رعایت و از چه اصل برهانی استفاده می‌کردند؟ آیا ائمه از جدل و خطابه در پاسخگویی به شبهات قرآنی استفاده می‌گردند؟ بنابراین در اینجا روش شناسی پاسخگویی حضرات معصومان را نیز مورد توجه و تحلیل قرار داده‌ایم.
پاسخگویی به آخرین شبهات در زمینه قرآن
مدیرگروه تفسیر موضوعی مرکز فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی یادآور شد: ما در پروژه دیگر آخرین شبهاتی که امروزه در حوزه قرآن مطرح است را مورد نقد و بررسی قرار و به این شبهات، پاسخ هم داده‌ایم که یکی از آنها سخنان آقای سیدکمال حیدری است. همچنین به سخنان عبدالکریم سروش در مورد قرآن پاسخ داده‌ایم که قرآن را یک خواب‌نامه می‌داند. در جلسه شورای پژوهشی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بحث و قرار شد که این عنوان برای آن در نظر گرفته شود و دلیلشان منطقی بود و گفتند اگر به جای اصول به دلیل اشاره شود بهتر است.
این پژوهشگر قرآنی در پایان سخنان خود گفت: پروژه بررسی و تحلیل سنت معصومان با تأکید بر شبهات ظاهرگرایان از حیث اجرایی قرار بود دویست صفحه باشد اما در میانه راه به این نتیجه رسیدیم که دویست صفحه کم است لذا پیشنهاد دادیم بخشی که قرار است به تحلیل اخلاقی و تربیتی اختصاص داده شود تبدیل به اثری مستقل شود اما شورای پژوهشی پژوهشکده با آن موافقت نکرد و به بنده اعلام شد که هفتاد صفحه در مورد مباحث اخلاقی و تربیتی معصومان(ع) به همان دویست صفحه اضافه شود لذا در نهایت این طرح در دویست و هفتاد صفحه آماده و تکمیل خواهد شد.
اهمیت رویکرد توأمان عقلی، قلبی و فقهی
همچنین حجت الاسلام والمسلمین رضا محمدی، ناظر طرح نیز در این نشست در سخنانی کوتاه اظهار کرد: بر اساس فرمایشات پیامبر گرامی اسلام(ص) ما برای بررسی وقایع و اندیشه‌های مختلف باید رویکرد عقلی، قلبی و فقهی داشته باشیم. این رویکرد منجر می‌شود به اینکه بحث‌های ما، هم بحث جدی و منطقی و هم متکی به دیدگاه‌های اهل بیت(ع) و پیامبر گرامی اسلام(ص) باشد چراکه پاسخگویی به شبهات ولو اینکه صد درصد فقهی باشد نیازمند روش‌های عقلی است.
وی ادامه داد: گاهی ممکن است سوال شود به چه چیزهایی خمس تعلق می‌گیرد که در اینجا روش فقهی برای پاسخگویی به شبهات جواب می‌دهد اما وقتی گفته شود در قرآن فقط یک آیه به خمس تعلق دارد پس چرا باید در موارد متعددی همانند دستمزد خمس پرداخت شود در اینجا نیازمند مباحث عقلی هستیم که در این طرح به خوبی به تحلیل چنین مواردی پرداخته شده است.
انتهای پیام
