«عنکبوت» تلنگری به جامعه درباره تعصبات کورکورانه است + فیلم و صوت

ابراهیم ایرج‌زاد، کارگردان فیلم سینمایی «عنکبوت» که در حال اکران است در گفت‌و‌گو با ایکنا درباره چگونگی ساخت این فیلم گفت: وقتی من به اتفاق اکتای براهنی تصمیم گرفتیم به موضوع تعصبات کورکورانه منجر به جنایت در سینما بپردازیم، می‌دانستیم برایمان فرش قرمز پخش نخواهد شد و ممکن است کار با مشکلاتی مواجه شود ولی این امر دلیلی نشد تا ما از ساخت چنین کاری منصرف شویم. دلیلمان نیز این بود که متاسفانه در سال‌هایی اخیر اتفاقاتی در برخی بخش‌هایی کشورمان رخ داده که سبب شده ما با ساخت یک فیلم سینمایی بخواهیم تلنگری به ساختار فرهنگی جامعه بزنیم.

وی افزود: یکی از راه‌های موثر در جریان‌سازی فرهنگی در هر کشوری مدیوم سینماست. هرچند تئاتر، موسیقی و ادبیات نیز در این رابطه قادرند ایفاگر نقش باشند، ولی سینما به دلیل گستردگی مخاطبی که دارد جریان‌سازتر است. وقتی قرار است برخی اتفاقات خشن که در جامعه رخ می‌دهد در سینما نشان داده شود باید لبه‌های تیز آن گرفته شده و به شکل دراماتیزه به بیننده منتقل شود.

این کارگردان در پاسخ به این سوال که «عنکبوت» تا چه حد بر مبنای قصه‌ای واقعی روایت شده است؟ بیان کرد: فیلم بر مبنای اتفاقی که رخ داده، ساخته شده، بنابراین تلاش کردیم به اصل قصه خللی وارد نشود. منابع تحقیقی نیز بر مبنای اسنادیست که پیرامون اتفاق رخ داده موجود است. یکی از منابع تحقیقی نیز دو آرشیوی کاملی است که روزنامه ایران وجود دارد، همچنین روزنامه خراسان و برخی از خبرگزاری نیز  دیگر بخش‌های تحقیقی کار ما را تشکیل می‌دادند.

وی افزود: پرونده‌هایی که در آن قتل‌های زنجیره‌ای روایت می‌شود در همه جای دنیا نقاط مشترکی دارند، در همین راستا بخشی دیگر از کار تحقیقی پرونده‌هایی بودند که به نوعی مشابهتی با اتفاق مورد نظر داشتند. ادبیات و فلسفه بخشی دیگر از پروسه تحقیقی‌مان را شکل می‌دادند. برای مثال آثار داستایفسکی و نظرات روانشناسانی چون فروید نیز در این فیلم مدنظر قرار گرفتند. در نهایت مستندهایی که درباره موضوع مورد نظرمان وجود داشت ما را در ساخت «عنکبوت» یاری رساند.

ایرج‌زاد با بیان اینکه معیارهای ممیزی نیز در «عنکبوت» مدنظر قرار گرفته است، تاکید کرد: توفیقی در این کار پیش آمد تا دوستان قوه قضائیه ما را در ساخت این کار یاری رساندند. به ویژه در بخش فرهنگی دکتر خوشرو، بسیاری از موانع پیش رو کارمان را برطرف کند، البته همکاری قوه قضائیه در شکل مشاوره‌ای برای نگارش فیلمنامه یا ساخت فیلم نبود بلکه آنها بیشتر مراقبت می‌کردند تا به برخی از حوزه‌ها که جز خطوط قرمز بود ورود نداشته باشیم. نکته دیگری که در این فیلم روی آن تاکید داشتم بحث فقر بود که در بسیاری از مواقع موجب پیش آمدن مسائلی بسیار ناهنجار برای جامعه می‌شود.

وی اضافه کرد: تعصبات نابجا و برخی باورهای خرافی در هر جامعه موجب اتفاقات بسیار ناخوشایندی می‌شود. برای مثال وقتی جوان اهوازی چنان کار خشن و وحشتناکی را انجام می‌دهد مشخص می‌شود او زیر فشار بسیار زیاد فرهنگی و عقیدتی که بر او تحمیل شده دست به جنایت زده و کار خود را در معرض دید مردم قرار می‌دهد تا خود را از فشار روانی که روی او حاکم شده، رها کند! این فیلم سعی دارد به شهرها و روستاهای دور افتاده نفوذ کند تا سطح استاندارد فرهنگی را بالا برده تا در ادامه شاهد اتفاقات دلخراش در جامعه نباشیم.

وی درباره انتخاب بازیگران توضیح داد: محسن تنابنده بهترین انتخاب من برای ایفای این نقش بود، برای همین خوشحالم این شانس برایم فراهم شد تا این بازیگر در کارم حضور داشته باشد. وی شاید تنها انتخابی بود که می‌توانست برای این نقش انجام شود. این نکته را هم اضافه کنم تنابنده با این نقش آشنایی لازم را داشت برای همین وقتی کار به او پیشنهاد شد خیلی سریع با هم به توافق رسیدیم.

کارگردان «عنکبوت» درباره اکران فیلم و نحوه استقبال مردم هم چنین توضیح داد: سینماها این روزها با 50 درصد تماشاگر به کار خود ادامه می‌دهند. در چنین شرایطی استقبالی که از طرف مردم نسبت به کار انجام شده بسیار مطلوب بود. من این موضوع را در سینماهایی که فیلم را به نمایش درآورده‌‌اند، شاهد بودم. برای همین هم با گذشت 10 روز از نمایش، «عنکبوت» توانسته رقم یک میلیارد فروش را پشت سر گذارد. این فروش در حالیست که ما اکران برخی شهرها از جمله قم را هم نداریم.

وی در انتها گفت: امیدوارم فیلم در ادامه راه خود بتواند موانع پیش رویش را کنار بگذارد و بیشتر دیده شود. در این میان مذاکراتی در حال انجام است تا بتوانیم نمایش فیلم را در قم نیز داشته باشیم، از رسانه‌ها انتظار می‌رود ما را در رسیدن به این خواسته یاری رسانند، چون باید این نکته درک شود این فیلم با نظارت و ممیزی‌های لازم ساخته شده است. همچنین باید همه این را بدانند این کار می‌خواهد تذکری روشن برای جامعه باشد تا به واسطه آن جلوی برخی اتفاقات ناخوشایند گرفته شود.