پیوند بهار جهان با بهار جان و بهار انسان

عبدالحسین طالعی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم به مناسبت فرارسیدن نوروز یادداشتی برای ایکنا نوشته است که متن آن را در ادامه می‌خوانید؛

بهار فصل رویش شکوفه‌های حیات مجدد بر درختان خشکیده زمستان‌زده از راه می‌رسد. این رویش، نه تنها در طبیعت خود را می‌نمایاند، بلکه در درون جان نیز می‌نشیند. تحول درون، در این روزها، همان است که همگان در هنگام تحویل سال، از خدای بزرگ می‌خواهند و می گویند: حوّل حالنا الی احسن الحال، اما زمانی که بر جهان نظر می‌افکنیم، تلخی کام شمار زیادی از انسان‌ها را می‌بینیم که دست کم برای چند لحظه، شیرینی بهار را از یاد ما می‌برد. کافی است به پیرامون خود بنگریم: ستم‌ها، جنگ‌ها، کشتارها، آوارگی‌ها، گرسنگی‌ها، ناامنی‌ها و ... در چهار گوشه جهان، که به مدد خبررسانی رسانه‌ها، همگان جدیدترین خبرها را از آن دارند، برخلاف گذشته که اخبار به این سرعت به دیگران نمی‌رسید.

به همین دلیل ما را به بهاری وعده داده‌اند که در آن بهار، ستم‌ها رخت بر می‌بندد، گرسنگی‌ها از میان می‌رود، ناامنی جای خود را به امنیت و آرامش می‌دهد، کرامت انسان‌ها جای تحقیر آنها را می گیرد... . این پدیده بی‌مانند تاریخ بشر، همان است که در متون گران سنگ دینی، ازآن به عبارت «ربیع الانام و نضرة الایام» (بهار انسانها و شکوفایی روزگاران) تعبیر شده است که در زمان ظهور امام موعود حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه روی می‌دهد. عید واقعی انسان، در آن دوران است که:

عید ما روزی بود کز ظلم آثاری نباشد
هیچ مظلومی اسیر دست جباری نباشد

در پی این مقدمه به این ضرورت می‌رسیم که برای انتقال فرهنگ ارزشمند انتظار به نسل‌های بعد، باید فرهنگ‌سازی مناسب انجام شود که بتوانیم در جهت تربیت نسل بکوشیم و از هر فرصتی برای این کار، بهره گیریم. از جمله فرصت پیوند زدن بهار جهان با بهار جان و بهار انسان.

این هدف والا فرآیندی دارد با راهکارهای اجرایی عدیده که دو مورد از آن - متناسب با ایام تحویل سال و شادی نوروز - پیشنهاد می‌شود:

پیشنهاد اول این است که در هنگام تحویل سال، همه خانواده با هم به احترام امام عصر علیه السلام برخیزند و دعای فرج و سلامتی آن حضرت را (اللهم کن لولیک ...) را - که کوتاه و بسی پرمعنی است - با هم بخوانند. بدان امید که در آن لحظات معنوی، ژرفای دل‌ها را به اوج معنویت پیوند بزنیم و در پرتو این پیوند، سالی پربرکت و نور و سرور داشته باشیم.

پیشنهاد دوم تاکیدی است بر صدقه دادن برای سلامت آن گرامی که بزرگان ما (همانند محدث نوری در کتاب نجم ثاقب و آیت‌الله سید محمدتقی اصفهانی در کتاب مکیال المکارم) آن را در شمار وظایف منتظران برشمرده‌اند. بدیهی است که احسان و انفاق به نیازمندان، آن هم در معنوی‌ترین لحظات، از یک سو، دل‌های انسان‌ها را به هم پیوند می‌زند و از سوی دیگر، نقش صدقه در رفع بلایا را همگان بارها تجربه کرده‌اند، افزون بر آیات و احادیث زیادی که در این باب رسیده است. زمانی که پاداش معنوی این صدقه را به امام زمانمان تقدیم کنیم و در این انفاق، سلامت وجود مبارکش را از هر گونه ناگواری، از خداوند حکیم بخواهیم، برکت و معنویت آن صد چندان می‌شود.

اینک پیشنهاد می‌شود که در روز عید و زمان تقسیم عیدی‌ها، بزرگتر خانواده صندوقی به عنوان صندوق صدقه برای امام عصر در جمع فرزندان و مهمانان خود بیاورد، و ابتدا خود مبلغی در آن بیندازد و از دیگر افراد خانواده بخواهد که بخشی از عیدی خود را (گرچه بخش اندکی باشد) به آن صندوق بیندازند، آنگاه در روزهای بعد، مبلغی را که جمع می‌شود، محترمانه و با حفظ آبروی افراد، به یکی از نیازمندان یا به یکی از مراکز خیریه بدهند.

این پیشنهاد را می‌توان به یک شیوه دیگر عملی کرد که جنبه تربیتی آن برای افراد کوچکتر خانواده بیشتر شود .و آن این است که: تمام افراد (از بزرگترین فرد تا دیگران) مبلغی را که می‌خواهند به این عنوان در صندوق بیندازند، به دست کوچکترین فرد خانواده بدهند که او این کار خیر انسانی را چند بار انجام دهد و فرهنگ کمک به نیازمندان در وجود خردسالان نهادینه شود تا در آینده، خود در حد توان به نیازمندان کمک کنند.

نکته مهم این است که امام زمان علیه السلام نه به دعای ما نیازمند است و نه به صدقه ما، همان گونه که خداوند، به نماز و عبادت ما نیاز ندارد بلکه این ما هستیم که به این عرض ادب و پیوند معنوی به خداوند متعال و حجت او نیاز داریم و زمان تحویل سال، بهترین فرصت برای این عرض ادب و عرض نیاز است.