انصاف و گذشت، جامعه را اصلاح می‌کند

به گزارش ایکنا، آیت‌الله رضا استادی، استاد سطح خارج حوزه علمیه، 17 فروردین ماه در سلسله جلسات اخلاق در دفتر رهبر معظم انقلاب در قم با اشاره به ذکر کثیر که در آیات و روایات مورد تاکید قرار گرفته است، گفت: کسانی که ایمان به خدا دارند معمولا به یاد خدا هستند مگر کسانی که ایمان به خدا ندارند و او را نشناخته‌اند، ولی در روایات و آیات صحبت از ذکر کثیر است و نه صرف یاد خدا. فرموده است: اذکروالله ذکرا کثیرا.

وی افزود: هر کدام از ما اگر گرفتار گناهی شویم، به خاطر این است که یاد خدا نیستیم زیرا ممکن نیست انسان یاد خدا باشد و در عین حال گناه کند، یا یاد خدا هستیم ولی چون همیشگی و ذکر کثیر نیست، گرفتار گناه می‌شویم. در برخی روایات وجود دارد که فرد در حال گناه به خدا ایمان ندارد، از این رو بر کثرت و دوام یاد و ذکر خدا توصیه و تاکید شده است.

آیت‌الله استادی با بیان اینکه برخی افراد چون همیشه یاد خدا هستند گرفتار خدا نمی‌شوند و به جایگاه تالی تلو معصوم می‌رسند، اضافه کرد: ما در بیشتر اوقات یاد خدا نیستیم و چون نیستیم گرفتار گناه می‌شویم. در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است که برای مؤمن چیزی سخت‌تر از این سه چیز نیست یا به تعبیری این سه کار سید اعمال، افضل و اشد اعمال است؛ اول مواسات در اموال یعنی اینکه دیگران را بر خود در مال و دارایی مقدم بدارد. دوم انصاف داشتن. خیلی‌ها خیال می‌کنند منصف هستند ولی باید تجدیدنظر کنند و سوم ذکرالله کثیرا.

استادی بیان کرد: حضرت در توضیح ذکر کثیر نفرموده که از زندگی دست بردارید و صبح تا شب تسبیح دست بگیرید زیرا این کار سخت نیست و سید اعمال و افضل آن نیست، گرچه خیلی خوب است و ارزش دارد و گاهی خیلی راحت هم نیست. پس مراد حضرت از ذکر کثیر آن است که زندگی انسان توام با یاد خدا باشد و در هر کاری حلال و حرام و یاد خدا را در نظر بگیرد. بنابراین کسی که گناه می‌کند در آن لحظه یاد خدا نیست.

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: در روایت دیگری هم سه چیز دیگر به عنوان افضل اعمال معرفی شده است. اول گذشت از دیگران که اگر همین گذشت در جامعه فراگیر شود بسیاری از مشکلات جامعه حل خواهد شد. دوم، مواسات نسبت به برادران دینی و سوم ذکرالله کثیر. در روایت سومی هم نقل شده که سید اعمال سه چیز است؛ اول انصاف نسبت به مردم یعنی هر چه را برای خودت می‌پسندی برای دیگران هم بپسند و برعکس. اگر دختری به یک خانواده داده‌ایم و دوست داریم با او خوب رفتار شود، خودمان هم با عروس‌هایمان خوب رفتار کنیم. 

اهمیت انصاف

وی اضافه کرد: اگر دوست داریم جنس خوب و با قیمت مناسب بخریم به دیگران هم جنس خوب و با قیمت مناسب بفروشیم و کلاه سر دیگران نگذاریم. اگر دوست داریم وارد یک اداره می‌شویم و کار ما را راه بیندازند و اذیت نکنند، خودمان هم کار مردم را زود راه بیندازیم. مشکل امروز جامعه این است که همه دوست دارند دیگران با آنان با انصاف رفتار کنند ولی خودشان اهل انصاف نیستند. وقتی دیگری به پستی رسید او را برای آن پست نالایق می‌دانند ولی وقتی به خودشان کاری پیشنهاد شود که لایق آن نیستند خیلی راحت قبول می کنند. در صورتی که اگر کاری بد است برای همه بد است.

استادی با اشاره به بحث مجوزهای کسب و کار افزود: بسیاری از تاخیر در امور مردم ناشی از رفتار نامناسب خودمان به دیگران است گرچه در برخی موارد قوانین هم دست و پا گیر هستند. انصاف سخت هست ولی آنقدر ارزش دارد که می‌تواند یک کشور را اصلاح کند. اگر هر کسی به حق خود قانع باشد جامعه درست می‌شود.

تفاوت مساوات و مواسات

وی با اشاره به تفاوت بین مساوات و مواسات، اضافه کرد: مساوات یعنی تقسیم کردن یک مال با دیگران ولی مواسات یعنی دیگران را بر خود مقدم شمردن. مثلا اگر کسی در صف نانوایی است و نان تمام شده و یکی برای امشب نان می‌خواهد و دیگری برای فردا، فرد دوم به نفع اولی گذشت کند. اگر در نوبت پزشک هستیم ممکن است فردی بیاید که بیماری دشوارتر و سخت‌تری دارد و در اینجا خوب است او را مقدم بشماریم.

استادی بیان کرد: سوم هم دائمی کردن یاد خداوند است که البته مشکل است ولی خیلی ارزش دارد و اگر انسان به آن عمل کند به مقامات بالا خواهد رسید. یک بعد از عصمت معصومان هم در همین است که چون دائما یاد خدا هستند هیچ وقت گناه نمی‌کنند نه اینکه نمی‌توانند گناه کنند. البته همانطور که گفته شد ذکر کثیر فقط گفتن الحمدلله و سبحان الله نیست بلکه انسان در هر کاری خدا را مدنظر قرار دهد.

آفت غفلت

استاد حوزه علمیه اضافه کرد: غفلت، بلا هست و در ادعیه می‌خوانیم که خدایا ما را از غفلت نجات بده، چه کسی است که نداند پاداش خوبی، خوبی است و چه کسی است که نداند نعمت، شکر لازم دارد پس اگر این کارها نمی‌شود، نشانه غفلت است و خدا نکند گرفتار غفلت شویم و متاسفانه برخی گرفتار هستند با اینکه شاید آدم بدی هم نباشند. به همین نماز نگاه کنیم و ببینیم غفلت چقدر سبب شده تا آن را استخفاف کنیم. باید تلاش کنیم اگر ذاکر و شاکر هستیم آن را روز به روز بیشتر کنیم.