انتساب چهار هزار شاگرد به امام صادق(ع) نادرست است

به گزارش ایکنا، آیت‌‌الله رضا استادی، استاد سطح خارج حوزه علمیه، 20 فروردین ماه در ادامه سلسله مباحث اخلاقی خود در دفتر مقام معظم رهبری در قم، گفت: یکی از کتبی که به نام کتاب اخلاق معروف است «ارشاد القلوب» مرحوم دهلوی از علمای قرن هشتم است.

وی با بیان اینکه این کتاب سلسله روایات است، گفت: کتاب ارشادالقلوب که کتاب بسیار خوبی است، هشتاد سال قبل چاپ شده است. مرحوم علامه شعرانی و عبدمنافی آن را تصحیح و تحقیق کرده‌اند و یک کتاب‌فروشی هم که مقید بودند هر کتابی را چاپ نکنند آن را چاپ کرد. کسانی که کتبی مانند مفاتیح و آثار دیگر شیخ عباس قمی را چاپ می‌کردند.

وی افزود: یکی از روایات این کتاب آن است که امام صادق(ع) خطاب به یکی  از شاگردانش(کسی که مدتها در محضر امام(ع) تلمذ کرده است) که شیعه هم بوده، فرمودند از من چه آموختید؟؛ او عرض کرد: دیدم هر محبوبی روزی از هر آنچه دوست دارد، جدا می‌شود (فرزند، همسر، خانه، باغ، موقعیت‌های اجتماعی، سیاسی و ...)، پس همتم را مصروف مواردی کردم که هرگز از من جدا نخواهد شد و انیس من هم در تنهایی بزرخ و قیامت است، یعنی عمل صالح که همه جا با انسان در تمامی عوالم هست. وقتی او این جمله را عرض کرد، امام(ع) فرمودند: آفرین که چنین چیزی آموختی.

استادی تصریح کرد: این برای ما درس‌آموز است که بدانیم آموختن فقط یادگرفتن فقه و اصول و دروس حوزه نیست؛ فراگیری مسائل فقه هم خوب است ولی از این سؤال و جواب پیداست که ما علاوه بر دروس فقه و اصول باید از منظر دیگر هم آماده باشیم. انسان باید قدر فرصت عمر خود را بداند و کارهایی انجام دهد که مونس خوبی برای او باشد. به تعبیر قرآن هرکسی کمترین کار خیری انجام دهد، با او هست و هر کسی کمترین شری انجام دهد با او خواهد بود.

وی افزود: همین که انسان به همین آموزه باور داشته باشد و اساس و زیربنای زندگی خود را بر این موضوع قرار دهد، همه زندگی او تغییر خواهد کرد.

انتساب چهار هزار شاگرد به امام صادق(ع) نادرست است

استاد سطح خارج حوزه علمیه اضافه کرد: اینکه معروف است امام صادق(ع) چهار هزار شاگرد داشت، درست نیست، اینها راوی بودند و برخی یک یا دو و برخی روایات بیشتری از آن امام نقل کرده‌اند و برخی از اینها شیعه هم نبوده‌اند. 

استادی بیان کرد: دومین چیزی که شاگرد امام(ع) از ایشان آموخته بود، طبق نقل این کتاب، آن است که دیدم برخی به مقام و حسب و نسب و فرزند و مال خود افتخار می‌کنند ولی من فهمیدم این چیزها برای انسان افتخار نیست. به تعبیر برخی از علما چیزی که از انسان جدا می‌شود، افتخاری ندارد.

استادی با بیان اینکه این مسائل متاسفانه واقعیت دارد و خیالات نیست، افزود: ما باید معترف باشیم که این عیوب را داریم یعنی وقتی مال یا فرزند خوب داریم، خود را از دیگران بالاتر می‌دانیم

دنیا را بازیچه نگیریم

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه تقوا موجب خشنودی خدا و اهل بیت(ع) و مایه سعادت انسان است، گفت: سومین موردی که شاگرد امام(ع) از ایشان آموخت، این بود که دیده بود مردم مشغول لهو و لعب و خوشحالی ولو از راه حلال هستند، یعنی دنیا برای آنان بازیچه است؛ الان واقعا هم خیلی از افراد این طور هستند و اینگونه زندگی می‌کنند و با دنیا همانند بازی بچه‌ها رفتار می‌کنند زیرا هر چیزی که انسان را از خدا غافل کند، بازی است. آن فرد عرض کرد من وقتی چنین وضعی را دیدم کوشیدم از هوا و خواسته‌های نفس کنار باشم و آنقدر آن را تکرار کنم تا طاعت خدا جایگزین آن شود.

استادی اظهار کرد: این سخنان اگر در گوینده و شنونده اثر هم نگذارد، یک معیار و روشنی به انسان می‌دهد تا وضع خود را با آنچه باید باشد مقایسه کند. اینکه دائما توصیه شده سراغ واعظ و موعظه بروید واقعا برای انسان مفید است. انسان خودش را دوست دارد به همین دلیل به راحتی به عیب خودش واقف نمی‌شود و آن را نمی‌پذیرد. نسبت به چیزی که دوست داریم هم اینگونه هستیم برعکس از چیزی که بدمان بیاید، فورا بدی‌های آن را تشخیص می‌دهیم بنابراین باید سراغ موعظه برویم.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه ما از انتقاد خوشمان نمی‌آید چون حاضر نیستیم ضعف‌های خود را بپذیریم، تصریح کرد: اینکه ما را به خواندن کتب اخلاقی و گوش دادن موعظه فراخوانده‌اند، برای همین است تا خودمان را بیش از آن چه هستیم ندانیم. توصیه شده است که انسان حتی اگر خوب هم هست باز موعظه گوش کند، افراد زیادی بوده‌اند که عمری را به خوبی زندگی کرده‌اند ولی در مقطعی از زندگی دچار خطا شده و سقوط کرده‌اند.

وی افزود: چهارمین مورد این است که من دیدم هر کسی، چیزی قیمتی دارد، تلاش دارد تا آن را حفظ کند ولی من دیدم خدا فرموده است: مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ. چه کسی حفیظ‌تر از خداوند نسبت به مال یعنی اگر آن را قرض بدهم هم خدا اجر می‌دهد و هم آن را زیاد خواهد کرد. خیلی از ما اگر مالی داریم، برای پیری و روزهای سخت ذخیره می‌کنیم، ولی این فرد گفت من بهترین جا برای ذخیره را نزد خدا می‌دانم.

استاد سطح خارج حوزه علمیه تصریح کرد: وقتی شاگرد امام صادق(ع) این موارد را که هشتگانه هست، عرض کرد امام(ع) فرمودند: اساس دین همین سخنان است که می‌تواند انسان را متدین کند. البته این به معنای نفی فراگیری علوم نیست ولی علم واقعی همین اعمال و معارف است.