چرا تلاوت در محضر مقام معظم رهبری سخت است؟

آغاز بهار قرآن برای اهالی این کتاب آسمانی و همنشینان با کلام وحی همیشه همراه با حلاوتی وصف‌ناشدنی بوده است. این حلاوت زمانی صد چندان می‌شود که به دیدار با ولی امر مسلمین مزین شود؛ دیداری که هر سال پس از آن افق‌های جدیدی به روی فعالان این عرصه گشوده می‌شود. رمضان سال ۱۴۰۱ برای اهالی قرآن متفاوت‌تر از هر سال دیگری بود. بیانات مبسوط مقام معظم رهبری درباره نکات فنی تلاوت و نیز تمجید از قاریان ایرانی باعث شور و هیجان مضاعفی در بین حاضران در آن دیدار و جامعه قرآنی شد. به همین دلیل ایکنا بر آن شد تا درباره این دیدار با برخی اساتید، پیشکسوتان و فعالان قرآنی گفت‌وگو کند.

در ادامه گفت‌وگو با محمدرضا پورزرگری،‌ قاری بین‌المللی کشورمان، را می‌خوانید.

ایکنا – هر ساله در طلیعه ماه مبارک رمضان جامعه قرآنی افتخار دیدار با مقام معظم رهبری را پیدا می‌کند. در رمضان امسال این دیدار متفاوت‌تر از دیدارهای دیگر رقم خورد. درباره این دیدار توضیح دهید و چه برداشت‌هایی از آن داشتید؟

جامعه قرآنی کشور سال‌‌هاست که افتخار دارد در طلیعه ماه مبارک رمضان با مقام معظم رهبری دیدار کند و در کنار معظم‌له مهمان سفره قرآن کریم باشد. در این جلسه اساتید، فعالان قرآنی، قاریان، ‌حافظان، موشحین و مبتهلان از سراسر کشور دعوت می‌شوند. مقام معظم رهبری این سنت را از دوره ریاست‌جمهوری خود بنا نهادند. به یاد دارم در اوایل دهه 60 این جلسه با قاریان قرآن برگزار می‌شد و این نشان از همت و عشق ایشان به ساحت مقدس قرآن دارد و سال‌ها با قرآن، تلاوت، مفاهیم و تفسیر آن مأنوس بوده‌اند. البته بیماری کرونا فترتی دوساله ایجاد کرد و همه ما از این فیض محروم شدیم و به فضل خداوند امسال جامعه قرآنی دوباره توفیق حضور یافت.

ایکنا – خیلی‌ها معتقدند این دیدار با دیدارهای دیگر متفاوت بود. در مورد این تفاوت صحبت کنید.

با توجه به شیوع کرونا، در قیاس با سال‌های قبل تعداد کمتری از فعالان قرآنی حضور داشتند. جلسه بسیار نورانی و پرخیر و برکت بود و تلاوت‌های بسیار زیبایی اجرا شد، به طوری که مقام معظم رهبری در وقت موسعی به سخنرانی پرداختند.

مقام معظم رهبری تقریباً چهار ساعت در این جلسه حضور داشتند و قریب به 45 دقیقه سخنرانی کردند. بسیار گرم و صمیمی‌ با قاریان صحبت کردند و تلاوت‌های بسیار خوبی را شاهد بودیم. ایشان بسیار دقیق هستند و به موضوع تلاوت اشراف دارند و چندین بار از قاریان به اسم یاد و نیز نکات بسیار جزئی و حساسی را بیان کردند.

همچنین از اسطوره‌های قرائت جهان اسلام یاد کردند و نیز به برخی از شاهکارهای تلاوت مصریان اشاره کردند. برای ما که با ایشان انس داشته‌ایم، مورد جدیدی نبود، اما از این حیث جالب بود که همچنان این توجه را دارند. مقام معظم رهبری قراء مشهور و حتی کسانی را که الان در مصر می‌درخشند دنبال می‌کنند و آنان را می‌شناسند و نقاط ضعف و قوت تلاوت‌ها را دقیق بررسی می‌کنند.

ایکنا – مقام معظم رهبری در این جلسه به نکات متعددی اشاره فرمودند. از نظر شما جالب‌ترین بخش سخنشان کدام بود؟

برایم بسیار جالب بود که ایشان به مهندسی تلاوت پرداختند و تذکر دادند که خوب است قاریان جهانی غیر از اینکه به صورت حسی، غریزی، تجربی و تخصصی تلاوت می‌کنند، گاهی تلاوت خود را مهندسی و برنامه‌ریزی کنند و با این کار عیار تلاوت بالاتر خواهد رفت. این نشانگر تیزبینی و دقت ‌نظر رهبر معظم انقلاب است و در بسیاری از موضوعات این دقت را دارند. این توجه باعث شد که به عنوان قاری حواسم را بیشتر جمع کنم و بدانم که کسانی تلاوت‌ها را دقیق گوش می‌کنند. ایشان برای رفع خستگی، قرآن گوش می‌کنند و بارها اشاره کرده‌اند که تلاوت‌های رادیو تلاوت را می‌شنوند.

این موضوع به گذشته‌ ایشان برمی‌گردد، زیرا قبل از انقلاب در جلسات قرآنی مسجد کرامت در  مشهد مقدس حضور می‌یافتند و غیر از بحث معارف قرآنی و تفسیری که برای حاضران بیان می‌کردند، به تلاوت هم می‌پرداختند. به همین دلیل بسیار تخصصی و کارشناسانه نظرات خود را بیان می‌کنند. امیدوارم به عنوان یکی از پرچم‌داران قرآن در جهان اسلام از بلایا دور باشند و به اهدافشان نائل شوند.

ایکنا – ایشان اشاره کردند که وقتی قاری تلاوت می‌کند، علاوه بر اینکه باید مستمع را به وجد بیاورد، باید به ایمان مستمع هم اضافه شود. آیا قاریان می‌توانند چنین رویکردی را در تلاوت اجرا کنند؟

قرآن فقط نباید قرائت شود، بلکه باید تلاوت شود. تلاوت زمانی محقق می‌شود که قاری ضمن رعایت صحیح قرائت و نکات تجویدی، وقف و وصل، استفاده از الحان و نغمات مناسب، مفهوم و معنای آیه را نیز درک کند و بعد با هنر تلاوت خود آیات را تصویرگری و معانی آیات را به مستمع منتقل کند.

لذا ایشان فرمودند که قاری باید در کنار قرائت به تلاوت هم توجه کند؛ «الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ»؛ یعنی بتوانیم با تلاوت در دل مستمع نفوذ کنیم تا بر ایمان او افزوده شود. این موضوع با تلاوت میسر نمی‌شود و باید آیه در قاری اثر کند و با ایمان و معرفت کامل تلاوت کند تا اثرگذار باشد. بدین ترتیب آیات می‌تواند بر ایمان شنونده و خواننده بیفزاید.

ایکنا – شما چندین بار در محضر مقام معظم رهبری تلاوت کرده‌اید. تلاوت در محضر ایشان چه حس و حالی دارد؟

همیشه گفته‌ام که در این دیدار نمی‌توانم همانند جلسات دیگر تلاوت کنم و تلاوت در محضر ایشان مقداری سخت است، زیرا قاری می‌خواهد در محضر بزرگی تلاوت کند و اضطراب فراوانی دارد. همچنین ایشان به صورت تخصصی تلاوت و جنس آن را می‌شناسند و بسیار تلاوت‌ خوب شنیده‌اند. البته بسیاری از قاریان بدون اضطراب در محضر بزرگان تلاوت می‌کنند.