فراز و فرود فعالیت گروههای تواشیح و همخوانی + فیلم
عضو گروه تواشیح العباد خوزستان به فراز و فرودهای فعالیت گروههای تواشیح و همخوانی اشاره کرد و گفت: باید مخاطب جوان را جذب کنیم و بدین منظور لازم است که آثار قدیمی و اصیل به‌روز شوند.
گروه تواشیح و همخوانی «العباد» به واسطه حضور در مسابقات سراسری قرآن و کسب رتبه نخست در سال 1398 به گروهی شناخته شده در کشور تبدیل شده است. این گروه در ماه مبارک رمضان برای اجرا در جمع مسلمانان روسیه عازم این کشور شد.
قبل از اعزام و در ساعاتی که اعضای گروه در تهران حضور داشتند در استودیوی ایکنا حضور یافتند تا درباره وضعیت این گروه و تواشیح کشور گفت‌وگو کنیم و به مواردی همچون مراحل تولید یک اثر، هزینه تولید، چالش‌های پیش روی گروههای تواشیح و موسیقی در تواشیح پرداختیم که در ادامه مشروح آن را می‌‌خوانید.
ایکنا – در ابتدا درباره تاریخچه گروه سخن بگویید.
گروه العباد حدود 15 سال است که در لشکرآباد اهواز با گرد هم آمدن در مسجد العباد تشکیل شد. در سنین پایین‌تر در گروه تواشیح دیگری عضو بودم و در آن زمان دوستان گروه العباد مشغول فعالیت بودند. سپس به این گروه پیوستم. گروههای تواشیح بعد از مدتی دچار ریزش و تغییر اعضا می‌شوند. گروه متشکل از صداهای خوب و متنوع است و هر گروهی برای ادامه حیات به صداهای حجیم، زیر و بم نیاز دارد و تلاش می‌کنند که اثر خوبی را تولید کنند. حدود سال 90 گروه به شکل جدی وارد مسابقات شد و تا به امروز اعضای گروه ثابت مانده است. گروههای تواشیح بسیاری در خوزستان فعالیت می‌کنند و در هر محله اهواز چندین گروه مشغول فعالیت‌اند.
ایکنا – این هم به لطف زبان عربی است و یک مزیت برای گروههای تواشیح این استان محسوب می‌شود. الان گروه چند عضو دارد و هر کدام مشغول چه فعالیتی هستند؟
گروه العباد شامل هفت عضو است و سرپرستی آن را نصرالله بریچی، نفر اول دعاخوانی کشور، برعهده دارد. او اجرای زیبایی در دعاخوانی و ابتهال دارد و بارها تجربه سفرهای تبلیغی و ترویجی به خارج از کشور داشته است. همچنین صادق بیت‌سعید از عبدالباسط‌خوان‌های درجه یک کشور است و به واسطه صدایش، گروههای مختلف از او دعوت می‌کنند تا به عنوان عضو مهمان حضور یابد، اما عضو ثابت العباد است و سفرهای تبلیغی بسیاری داشته است. دیگر اعضای گروه دکتر محمدامین سعدونی؛ حسین مقیمی، مرتل و خلیل سعیدی، از قاریان و آهنگسازان خوش‌ذوق خوزستان هستند. محمدامین سبحانی خالص هم از قاریان و مرتلان استان هستند. اعضای گروه بارها گفته‌اند که اگر زمانی را که برای تواشیح اختصاص داده‌اند به کار دیگری اختصاص می‌دادند بیشتر بهره‌مند می‌شدیم. پس علاقه‌شان به تواشیح بسیار زیاد است که تاکنون آن را رها نکرده‌اند.
ایکنا – در مورد آثار تولیدشده و رتبه‌های کسب‌شده توضیح دهید.
گروه‌ها در ابتدای تشکیل از گروههای پیشکسوت تقلید می‌کنند. ما نیز به همین صورت عمل کردیم، اما از سال 91 تاکنون هر سال حداقل چهار اثر جدید تولید کرده‌ایم که آهنگسازی و ... آن را خودمان انجام داده‌ایم و شاید 25 قطعه تقلید نشده را منتشر کرده‌ایم.
ایکنا – انتخاب لحن دشوار به این دلیل نیست که گروههای دیگر نتوانند آن را تقلید کنند؟
واقعاً به این خاطر نیست، اما سعی می‌کنیم اثری که به اسم گروه منتشر می‌شود در شأن مستمع باشد و اگر اساتید آن را گوش دهند، بپسندند. البته تواشیح مسابقه‌ای متفاوت است و شرایط خاص خود را دارد. همیشه سعی کرده‌ایم تا از الحان اصیل از مُلَحنین برجسته استان همچون ناصر دغاغله، رحمان دغاغله و سیدکریم موسوی استفاده کنیم.
ایکنا – استفاده از موسیقی در تواشیح بحث داغی است و موافقان و مخالفان متعددی دارد. شما در آثارتان از موسیقی استفاده می‌کنید؟
بالاخره باید به نحوی جوانان را جذب کنیم. شاید لازم باشد آثار قدیمی به‌روز شوند. اخیراً برای شرکت در جشنواره‌ای، لحنی را به مرکز موسیقی وزارت ارشاد ارسال کردیم و داوران آن را پذیرفتند و گفتند که این اثر باید به شکل موزیکال یا آکاپلا ضبط شود و در نهایت جزء آثار برگزیده جشنواره شد و اثری موزیکالی در مدح و ثنای نبی اکرم(ص) است. سپس در چند مراسم اجرا شد و مردم بسیار استقبال کردند.
ایکنا – در مورد مقام‌هایی که گروه العباد کسب کرده است توضیح دهید.
در سال 1398 رتبه اول مسابقات سراسری جمهوری اسلامی ایران را کسب کردیم که سازمان اوقاف و امور خیریه آن را برگزار می‌کند. قبل از آن حدود چهار سال فینالیست این مسابقات بودیم و چند سال با امتیاز کم، که در حد چندصدم نمره بود، رتبه‌های سوم و چهارم را کسب کردیم. رتبه اول وزارت کار، رتبه اول جشنواره رضوی، رتبه اول جشنواره ترنم آسمانی و... بخشی از کارنامه گروه العباد از سال 1390 به بعد است. این گروه در پنج دوره مسابقات سازمان اوقاف در مرحله مقدماتی رتبه اول را کسب کرده است.
ایکنا – در مصاحبه‌ای گفته بودید که کسب رتبه اول مسابقات از سوی گروههای تواشیح به مثابه مرگ آنهاست. حال گروه العباد این رتبه را کسب کرده است. منظور شما چه بود؟
به دلیل نبود حمایت، اعضای گروه متحمل هزینه‌هایی همچون آهنگسازی، شعر، لباس و استودیو می‌شوند که می‌تواند منجر به حذف گروه و توقف فعالیت آن شود. البته گروههای تواشیح به لحاظ مالی توانمند نیستند و حمایت سازمان‌های مسئول بعد از کسب رتبه اول پایدار نیست که می‌تواند منجر به توقف فعالیت آنها شود. در طول این سالها حمایتی نشده است و در دو سال اخیر کرونا معضلاتی را به بار آورد و سعی کردیم از متلاشی شدن گروه جلوگیری کنیم و به بهانه‌های مختلف به اجرای تواشیح پرداختیم. همچنین در بزرگترین رویدادهای کشوری از گروههای استانی که صاحب عنوان کشوری‌اند دعوت نمی‌شود و باید بدین منظور برنامه‌ریزی شود.
ایکنا – گروههای تواشیح و همخوانی چقدر برای رسیدن به مطالبات خود اتحاد دارند؟ اگر گاهی مسئولان بی‌توجهی می‌کنند، چقدر گروه‌ها در این امر مقصرند؟
معمولاً گروههای تواشیح به لحاظ فنی بسیار متحدند و با هم همکاری می‌کنند، اما در اجرای برنامه‌ها و طرح مطالبات این اتحاد ملموس نیست. باید ارتباطی بین گروههای تواشیح در استان‌ها برقرار شود. همچنین سازمانی نداریم که از گروههای تواشیح حمایت کند. البته شورای عالی قرآن در سال 1394 نشستی تخصصی را با موضوع تواشیح برگزار کرد و همیشه دیدگاه مثبتی به تواشیح داشته است، اما محدودیت‌هایی وجود دارد و شورا می‌تواند در حد توان حمایت کند. البته سازمان‌های دیگر می‌توانند بیشتر حمایت کنند و باید یک سازمان بخشی از حمایت‌های خود را به تواشیح معطوف کند.
ایکنا – سؤالی که همواره از گروههای تواشیح پرسیده می‌شود این است که تواشیح یا همخوانی؟
تواشیح، زیرا آسان‌تر است.
ایکنا – صرفاً چون آسان‌تر است؟
تواشیح آسان‌تر از همخوانی است. همخوانی به خصوص در مسابقه بسیار سخت است. در مسابقه حرف به حرف و کلمه به کلمه و تحریر به تحریر همه اعضا باید هماهنگ باشد. تجوید نیز باید هماهنگ باشد. اگر یک نفر یک صدم ثانیه زودتر یا عقب‌تر باشد، داوران نمره کم می‌کنند، اما از جذابیت بسیاری برخوردار است. در مسابقات اوقاف سال‌های گذشته استاد احمد ابوالقاسمی تلاوت‌های بسیار خوبی داشتند و در دو یا سه مرحله با اختلاف رتبه اول را در همخوانی کسب کردیم. وقتی در همخوانی نمره خوبی کسب شود، امتیاز نهایی نیز خوب خواهد شد.
ایکنا – مقداری از سختی‌های تواشیح بگویید و طی چه فرایندی یک قطعه آماده می‌شود؟ بسیاری گمان می‌کنند که تواشیح ساده است. آیا همین‌طور است؟
متناسب با تواشیحی که می‌خواهد اجرا شود، سطح تولید کار فرق می‌کند. گروه تواشیح برای تولید، ابتدا درخواستی به آهنگساز یا مُلَحِن می‌دهد تا آهنگسازی انجام شود. در ادامه یک جلسه برگزار و نظرات اعضا در مورد آن لحن بیان می‌شود. معمولاً هر کاری که از هر ملحنی دریافت می‌شود خودمان هم تغییراتی را ایجاد می‌کنیم. سپس سرپرست گروه آن را یک بار اجرا می‌کند و بعد هر کدام از اعضا شاید بیش از 100 بار گوش می‌دهند تا اشراف داشته باشند و این جلسات و تمرینات تا رسیدن به هماهنگی لازم ادامه دارد. پس از هماهنگی، به مرحله ترکیب‌ها، هارمونی‌ها و صداهای زیر و بم می‌رسیم و همین ریزه‌کاری‌ها تواشیح را جذاب‌تر می‌کند. این کار حداقل سه ماه زمان می‌برد، اما گاهی کاری را شبانه‌روزی و در یک هفته آماده کرده‌ایم.
ایکنا – در مورد هزینه‌ها کم صحبت کردید.
هزینه‌های تواشیح متعدد است. آهنگساز هزینه جدایی دارد و با توجه به تجربه موسیقایی‌اش، باید زمان کافی اختصاص دهد تا متناسب با شعر به آهنگسازی بپردازد که برای هر اثر حدود چهار میلیون تومان هزینه دربردارد. این کار صرفاً برای لحن یا اثرهای بدون موسیقی است؛ یعنی این هزینه اجرای لحن است. همچنین هزینه لباس برای هر نفر حدود دو میلیون تومان است و هزینه استودیو هم باید پرداخت شود.
ایکنا – هزینه‌ها با اجرا تأمین می‌شود؟
اجرا در تهران خوب است؛ هم تعداد اجرا و هم هزینه‌ای که پرداخت می‌شود، زیاد است، اما در شهرستان‌ها تعداد اجرا و هزینه پرداخت‌شده کمتر است. لذا نمی‌توان بر روی درآمد حاصل از اجرا حساب کرد.
ایکنا – برای هر اجرا چقدر دریافت می‌کنید؟
متناسب با جایی که دعوت می‌شویم مبلغ تعیین می‌شود. بسیاری از اجراها دلی بوده است، اما برای برخی حدود دو تا پنج میلیون دریافت کرده‌ایم.
ایکنا – با کار زنده موافقید یا پلی‌بک؟
اجرای زنده را بیشتر می‌پسندم.
ایکنا – فکر می‌کنید مخاطب کدام را می‌پذیرد؟
بستگی به فضا دارد. اگر فضا باز باشد، اجرای زنده بسیار سخت است، حتی اگر بهترین سیستم صدابرداری وجود داشته باشد، با وجود تمرکز پایین، مشکل ایجاد می‌شود. اکثر گروه‌ها در فضای باز پلی‌بک استفاده می‌کنند و ما نیز به همین صورت عمل می‌کنیم. البته تعداد آثار پلی‌بک بسیار کم است.
ایکنا – مخاطب چقدر اهمیت دارد؟
متناسب با قشری که مخاطبند آن برنامه تواشیح انتخاب می‌شود و سعی کرده‌ایم که تواشیح‌های مخاطب‌پسندی را اجرا کنیم.
ایکنا - مخاطب کار با موسیقی را می‌پسندد یا بدون موسیقی؟
مخاطبان دو قشرند، قشر جوان موسیقی را بیشتر می‌پسندد، اما قشر میان‌سال و سالمند کمتر با تواشیح همراه با موسیقی ارتباط برقرار می‌کنند.
ایکنا – برای انتخاب موسیقی چارچوب خاصی دارید یا خیر؟
بله، موسیقی باید متناسب با مراسم باشد.
ایکنا – برخی گروه‌ها از هر نوع موسیقی استفاده می‌کنند و فقط شعرشان اسلامی است.
ما هیچ وقت این کار را نکرده‌ایم و هیچ وقت هم نخواهیم کرد. قبلاً در گروه در مورد این موضوع صحبت کرده‌ایم تا موسیقی‌‌ای به کار رود که شأن تواشیح حفظ شود.
ایکنا – اخیراً تصمیم گرفته شده است که بخش نغمات از مسابقات سراسری قرآن جدا شود. نظر شما در این باره چیست؟ آیا مفید است؟
اتفاق جدیدی نیست. شاید در قالب آیین‌نامه بگویند که تواشیح و نغمات دینی در یک استان و قرائت تحقیق و نیز ترتیل در استان دیگری برگزار شود. سالها قبل چنین تجربه‌ای وجود داشت و هیچ وقت به تواشیح به اندازه مسابقات اهمیت داده نشده است. البته تواشیح بسیار جذاب بوده و نشانه آن استقبال از اجرای تواشیح در برنامه‌های مختلف است.
ایکنا – فکر می‌کنید این تغییر برای تواشیح مثبت است یا منفی؟
اگر بخواهند اهمیتی را در نظر بگیرند خوب است، اما اگر جداسازی در حد آیین‌نامه باقی بماند، مناسب نیست. اگر نگاه به تواشیح نگاه سابق باشد و دید بهتری به تواشیح با این جداسازی ایجاد نشود، مناسب نیست.
ایکنا – در مورد جزئیات سفرهای تبلیغی و ترویجی‌تان بگویید.
رایزن‌های فرهنگی ایران در کشورهای مختلف درخواست خود را برای اعزام مُبَلغ به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اعلام می‌کنند و سازمان آن را به شورای عالی قرآن منتقل می‌کند. در ادامه گروه‌ها و افراد از طرف شورا به سازمان معرفی می‌شوند. شورا برای انتخاب گروه تواشیح، شرایط خاصی دارد که مهم‌ترین آن کسب رتبه اول در مسابقات کشوری اوقاف است. البته با توجه به اینکه اعزام‌ها به درخواست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی انجام می‌شود، هزینه‌ها را هم این سازمان تأمین می‌کند.
ایکنا – چه برنامه‌هایی را در دست اجرا دارید؟
پس از بازگشت از روسیه، برنامه‌ای برای ادامه ضبط اثر خواهیم داشت تا آثار گروه ماندگار باشد.
انتهای پیام
