تلاش برای معرفی برند معتبر شیعی در ترجمه قرآن

ترجمه و تفسیر سلیس و فشرده انگلیسی قرآن کریم توسط بهروز فروتن، مدرس حوزه و دانشگاه و با  ویراستاری سیدحسین مرعشی، به تازگی منتشر شده است. برای آشنایی بیشتر با این تفسیر و ویژگی‌های آن، خبرنگار ایکنا با بهروز فروتن، مؤلف و مترجم این اثر گفت‌‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید. 

ایکنا ـ ابتدا کمی درباره ویژگی‌های این اثر توضیح دهید.

کتاب ترجمه و تفسیر فشرده انگلیسی قرآن کریم نه تنها حاوی ترجمه روان و دقیق قرآن به زبان انگلیسی است، بلکه تفسیر آیه به آیه هم انجام شده است و نیز توضیحات مختصر و سودمندی را برای تبیین مفاهیم و معارف هر آیه با در نظر گرفتن حساسیت‌های بین‌المللی ارائه می‌دهد. هر آیه به صورت ترتیبی تألیف و ترجمه شده و برای کسانی که به دنبال فهم معانی و تفسیر ساده قرآن به زبان انگلیسی هستند، مناسب است.

بیان قدر متیقن معانی آیات مورد پذیرش شیعه و سنی، تفسیر ترتیبی کامل و فشرده، ترجمه روان و دقیق و تفسیر آیه به آیه، موضوع و عنوان مجزا برای هر آیه، در نظر گرفتن حساسیت‌های بین‌المللی و وحدت شیعه و سنی و نیز پرهیز از توهین و تعصب و نیز احترام به همه ادیان از دیگر ویژگی‌های این اثر محسوب می‌شود. در نحوه ارائه ترجمه نیز بین متن اصلی، ترجمه و توضیحات تکمیلی تمایز وجود دارد و توضیحات تکمیلی ذیل ترجمه بر مبنای معتبرترین تفاسیر شیعی و سنی آمده است. 

ایکنا ـ برای استحکام و اتقان بیشتر اثر چه کارهای پژوهشی یا مطالعاتی انجام شده است؟ 

این اثر اولین ترجمه روان و تفسیر قرآن به زبان انگلیسی در ایران است که بر مبنای 60 ترجمه و تفسیر معتبر شیعه و سنی تألیف شده و از حیث زبانی مورد نظارت، بازبینی و تایید برخی زبان‌دانان در انگلیس، آمریکا و کانادا و نیز از حیث علمی مورد تایید اساتید حوزه و دانشگاه مانند آیت‌الله سیدعلی اکبر قریشی صاحب تفسیر قرآن و عضو خبرگان رهبری، آقای فخر روحانی، استاد دانشگاه قم و ... قرار گرفته است. 

آیت‌الله قریشی، درباره این کتاب گفتند که تفسیر انگلیسی قرآن که توسط استاد فروتن تألیف شده، تفسیری عالی، روان و قابل فهم برای عموم مردم است. حجت‌الاسلام سیدمحمدرضا حجازی، فارغ‌التحصیل حوزه علمیه قم و دکترای دانشگاه کاتولیک واشنگتن، نیز در یادداشتی نوشتند: «این کتاب که به قلم دکتر فروتن نگاشته شده است، ترجمه‌ای جالب توجه و مخاطب‌پسند و نیز تفسیری روان، دقیق و صحیح برای مخاطبان انگلیسی‌زبانی دارد که می‌خواهند قرآن را بهتر بفهمند و در جهان امروز زندگی معنوی داشته باشند.»

همچنین یوسف دانشور، عضو هیئت علمی موسسه علمی پژوهشی امام خمینی در قم و فارغ‌التحصیل دکترای فلسفه دین از کالج سنت مایکل دانشگاه تورنتو کانادا، در مورد این کتاب گفته است: «آنچه معارف و معانی قرآنی را برای توده‌های مردم انگلیسی‌زبان در دسترس قرار می‌دهد، تفسیر فشرده، روان و صحیح قرآن است. این کار را آقای فروتن با موفقیت به جهان انگلیسی‌زبان‌ها هدیه داده است. از دیدگاه من نتیجه کار دشواری که ایشان در طول سال‌ها انجام دادند، یک ترجمه دقیق و روان انگلیسی و تفسیری سلیس از کل آیات قرآنی بر مبنای تفاسیر معتبر شیعه و سنی است. من مطالعه این کار عالی را به تمام کسانی که به دنبال فهم پیام قرآن هستند سفارش می‌کنم.»

پرفسور محمد لگن هاوزن، عضو هیئت علمی موسسه علمی پژوهشی امام خمینی، هم معتقد بود: «ترجمه و تفسیر انگلیسی قرآن کریم که آقای بهروز فروتن آن را تألیف کرده، از نظر زبان انگلیسی بسیار خوب است.» حجت‌الاسلام محمد رصافی، عضو هیئت علمی دانشگاه اصول الدین قم و مسئول پایان‌نامه‌های مؤسسه بین‌المللی مطالعات اسلامی، هم از دیگر افرادی است که این اثر را ملاحظه و نظرشان را بیان کردند: «این اثر ترجمه و تفسیر بسیار خوبی برای انگلیسی‌زبانان است و حاوی ترجمه‌ روان و دقیق آیات و تفسیر آیه به آیه قرآن است که توضیحات مختصر و سودمندی را برای تبیین مفاهیم و مقاصد هر آیه به مخاطبان انگلیسی‌زبان ارائه می‌دهد.».

محمدرضا فخر روحانی از نویسندگان فرهنگ آکسفورد لندن و عضو هیئت علمی دانشگاه قم هم این کار را دستاورد بسیار مهم و محصول بیش از یک دهه تلاش هوشمندانه قلمداد کرده است.

ایکنا ـ برای ارتباط با مخاطب انگلیسی زبان و حتی غیر مسلمان، چه تدبیر و اقدامی کردید؟

ایجاد سازوکار تعاملی مناسب با مردمی که در جهان تشنه معارف دینی  الهی هستند، برنامه‌ریزی جدی می‌طلبد، چون معرفت دینی باید با ابزارهای مختلف و الگوهای جدید زبانی همراه شود و با در نظر گرفتن امکانات روز به صورت گسترده مورد توجه باشد. بنابراین با تکیه به فرموده خداوند؛ «أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ قُل لاَّ أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرَى لِلْعَالَمِينَ»، در این اثر به دنبال تحقق این موضوع بودیم.

مقام معظم رهبری در نامه‌شان به جوانان اروپایی فرمودند: «اطلاعات مربوط به اسلام را از منابع اصلی و اولیه آن دریافت کنید. اطلاعات مربوط به اسلام را از قرآن و زندگی پیامبر بزرگ آن بگیرید. از شما می‌خواهم که به صورت مستقیم قرآن مسلمانان را قرائت کنید.» به نظر بنده این ترجمه چنین زمینه‌ای را برای تشنگان معارف الهی و اسلامی ایجاد می‌کند تا بتوانند بی‌واسطه با دین و معارف آن آشنا شوند.

ما در این پروژه اهدافی مانند؛ ارائه ترجمه بین‌المللی و انگلیسی از قرآن، ارائه تفسیری روان و ساده در کنار ترجمه بیان معارف قرآن و جهت‌دهی صحیح قرآنی بر مبنای آموزه‌های اهل بیت عصمت و طهارت، ایجاد برند معتبر شیعی در امر ترجمه قرآن، درگیر کردن ذهن مخاطب با معارف قرآنی با بیانی ساده و زیبا و به دور از صنایع دیریاب لفظی و نیز زمینه‌سازی رواج اندیشه قرآنی را دنبال کرده‌ایم.

البته یکسری اهداف کاربردی هم مورد توجه بود که شامل این موارد است: شکل‌گیری دانش و مهارت کافی در بین مسلمان در امر معارف قرآن به انگلیسی، جذب و تربیت قرآنی افراد در عرصه بین‌الملل، انتشار گسترده و برندسازی بین‌المللی برای ترجمه و تفسیر فشرده شیعی از قرآن کریم برای عموم مردم به ویژه جوانان، ارائه معارف و معانی صحیح قرآنی به منظور جلوگیری از نفوذ افکار و مکاتب انحرافی و از بین بردن تهدیدهای بالقوه علیه مکتب اهل بیت(ع) با ارائه توضیحات قابل فهم و صحیح از قرآن برای مردم انگلیسی‌زبان.

ایکنا ـ در سالیان اخیر ترجمه قرآن به زبان‌های دیگر به همت برخی اشخاص و نهادها انجام شده است. با وجود ترجمه‌های متعدد قرآن به انگلیسی، چه ضرورتی برای انتشار این کار احساس کردید؟

ترجمه‌های درخوری از قرآن کریم به انگلیسی وجود دارد، اما اولاً فاقد دو عنصر روان بودن و دقت هستند و عموماً عامه‌فهم نیستند. ثانیاً مترجمان از همان ابتدا هدفشان را ساده‌سازی فهم قرآن برای مخاطب جوان ضمن توجه به اقتضائات بین‌المللی قرار نداده‌اند. از سوی دیگر، ترجمه خالی نمی‌تواند برای مخاطبان انگلیسی کاملاً راهگشا باشد و سؤالاتی را در ذهن آنان ایجاد می‌کند که ما در تفسیر و توضیح آیات علاوه بر بیان معانی آیات، به شبهات احتمالی نیز پاسخ داده‌ایم.

قرآن کریم همیشه ظرفیت بالایی برای جلب توجه علاقه‌مندان به حقیقت داشته، اما ناآشنایی مردم دنیا با زبان و نیز سطح بالای معارف قرآنی باعث شده است که ارتباط نزدیکی بین قرآن و غیر مسلمین ایجاد نشود. ما با درک این مشکل و آشنایی با اقتضائات بین‌المللی، فعالیت علمی دامنه‌داری را در راستای شیوه‌‌های انتقال تعالیم قرآنی آغاز کردیم. سپس با مشاهده تجربیات مراکز مختلفی که در این عرصه گام‌هایی برداشته‌اند بر آن شدیم تا ترجمه‌ای سلیس و دقیق و نیز تفسیری حاوی معارف قرآنی را با حفظ اصل انتقال اغراض متکلم انجام دهیم و در این مسیر اساتید و نویسندگانی از انگلیس، آمریکا و آفریقا و نیز برخی از اساتید و فارغ‌التحصیلان حوزوی به ما کمک کردند.