ضرورت آماده‌سازی اقتصاد برای بدترین سناریوها + صوت

مذاکرات لغو تحریم‌ها و احتمال حصول توافق موجب امیدواری در کشور شده و هم اینکه فضای شک و ابهام را به وجود آورده است. بعضی‌ها براین باورند بدون برجام برطرف کردن مشکلات اقتصادی دشوار خواهد بود و برجام مراودات تجاری و مالی کشور را تسریع و تسهیل می‌کند اما نقطه مقابل این باور، برجام را مسکن موقتی و گذرا دانسته و ریشه حل مشکلات اقتصادی را فقط در داخل جست‌وجو می‌کند.

میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه نباید تمرکز دولت در حوزه اقتصادی به مذاکرات برجامی گره بخورد، گفت: اگر نگاه ما به برجام مبتنی بر یک عامل کمکی یا تسهیل‌کننده در امور اقتصادی، تصمیمات و اقدامات باشد به نظر من ایرادی ندارد که در مسائل اقتصادی به برجام نیم‌نگاهی داشته باشیم اما اینکه تمرکز دولت یا چارچوب برنامه‌ریزی‌ها و تصمیمات آن بر مبنای توافقی تحت عنوان برجام باشد، طبیعتاً تبعات و خطراتی را برای اقتصاد ایران در پی خواهد داشت.

تمرکز بیش از حد به برجام در گذشته

وی افزود: اتفاقی که در دولت گذشته رخ داد این بود که تمرکز و توجه بیش از حدی به موضوع برجام وجود داشت، به نحوی که اصطلاحاً همه تصمیمات اقتصادی بر پایه به نتیجه رسیدن برجام بود. این رویه باعث شد شرایط شرطی در اقتصاد ایران ایجاد شود و خیلی از تصمیمات یا اقدامات معطل نتیجه توافق برجام باشد.

بیشتر بخوانید:

کارشناس اقتصادی ادامه داد: اما اینکه بگوییم اگر برجام احیا شود به صورت کلی هیچ نتیجه‌ مثبت یا هیچ اتفاق مثبتی برای اقتصاد ایران رقم نخواهد خورد، نوعی مبالغه به حساب می‌آید. طبیعتاً برجام می‌تواند یک سری از روندها را تسریع و تسهیل کند ولی باید در نظر داشت که برجام راه درمان قطعی یا راه چاره اقتصاد ایران نیست. من فکر می‌کنم برجام صرفاً یک نقشی شبیه مسکن برای اقتصاد ایران داشته باشد. اینکه همه تصمیمات را منوط به احیای برجام کنیم در چنین شرایط نتیجه‌ای جز ضرر حاصل اقتصاد کشور نخواهد شد.

مهرپور با اشاره به سیاست‌های دولت سیزدهم در حوزه برجام گفت: با واکاوی سیاست‌های دولت سیزدهم در طول یکسال گذشته مشاهده می‌کنیم که چنین نگاهی نسبت به برجام وجود نداشته است، یعنی دولت نه میز مذاکرات را ترک کرده و از سوی دیگر سایر فعالیت‌های اقتصادی و تجاری کشور اعم از روابط با همسایگان و پیمان‌های مختلف مالی و اقتصادی را معطل برجام نکرده است. من معتقدم این دولت خلی خوب توانسته در این یکسال اهداف و برنامه‌های اقتصادی را دنبال کند.

دولت سیزدهم؛ اعتدالی‌تر از دولت قبل

وی بیان کرد: نگاهی که امروز در حوزه برجام در دولت وجود دارد، نگاه درست و معتدلی است. اتفاقاً به نظر من در حوزه مذاکرات نگاه و عملکرد دولت سیزدهم خیلی بیشتر به شعار اعتدال نزدیک‌تر است، درصورتی‌که در دولت گذشته در موضوع برجام افراط شدید وجود داشت، چون همه اتفاقات و تصمیمات کشور را منوط به توافقنامه برجام کردند و همین موضوع رکود اقتصادی را در کشور به طرز قابل توجهی تشدید کرد، اما انصافاً این فضا در حال حاضر در کشور وجود ندارد و دولت فعالیت‌های بیرونی خود را انجام می‌دهد و هم سیاست‌های داخلی را هم‌زمان پیش می‌برد.

کارشناس اقتصادی افزود: نگاه به اوراسیا، نگاه به ظرفیت‌های کشورهای همسایه، نگاه به ظرفیت‌های شانگهای و نگاه به ظرفیت‌های بریکس و مجموعه اینها در این دولت وجود دارد و مذاکره با غرب و کشورهای اروپایی را نفی نکرده است. این ویژگی‌ها در نهایت منجر به این خواهد شد که کارت‌های بازی ایران بیشتر شود و دست کشورمان را بازتر می‌کند. شاید اگر همین نگاه در گذشته وجود داشت و نگاه ما تنها به برجام معطوف نمی‌شد اتفاقات خیلی بهتری در عرصه‌های اقتصادی رخ می‌داد و دیگر شاهد خروج آمریکا از برجام نبودیم.

مسائلی که از اختیار خارج است

مهرپور در پایان گفت: نباید تمام تمرکز و برنامه‌ریزی‌هایمان براساس ایجاد توافق یا تداوم توافق باشد، چون همه اینها در حوزه اختیارات ما نیست. کلاً تحریم‌ها در سیاست خارجی چیزی است که خارج از اراده دولت بوده، همانطورکه در سال 97 آمریکا خارج از اراده ایران از برجام خارج شد، لذا ما تصمیم‌گیرنده نهایی نیستیم. پس باید اقتصاد کشور را براساس عدم موفقیت مذاکرات و عدم احیای توافق برجام تنظیم و ریل‌گذاری کرد و در این زمینه سناریوهای مختلف را در نظر گرفت و برای هر اتفاقی که خارج از اراده ماست سناریو داشته باشیم و در این حالت است که می‌توان از نوسانات اقتصادی جلوگیری کرد.

گفت‌وگو از سعید امینی