شبکههای متعدد فارسی زبان ماهواره در چند سال اخیر تمرکز خود را روی تفرقهافکنی در جامعه ایرانی قرار دادهاند. در آثار آنها تلاش این بوده بگویند اقلیتها و قومیتها در ایران اسلامی دارای حقوق مساوی نیستند درصورتیکه اگر کسی در ایران زیست کرده باشد متوجه خواهد شد این ادعا دروغی بیش نیست. در این رابطه در ایکنا با رضا برجی مستندساز مطرح کشورمان همزمان با هفته وحدت گفتوگویی انجام دادهایم.
رضا برجی متولد اسفند ۱۳۴۳ در همدان است. او در رشته عکاسی تا مقطع لیسانس تحصیلات خود را دنبال کرد. برجی از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳ در زمینه عکاسی جنگ فعالیت کرده و از سال ۶۳ تا ۷۱ عکاس روایت فتح بوده است. این مستندساز جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند و جنگ در سومین جشنواره فیلم سیما به دست آورده است. وی همچنین جانباز شیمیایی هشت سال جنگ تحمیلی است. از جمله آثار مستند این فیلمساز و عکاس میتوان به؛ فیلمهای «سواحل اشک و زیتون»، «سالهای گلوله و زنبق»، «مادران صربنیتسا»، «لعل بدخشان» و «در امتداد غدیر» اشاره کرد.
ایکنا – از سینما شروع کنیم که امروز تنها یک رسانه سرگرمی نیست بلکه از آن برای پیشبرد اهداف استراتژیک در جهان بهره برده میشود. آیا توانستهایم از این حوزه به نفع سیاستهای خود بهره بریم؟
شهید آوینی میگوید اگر ما به دنبال سینمای پویا هستیم باید کارکردی که هالیوود دارد برای سینمای خود داشته باشیم. منظور اینکه همانگونه که آنها از سینما به عنوان اهرمی در جهت رسیدن به اهداف خاص بهره میبرند ما نیز باید بتوانیم چنین کاری انجام دهیم.
من به مناطق دورافتاده آفریقا و افغانستان رفتهام. در تمام این مناطق عکس رمبو را مشاهده کردهام. این امر نشان میدهد کارکرد سینما تا چه حد میتواند وسیع باشد. برای همین این هنرصنعت نه تنها قادر است عاملی وحدتبخش در داخل باشد بلکه انتظار میرود از آن به عنوان امری جهانی بهره برد. با این توضیح تاکید دارم تا زمانی که روی سینما به عنوان یک امر فرهنگی و رسانهای تاکید و توجه نداشته باشیم قادر نیستیم از آن توقع کار استراتژیک داشته باشیم.
ایکنا – در سینمای فعلی سیاستگذاریهای منسجم برای رسیدن به اهداف مشخص وجود ندارد. رسیدن به امر در سایه بخشنامه یا دستورالعمل به وجود میآید یا راهکارهای دیگری برای دستیابی به آن نیاز است؟
باید یک سیاست گذاری کلی و مشخص برای سینما ترسیم شود تا هر مدیری قادر نباشد بنا به سلیقه شخصی خود آن را تغییر دهد. نکته دیگر اینکه سینما ساحت است برای همین باید در ابتدا این ساحت را شناخت. شهید آوینی میگوید نسبت سینما به باطل از همه هنرها، نزدیکتر است پس تا زمانیکه این موضوع از سوی فیلمساز یا مدیر به درستی درک نشود ممکن است استفاده از آن کارکردی منفی داشته باشد اما به دلیل اینکه زبانی جهانی است باید از آن بهره ببریم. برای رسیدن به سیاستگذاری منسجم نیز نیاز به یک شورا است چون با فرد یا یک گروه نمیتوان برای سینما کارکرد کلی و موثر ترسیم کرد.
بیشتر بخوانید:
این مسئله را به وضوح در سینمای فعلی شاهدیم. تصمیمها در سینمای ایران مقطعی شده است. یعنی میگوییم امسال سه فیلم دفاع مقدسی میخواهیم یا اینکه برای موضوعاتی نظیر وحدت ملی و دینی لازم است یک فیلم تولید شود اما این سوال را نمیپرسیم چرا باید خود را به این تعداد محدود قانع کنیم؟ نکته دیگری که در این بحث وجود دارد این است که سینما و تلویزیون در این رابطه مانند دو بازو عمل میکنند که به تنهایی کار چندانی از آنها بر نمیآید اما وقتی رسانه ملی با سینما رابطهای خوبی ندارد ترسیم هنرهفتم استراتژیک امری دشوار است.
ایکنا – ایام هفته وحدت است. کشور ما دارای پراکندگی قومی و دینی زیاد است. آیا سینما توانسته با آثاری که تولید میکند تا حدی در جهت همبستگی ملی و دینی قدم بردارد؟
در امر سیاستهای گذاری فرهنگی موفق نبودهایم. صدق گفتار فوق تعداد تولیداتی است که در آن به موضوع وحدت اقوام و ادیان توجه شده است البته معدود کارهایی در این رابطه تولید شدهاند اما آن آثار استثناهایی هستند که نمیتوانند جریانسازی خاصی داشته باشند. این کمکاری در حالیست که ایران گوناگونی فراوان دارد و اگر نخواهیم در این رابطه موثر عمل کنیم به بدخواهان اجازه دادهایم با تبلیغات منفی خود در جهت ضربه زدن به این ملت قدم بردارند.
ایکنا – رسانههای فارسیزبان خارجی طی چند سال اخیر تمرکز ویژهای روی مسائل قومی و فرقهای دارند. این هدف را هم با ساخت برنامههای خبری و مستند دنبال میکنند؟ راه مواجه با چنین هجمههایی چیست؟
اینکه بخواهیم با محکوم کردن صرف نسبت به هجمه شبکههای معاند پاسخ گوییم هیچ دستاوردی برایمان نخواهد داشت چون آنها به هر حال کار خود را انجام میدهند. پس لازم است با همت و تلاش ملی دست به تولید بزنیم؛ تولیدی که با کار کارشناسی همراه باشد زیرا برخی مواقع تولیداتمان شکلی شعاری و سفارشی دارند. راه رسیدن به آثار تاثیرگذار این است که ابتدا شبهات مطرح شده را بدون واهمه مطرح کنیم سپس با دلیل و منطق آن را پاسخ دهیم. درضمن اگر خطا یا کمکاری هم مرتکب شدهایم آن را بیان کنیم. این رویکرد باعث خواهد شد تا تماشاگر به صداقت ما پی برده و ما را باور کند.
ایکنا – سوال پایانی این که شما به عنوان یک مستندساز که کارهای متعددی را در سراسر جهان ساختهاید آیا سینمای داستانی را برای ترویج وحدت در جامعه را امری ضروری میدانید یا اینکه لازم است کارهای مستند هم در این رابطه تولید شود؟
مشخص است قدرت و جذابیت سینمای داستانی قابل قیاس با دیگر اشکال فیلمسازی نیست پس در این رابطه باید هر اندازه که میتوانیم برنامهسازی کنیم اما در کنار این گونه، باید از دیگر فرمهای فیلمسازی هم غافل نباشیم. فیلم مستند به دلیل محتوای علمی و قابل استناد خود اگر به شکل خوبی مدنظر قرار گیرد خواهد توانست اتفاقات خوبی را در جامعه رقم زند. برای مثال ساخت مستندهایی پیرامون اقوام و اقلیتهای دینی از این دست است.
انتهای پیام