ترویج حجاب به خود زنان واگذار شود

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست «الزامات و ضرورت همزیستی مسالمت‌آمیز با تأکید بر نقش زنان» امروز دوشنبه 2 آبان‌ماه برگزار شد.

افتخار دانش‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی در این نشست به سخنرانی پرداخت که در ادامه سخنان وی را می‌خوانید؛

تحلیل منظومه فکری تقریب در موضوع زن‌پژوهی مسئله‌ای قابل اهمیت است که می‌توان سؤالات متعددی در مورد آن مطرح کرد؛ از جمله اینکه زن چه جایگاهی در تقریب مذاهب اسلامی دارد؟ در عین حال ما چه الگویی را می‌توانیم در احیا و تعالی این تفکر در جوامع اسلامی ارائه دهیم؟ الزامات این الگو و نهایتا موانع آن کدامند؟ لازم است ابتدا به مهندسی اندیشه تقریب اشاره کنم. تقریب اساساً جنسیت‌ بردار نیست چراکه یک هدف نهایی را دنبال می‌کند و آن هم تعالی کشورهای اسلامی و نهایتاً رسیدن به تمدن نوین اسلامی است بنابراین هدفی فراجنسیتی است و نمی‌توانیم به وظایف زنانه و مردانه در این مورد اشاره کنیم اما با توجه به استعدادهایی که ممکن است در جوامع اسلامی قابلیت درخشش داشته باشد باید تعاریفی برای نقش راهبردی زنان در تقریب مذاهب اسلامی داشته باشیم.

حجاب مورد پذیرش همه مذاهب اسلامی است

برخلاف دیدگاه‌های فمینیستی که تفکیکی را در عرصه‌های اجتماعی قائل می‌‌شوند، تفکر توحیدیِ اسلام بر یک مبانی کلی استوار است که کاملاً فراجنسیتی است و اگر بر مبنای این تفکر بخواهیم اندیشه تقریب را رقم بزنیم یکی از مواردی که باید در نظر داشته باشیم اعتقاد به اسلام ناب است. اگرچه در کشورهای اسلامی وجوب قانونی حجاب نداریم اما اگر به مبانی اصلی خودمان برگردیم، حجاب، یک قاعده مورد پذیرش در تمام مذاهب اسلامی به لحاظ متون و سند است. بنابراین اگر بخواهیم خصوصیاتی برای یک مسلمان تقریبی در نظر بگیریم یکی از آنها پذیرش این مسئله است.

به طور خاص در کشور ما چون قانون خودمان را بر مبنای شریعت اسلامی در نظر گرفته‌ایم و 98 درصد جامعه ایران به این قانون رای مثبت داده‌اند بنابراین حجاب به صورت یک نمادِ قانونی در آمده است و نباید بگوییم چون این مسئله در دیگر کشورهای اسلامی اجباری نیست بنابراین ما هم باید از قوانین و متون اصلی اسلامی فاصله بگیریم. البته اینکه از اسلام ناب سخن می‌گوییم منظور ما مراجعه به متون و ادله اصلیِ شرعی است و بر مبنای تحلیل و استدلال، اگر احیاناً امروزه اشکالاتی وجود دارد آن را اصلاح کنیم چراکه بنده معتقد نیستم که اسلام را به طور کامل و تام و تمام اجرایی کرده باشیم. از سوی دیگر اگر دانشجویان دغدغه خاطری دارند حق شما پرسشگری و مطالبه است و این دانشگاه وظیفه دارد که بسترهای مناسبی برای پاسخگویی به شبهات فراهم کند.

نگاه قرآن کریم به زنان

اگر مراجعه‌ای به دو رویکرد کلی که نسبت به جایگاه زن در نگاه غربی و شرقیِ متحجرانه وجود دارد داشته باشیم باید گفت در غرب، ترجیح جنسیت بر انسانیت زن ملاک قرار می‌گیرد و کاملاً خانواده و نقشِ محوری و همسرانه زن به فراموشی سپرده شده و خود غربی‌ها اذعان دارند در این عرصه به بن بست رسیده‌اند اما رواج این مسائل در کشورهای اسلامی را نیز متأسفانه مشاهده می‌کنیم. در کنار این نظریه کاملا تجددگرایانه در غرب، در شرق، زن در حاشیه است و در طول تاریخ نقشی خنثی داشته است؛ هرچند زنانی تاریخ‌ساز نیز در جهان اسلام بوده‌اند اما نهایتاً وظیفه زن در فرزندآوری تعریف شده است ولی الگویی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران رقم خورد این بود که زنان با توجه به آنچه قرآن در آیه 35 سوره احزاب تعریف شده باید دارای جایگاه باشند.

بسیاری از بزرگان و اندیشمندان ما به نقش و حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی در کنار وظایف مادرانه و همسرانه تأکید داشته‌‌اند بنابراین الگوی سومی شکل می‌گیرد که می‌توان آن را به اندیشه تقریب نیز پیوند داد و آن هم این است که زن می‌تواند در کنار رعایت عفاف و حجاب، در متن جامعه نقش داشته و هم به مسئولیت‌های فردی و هم اجتماعی بپردازد و خانواده سالم و مستقل را از طریق آموزش و تربیت رقم بزند. با توجه به اینکه نیمی از جامعه را زنان تشکیل می‌دهند بنابراین زن می‌تواند صاحب منصب ولایت اجتماعی باشد و در عین حال بر اساس سرشت مهرورزی که در نهاد زنان وجود دارد سکان امر به معروف را نیز در اختیار داشته باشد. یکی از اشکالات در جامعه ما این است که ترویج حجاب به نیروی انتظامی واگذار شده است در حالی‌که باید جنبه‌های آموزشی پررنگ شده و کار به خود زنان واگذار شود.

مسئله دیگر جهاد اجتماعی است که می‌توان جهادِ تقریب را نیز به آن اضافه کرد. زنان با توجه به نعمت‌هایی که خدای متعال در اختیار آنها قرار داده می‌توانند سکاندار اندیشه تقریب به صورت نهادینه، ابتدا در نهاد خانواده و سپس در جامعه باشند. این موضوعی است که کمتر به آن توجه کرده‌ایم لذا لازم است توجهات بیشتری در این زمینه صورت گرفته و مخصوصاً پیوند بین کشورهای اسلامی درباره نقش زنان در تقریب بیشتر شود. به نظرم می‌توان نشست‌هایی را قالب مناظره، کرسی‌های آزاداندیشی و امثالهم در این راستا برگزار کرد تا دانشجویان بتوانند ذهنیت خود در این راستا را تقویت کنند تا ما هم بر اساس بضاعت خود بتوانیم در این زمینه راهگشا باشیم.