از مخاطب‌سنجی تا ایجاد نگرش قرآنی در دانش‌آموزان
مدیر دارالقرآن حضرت زهرا(س) آموزشوپرورش ناحیه ۲ شهرکرد با تأکید بر اینکه تلاش شده است تا امسال آموزش‌های قرآنی با رویکرد جدید و آموزش مفاهیم به دانش‌آموزان ارائه شود، گفت: اتخاذ رویکرد مفهومی برای آن است که مخاطبان در خصوص چرایی و آثار و برکات یادگیری قرآن توجیه، اقناع و متوجه شوند که خالق هستی ما را بدون برنامه و هدف خلق نکرده است.
دارالقرآن‌های آموزشوپرورش تحت نظارت معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزشوپرورش به‌صورت مردمی اداره می‌شوند و ترويج در توسعه آموزش‌های قرآنی و ارتقای سطح دانش و مهارت‌های دانش‌آموزان علاقه‌مند را در رشته‌های مختلف قرآنی عهده‌دار هستند. ارتقای سطح كمی و كيفی، توانایی خواندن و فهم قرآن و بهر‌ه‌گيری هر چه بيشتر از این کتاب آسمانی، ايجاد زمينه و بستر مناسب برای گسترش مراكز قرآن‌آموزی و ترويج فرهنگ قرآنی، غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان از طريق انس با قرآن و ايجاد زمينه مناسب برای جلب مشاركت اقشار مختلف مردم در امور قرآنی از اهداف مهم تأسیس دارالقرآن است.
مناطق ۱۷گانه آموزشوپرورش چهارمحال‌وبختیاری در حال حاضر تنها دارای ۹ دارالقرآن در شهرستان‌های شهرکرد، بروجن، اردل، فارسان، خانمیرزا، کوهرنگ، لردگان، کیار و گندمان است که به‌نظر می‌رسد برای جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفری دانش‌آموزان و جمع چندین برابری خانواده‌های آنان کافی نباشد. برای اطلاع از آخرین وضعیت دارالقرآن حضرت زهرا(س) آموزشوپرورش ناحیه ۲ شهرکرد به‌عنوان دارالقرآن مرکزی این نهاد در استان، گفت‌وگویی ابتدا با مدیر و سپس دو مدرس قرآنی این مرکز انجام شده است که با هم می‌خوانیم.
زهره عسکری‌فرد، مدیر مرکز دارالقرآن حضرت زهرا(س) آموزشوپرورش ناحیه ۲ شهرستان شهرکرد در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه فراخوان جذب دانش‌آموزان به مدیران مدارس اعلام شده است و امروز، سوم آبان‌ماه فهرست نهایی می‌شود، اظهار کرد: این دانش‌آموزان در بخش دختران و پسران به فراگیری روخوانی و روانخوانی، تجوید، قرائت، حفظ، مداحی و غیره خواهند پرداخت که در ساعات بعدازظهر در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند.
وی با ذکر اینکه بخشی از آموزش‌های قرآنی دارالقرآن آموزشوپرورش ناظر بر آموزش و ارتقای سطح سواد قرآنی اولیای دانش‌آموزان است، ادامه داد: این کلاس‌ها در ساعات پیش از ظهر با حضور مربیان خبره استان برگزار خواهد شد. کلاس‌های نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و تفسیر قرآن نیز با دعوت از مدرسان این مباحث ارزشمند و نیز یکی از اساتید حوزه علمیه خواهران برگزار می‌شود.
بیشتر بخوانید:
رویکرد جدید دارالقرآن در سال تحصیلی جاری
عسکری‌فرد با تأکید بر اینکه تلاش شده است تا امسال با رویکردی جدید این آموزش‌ها به دانش‌آموزان ارائه شود، گفت: معمولاً آموزش قرآن در رشته‌های مختلف به دانش‌آموزان ارائه می‌شود اما کمتر به معنا و مفهوم آیات قرآن کریم توجه شده است و رویکرد ما این است که دانش‌آموزان علاوه بر فراگیری الفاظ و ظاهر قرآن، ورودی نیز به مفاهیم داشته باشند. اتخاذ رویکرد مفهومی آموزش‌های قرآنی برای آن است که مخاطبان در خصوص چرایی و آثار و برکات یادگیری قرآن توجیه و اقناع و متوجه شوند که خالق هستی ما را بدون برنامه و هدف خلق نکرده است.
این قاری ممتاز استان با اشاره به اینکه محتوای آموزشی نیز در این راستا تهیه شده و با همکاری مدرسان دارالقرآن اجرایی می‌شود، افزود: این فایل‌های تربیتی در اختیار مدرسان قرار می‌گیرد تا بتدریج در کلاس‌های خود با دانش‌آموزان کار کنند.
عسکری‌فرد بیان کرد: مربیانی که برای همکاری با دارالقرآن دعوت شده‌اند، چهره‌های قرآنی بانو و آقا هستند که سابقه خوبی در کار با کودکان و نوجوانان دارند و معلمان موفق شناخته شده‌ای در استان در رشته‌های مختلف هستند.
ضرورت تخصیص حمایت
مدیر دارالقرآن حضرت زهرا(س) آموزشوپرورش ناحیه ۲ شهرکرد در پاسخ به این پرسش که چه تمهیداتی برای رفع مشکلات سخت‌افزاری این دارالقرآن اندیشیده شده است؟ بیان کرد: در سال گذشته رایزنی‌‌هایی از سوی مدیر قبلی دارالقرآن با مجمع خیرین مدرسه‌ساز و سازمان نوسازی مدارس استان انجام شده بود که امسال نیز بنده در بدو ورود نامه‌ای در تشریح مشکلات و ضرورت تخصیص حمایت به سازمان نوسازی استان نوشتم.
عسکری‌فرد در خصوص اهم مشکلات دارالقرآن، بیان کرد: دیوارهای ساختمان دارالقرآن بسیار کوتاه و بدون حفاظ هستند و می‌طلبد حفاظ‌هایی تعبیه شود، همچنین فضاسازی قرآنی دارالقرآن و استفاده از آیات قرآن کریم در دیوارها می‌تواند فضای بصری زیبایی را ایجاد کند، برقراری شبکه اینترنت در طبقه دوم برای استفاده مربیان در کلاس‌ها نیز هزینه‌بر است. همچنین می‌طلبد سردری فاخر و زیبنده برای ورودی دارالقرآن در نظر گرفته شود.
وی نبود سرایدار برای دارالقرآن را یکی دیگر از مشکلات دارالقرآن بیان کرد و گفت: به دلیل کمبود نیرو امسال نیروی سرایدار به ما تعلق نگرفته و لذا خودمان ناچاریم امور ساختمان دارالقرآن را انجام بدهیم.
عسکری‌فرد در پاسخ به پرسشی مبنی بر زمان آغاز کلاس‌های آموزشی دارالقرآن، گفت: پس از نهایی شدن فهرست دانش‌آموزان علاقه‌مند از تمامی مدارس فراخوان شده، نشستی با اولیای دانش‌آموزان در روز هشتم آبان‌ماه برگزار و هماهنگی برای برگزاری کلاس‌ها، ایاب و ذهاب و غیره انجام خواهد شد؛ کلاس‌ها از نیمه آبان‌ماه آغاز می‌شود. در فراخوان به مدارس اعلام و تأکید کرده‌ایم که علاوه بر دانش‌آموزان مستعد قرآنی، دانش‌آموزان ضعیف و نیازمند آموزش بیشتر را به ما معرفی کنند تا در دارالقرآن تحت آموزش‌های قرآنی قرار گیرند.
جذب دانش‌آموزان مستعد و ضعیف در درس قرآن
این بانوی قرآنی استان تصریح کرد: بنده و مربیان دارالقرآن در چندین مدرسه حضور یافتیم و با دانش‌آموزان صحبت‌هایی در جهت دعوت برای حضور در برنامه‌ها و دوره‌های قرآنی داشتیم.
عسکری‌فرد در خصوص مسابقات قرآن دانش‌آموزان، بیان کرد: وظیفه‌ای برای دارالقرآن در خصوص اجرای این مسابقات تعریف نشده است با اینحال این مرکز در حوزه آموزش دانش‌آموزان شرکت‌کننده و مقام‌آوران مسابقات قرآن برای حضور قوی‌تر در مراحل بالاتر برنامه‌هایی را دارد؛ البته می‌توان مسابقاتی در سطح مدارس در جهت ایجاد فضای قرآنی برگزار کرد اما به‌نظرم اگر در حیطه آموزش قوی عمل کنیم، مسابقات نیز خود به‌خود قوی و پرشور خواهد شد، در این راستا اهمیت توانمندی مربیان و معلمان قرآن نباید از قلم بیفتد.
وی با اشاره به اینکه آموزش مجازی در ایام کرونا باعث تقلیل قابل توجه سطح سواد قرآنی دانش‌آموزان شد، گفت: اتفاقی که در آموزش حضوری قرآن می‌افتد این است که متربی به‌صورت عینی و چهره به چهره اطلاعات را از مربی دریافت می‌کند و مربی می‌تواند به قرآن‌آموز برنامه و تکلیف دهد و بازخورد بگیرد حال آنکه در آموزش مجازی امکان چنین تعامل و ارتباط سازنده‌ای وجود ندارد. این آموزش به‌ویژه با فضای ولنگار مجازی که بدون ضابطه و محدودیت در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفت آسیب‌های فراوانی داشت که جبران آنها با آموزش حضوری زمان‌بر خواهد بود.
کمبود متخصص پرورشی
عسکری‌فرد تصریح کرد: باید گفت که ما کمبود منابع و محتوا در جهت آموزش قرآن و دین برای دانش‌آموزان نداریم بلکه اشکال عمده در کمبود متخصص کاربلد است که بتواند تربیت دینی و قرآنی را شکل دهد؛ وقتی معلم قرآن یا مربی پرورشی تخصص لازم را نداشته باشد نمی‌توان از او انتظار آموزش و پرورش اثرگذار را داشت. اینجاست که باید بگویم اگرچه ما در زمینه آموزش گام‌های خوبی برداشته و پیشرفت خوبی داریم اما در مقوله پرورش آنچنان که باید و شاید موفق نبوده‌ایم و تعداد متخصصان امر پرورشی در مدارس بسیار اندک هستند؛ متأسفانه خانواده‌ها نیز نسبت به این امر دغدغه ندارند و مطالبه‌گر نبوده‌اند.
مدیر دارالقرآن حضرت زهرا(س) در خصوص روش‌های شناسایی و جذب دانش‌آموزان مستعد قرائت، گفت: صوت و لحن قرآن آنچنان زیباست که فرد جذب آن می‌شود و موسیقی و الحان و نغمات در تلاوت قرآن آنچنان متنوع و جذابند که تأثیر لازم را بر روح مستمع ایجاد و فرد را جذب می‌کند. خوشبختانه استان ما به سبب وجود داشتن در ارتفاع از استعدادهای صدایی خوبی برخوردار است که شکوفایی این استعدادها در گرو تمرین مستمر و صیقل دادن صداست.
معلم قرآن باید آگاه و عامل باشد
در ادامه، نسرین نکویی، حافظ کل قرآن کریم و مربی حفظ در دارالقرآن حضرت زهرا(س) آموزشوپرورش ناحیه ۲ شهرکرد در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه طی گفت‌وگویی با مدیریت دارالقرآن امسال در پی معجزه نیستیم اما تلاش خواهیم کرد تلنگری در ارتباط مخاطبان با قرآن ایجاد کنیم، اظهار کرد: اگر در راستای این تلاش، حتی یک نفر دید صحیح نسبت به قرآن کریم پیدا کند، معجزه اتفاق افتاده است همچنان که نوح نبی در طی ۹۵۰ سال پیامبری توانستند به روایتی ۵۰ نفر را سمت خدا هدایت کنند. متأسفانه دغدغه‌ای برای قرآن نبوده و کار نشده است و آگاهی نسبت به قرآن وجود ندارد.
وی با ذکر اینکه اکثر معلمان و مربیان قرآنی در مدارس از آنجا که آگاهی لازم را ندارند بر طبق قانون فلسفه نمی‌توانند چیزی هم ارائه دهند، ادامه داد: معلم قرآن اگر آگاه نباشد، رشد نکرده باشد و قرآن را در لایه‌های زندگی خود حس نکند چگونه باید قادر باشد قرآن را وارد متن زندگی دانش‌آموزانش کند؟ تا زمانی که معلم غیرعامل و فاقد این آگاهی‌ها باشد نمی‌تواند چیزی به دانش‌آموزان ارائه دهد.
نکویی بیان کرد: تا زمانی که نگرش، وسعت دید و زاویه نگاه درست نباشد، هر کاری رنگ و روی سطحی‌نگری به خود خواهد گرفت و رویکرد ما در دارالقرآن اصلاح این نگاه‌هاست لذا تلاش می‌کنیم به انحاء مختلف مخاطب جذب کنیم، اگر بتوانیم نگاه حتی یک نفر را نسبت به قرآن اصلاح کنیم به‌نظرم کار بزرگی انجام شده است. این تغییر نگرش‌ها در افراد ممکن است امروز اتفاق بیفتد اما ۱۰ سال دیگر بروز و ظهور یابد که در اینصورت نیز هدف محقق شده است.
این بانوی قرآنی استان با اشاره به تدریس اندیشه‌های قرآنی ویژه دانش‌آموزان، تصریح کرد: در این مباحث تلاش می‌شود که آیه‌ها و مفاهیم قرآنی وارد زندگی مخاطبان شود تا نوجوانان و جوانان ما به‌صورت ملموس ببینند و درک کنند که قرآن با آنان چه سخنی دارد.
ورود آیات در متن زندگی دانش‌آموزان
نکویی با بیان پیامی از سوره مبارکه بلد «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی کَبَدٍ» که خداوند فرموده است انسان را در رنج و سختی آفریدیم، گفت: قانون هستی این است که تمام کارها دشوارند و هیچ کاری بدون سختی هر چند کم یا زیاد انجام نمی‌شود، این قانون در کلاس‌اندیشه‌های قرآنی باید برای دانش‌آموزان تفهیم و وارد زندگی آنان شود. یاد دادن الفاظ آیه و قرائت یا حفظ آن توسط دانش‌آموز گام ابتدایی است اما اصل کار ناظر بر وارد ساختن مفهوم و قانون بیان شده در آیه به متن زندگی دانش‌آموز است که اگر این اتفاق بیفتد و منجر به ایجاد نگرش قرآنی شود، حق مطلب ادا شده است.
وی تأکید کرد: درگیر ساختن قرآن‌آموز اتفاق دیگری است که در کلاس باید بیفتد، مثلاً اینکه از دانش‌آموزان بخواهیم در دفترشان یا بر روی تابلو بنویسند که چه کاری برایشان دشوارتر از بقیه کارهاست، در گام بعدی باید برای تک‌تک دانش‌آموزان برنامه و راهکار داده شود. کاربرد قرآن کریم به‌صورت مصداقی باید برای مخاطبان عرضه شود تا درک و فهم و نگرش افراد تغییر کند.
نکویی در پاسخ به این پرسش که برای ماندگاری قرآن‌آموزان در کلاس و تداوم حفظ قرآن چه پیشنهادی دارید، بیان کرد: اگر فهم و نگرش قرآنی اتفاق بیفتد و مخاطب متوجه سخن قرآن شود خود به‌خود جذب و ماندگار می‌شود، اگر مربی طبق قانون قرآن با متربی خود برخورد کند و بتواند زیبایی‌های پیام‌های قرآنی را برای او تفهیم کند، یقین بدانید که رها نمی‌کند و جذب و ماندگاری در کلاس اتفاق می‌افتد.
آموزش قرآن مطابق با نیازهای مخاطب
زهرا حامدی، مدرس حوزه علمیه خواهران استان که جهت تدریس مباحث احکام ویژه دانش‌آموزان و تفسیر قرآن کریم ویژه مادران دانش‌آموزان به دارالقرآن حضرت زهرا(س) شهرکرد دعوت شده است در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه یک کلاس تفسیر را بیش از دو سال قبل تا کنون با بانوان در سطح سواد متفاوت برگزار می‌کنم، اظهار کرد: در این کلاس‌ها مثال‌ها و تمثیلات قرآنی با مسائل مبتلا به روز برای بانوان تبیین و تشریح می‌شود و تلاش این است که این مباحث با رویکرد مخاطب‌سنجی و حتی‌الامکان مرتبط با نیازهای مخاطب باشد تا در زندگی آنان کاربرد و موضوعیت بیابد و کمک‌کننده باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر در مبحث دشمن‌شناسی و شیطان‌شناسی مباحثی به بانوان ارائه می‌شود و راه‌هایی نفوذ شیطان شرح و بسط داده می‌شود، اگر بانویی بداند که برخورد ناشایستش با فرزند یا همسر و یا اعمال ناپسندی چون دروغ، غیبت، فحاشی مصداق نفوذ شیطان است، طبعاً کمتر به سمت آن عمل خواهد رفت.
حامدی تأکید کرد: هدف در این کلاس‌های تفسیر، ملموس ساختن قرآن و شرح و بسط آموزه‌های نورانی آن برای مخاطب است تا بتواند در زندگی روزمره به این آموزه‌ها رجوع داشته باشد و طبق دستورالعمل قرآن عمل کند.
این مدرس حوزه علمیه خواهران استان با اشاره به استقبال خوب بانوان از این مباحث، گفت: خوشبختانه چون این افراد مفاهیم آیات را به‌صورت عینی در زندگی خود می‌بینند و به‌کار می‌برند، علاقه‌مند به مباحث هستند و مطالب را یادداشت‌برداری و ضبط می‌کنند. در این کلاس‌ها به بانوان همواره تأکید و توصیه می‌کنم هر آنچه در جلسه از قرآن آموخته‌اند را تا جلسه بعدی در زندگی به‌کار بگیرند و نتیجه را بنویسند تا به بحث بگذاریم.
انتهای پیام
