اولین گام در تربیت دینی نوجوان + صوت
رضا دژبخش خطاب به والدین گفت: به فرزندان خود کاری نداشته باشید، بلکه به فکر رشد خود باشید، زیرا آسیب‌هایی که فرزندان در حوزه تربیت با آنها مواجه می‌شوند به واسطه رشد نکردن والدین است.
تربیت دینی از نکات پراهمیتی است که باید خانواده‌ها و آموزش‌وپرورش به آن حساس باشند و متناسب با زبان روز فرزندان خود را پرورش دهند. باید توجه کرد که آن شیوه تربیتی که والدین با آن رشد کردند جوابگوی نسل امروز نیست و باید متناسب با تغییر روزگار، زبان و روش نیز تغییر کند.
به همین مناسبت ایکنا در گفت‌وگو با رضا دژبخش، پژوهشگر تعلیم و تربیت از منظر قرآن و کارشناس ارشد تفسیر قرآن، به موضوع تربیت دینی در دوره نوجوانی پرداخته است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
ایکنا - تربیت دینی چه ابعادی دارد؟
تعریفی که از دین داریم و جایگاهی که دین در جامعه دارد یک تعریف حداقلی است. عموماً این‌گونه فکر می‌کنند که دین مجموعه احکامی است که در بعضی از حوزه‌های زندگی وجود دارد و ما باید آن را رعایت کنیم. این تعریف در رابطه با شریعت صحیح است، اما دین از منظر قرآن، قوانین کلی و بالادستی دنیا را شامل می‌شود. با این تعریف چیزی خارج از دین وجود ندارد و بحث درون‌دینی و برون‌دینی موضوعیت ندارد، بلکه همه چیز بخشی از قوانین خداوند است که همه در داخل دین است.
دین برنامه‌ای در کنار باقی شئون زندگی نیست، بلکه همه چیز را شامل می‌شود. تربیت دینی مقصد صحیحی را برای انسان در نظر گرفته و برای آن برنامه مشخصی دارد و به معنای تربیت درست، دقیق و نتیجه‌بخش است. در نتیجه انسان برای رسیدن به مقصد درست باید تربیت دینی داشته باشد. وقتی این‌گونه به موضوع نگاه می‌کنیم، تربیت دینی همه شئون زندگی را شامل می‌شود.
ایکنا - بایدها و نبایدهای تربیت دینی چیست؟
تعریف این موضوع وسیع است؛ زندگی انسان محدود به دنیا نیست، بلکه قرار است مسیری را طی کند تا به کمال برسد. مقصد انسان خداست. انسان در دنیا قرار است با رشد و ارتقا به کمال دست پیدا کند. این موضوع که ما شهروند سازگار تربیت کنیم، موضوعی نیست که منظور اسلام باشد و آن را بپسندد، بلکه این موضوع در زیرمجموعه تربیت درست و اصیل است و خودبه‌خود اتفاق می‌افتد. مسیری که انسان طی می‌کند تا به مقصد برسد رشد نام دارد. انسان باید رشد کند و خداوند توانایی‌هایی را در وجود انسان قرار داده است تا رشد کند و به تدریج شکوفا شود و به کمال برسد. دین مسیر رشد را مشخص و از طریق وحی معرفی کرده است.
ایکنا - علت دین‌گریزی برخی فرزندان در خانواده‌های مذهبی چیست؟
علت اینکه خانواده‌های مذهبی فرزندان غیرمذهبی تربیت می‌کنند این است که آنها واقعاً افرادی مذهبی نیستند؛ به این معنا که دین را صحیح و کامل نمی‌شناسند و رعایت می‌کنند. برنامه منسجم و پیگیرانه برای رشد خود، بهترین روش تربیت فرزند و شاگرد است. هیچ چیزی مثل این موضوع که من برنامه‌ای برای رشد خودم داشته باشم و خیلی جدی و پیگیر آن را دنبال و نواقص خود را برطرف کنم و به آن چیزی که باید باشم نزدیکتر شوم، مشکل تربیتی فرزندان را برطرف نمی‌کند. این روش بهترین و مؤثرترین روش در قیاس با سایر روش‌هاست.
نواقص فرزندان نشان‌دهنده وجود نواقص در والدین است؛ در نتیجه برای تصحیح نواقص فرزندان، والدین باید کاستی‌ها و نواقص خود را تصحیح کنند. خانواده‌های مذهبی به داشتن ظاهر مذهبی بسنده نکنند، بلکه باید واقعاً دیندار و مذهبی باشد. وضعیت‌های دوگانه منجر به دلزدگی می‌شود و جذابیتی ندارد. فرزندان در مواجهه با رفتارهای دوگانه رفته‌رفته تمایل ندارند که شبیه خانواده باشند، زیرا آنها از پشت پرده خبر دارند و رفتارها و خلقیات والدین را می‌بینند. داشتن ظاهر مذهبی با وجود تندخویی، دروغگویی، غیبت، کینه‌ای بودن و... اشکال دارد و نشان می‌دهد که دین افراد فقط در ظاهر مانده است.
اگر خانواده منسجم و محکم باشد، تا حد بسیاری جلوی این آسیب‌ها گرفته می‌شود. خانواده بیشترین تأثیر را دارد و بزرگترین آسیب را بچه‌ها از خانواده‌ها می‌خورند. یک خانواده دیندار واقعی می‌تواند مانع آسیب‌های مدرسه و جامعه اطراف خود شود. ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد، اما اگر در خانواده اصلاح به وجود نیاید، بقیه بخش‌ها تأثیر زیادی ندارد.
ایکنا - پیشرفت تکنولوژی چه کمکی به تربیت دینی می‌کند؟
تکنولوژی مربوط به زندگی است و انسان با وجود هر ابزار نوینی باید دینی زندگی کند. به طور طبیعی باید از وسایل روز استفاده کنیم، اما باید این استفاده دیندارانه باشد. قائل به استفاده از ابزار خاص برای تربیت دیندارانه فرزندان نیستم، زیرا ما باید دینی زندگی کنیم و در یک زندگی دینی افراد دیندار تربیت می‌شوند.
مهم‌ترین موضوعی که می‌خواهم خطاب به خانواده‌های مذهبی بیان کنم این است که به فرزندان خود کاری نداشته و به فکر رشد خود باشند. آسیب‌هایی که فرزندان در حوزه تربیت می‌بینند به واسطه رشد نکردن والدین است. رشد همان استغفار عملی است و بسیاری از مشکلات با رشد انسان برطرف می‌شود.
در جلسات به معلم‌ها و والدین تأکید می‌کنم که دانش‌آموزان و بچه‌ها را رها کنید و در رابطه با خودمان صحبت کنیم، چراکه ما انسان‌هایی هستیم که نیاز به رشد داریم. اگر ما برای رشد خودمان برنامه‌ریزی کنیم، می‌توانیم بسیاری از مشکلات را بهتر حل کنیم. این راهکار هم آسانتر و هم نتیجه‌بخش‌تر است.
انتهای پیام
