دولت و مجلس یکدست و انتظارات متقابل/ بهترین زمان تصمیم‌گیری درباره نظام ریاستی یا پارلمانی + فیلم
سیدمحمد حسینی در گفت‌وگوی تفصیلی خود با ایکنا درباره رابطه و تعامل دولت سیزدهم در ۱۵ ماه گذشته با مجلس یازدهم و نیز بحث‌های مربوط به تغییر نظام ریاستی به پارلمانی سخن گفت.
در آستانه ۱۰ آذر؛ روز مجلس سیدمحمد حسینی، معاون امور مجلس رئيس‌جمهور که سابقه نمایندگی دوره پنجم مجلس شورای اسلامی را نیز در کارنامه کاری خود دارد، مهمان خبرگزاری ایکنا بود(گزارش تصویری بازدید) و درباره موضوعاتی همچون رابطه دولت و مجلس، ویژگی‌های مجلس تراز انقلاب اسلامی و کم و کیف لایحه برنامه هفتم و لایحه بودجه 1402 به گفت‌وگو نشست که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
ایکنا- آقای حسینی ضمن تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید با عنایت به سابقه نمایندگی حضرتعالی و نیز مسئولیت امروز، با مجلس شروع می‌کنیم. امام راحل(ره) مجلس را در رأس امور تعبیر کردند، از نظر حضرتعالی ویژگی‌های مجلس تراز انقلاب اسلامی چیست؟
در ایام شهادت شهید مدرس قرار داریم. شهید مدرس از ویژگی‌هایی برخوردار بود که امام راحل(ره) را دلبسته و شیفته خود کرده بود. امام خمینی(ره) در خاطراتشان نقل کرده‌اند در دوران جوانی گاهی اوقات به مجلس می‌رفتند و فقط برای اینکه شهید مدرس را به خاطر روحیه شجاعت، شهامت، دلسوزی و تعهدش ببینند. امیدواریم نمایندگان مجلس شورای اسلامی از چنین ویژگی‌هایی بهره ببرند و در زمینه خدمت به مردم اهتمام داشته باشند و براساس موازین و اصول و ارزش‌های الهی رفتار کنند، البته خوشبختانه کم و بیش چنین نمایندگانی وجود دارند که حتی برخی از آنها بعدها شهید شده‌اند.
نمایندگان مجلس باید براساس رهنمودهای امامین انقلاب اسلامی رفتار کنند تا بتوانند رسالت اصلی خودشان را با موفقیت انجام دهند. باید در نظر داشت در میان قوای سه‌گانه، مجلس رکن مهمی است و لذا به همین دلیل اگر نمایندگان در حوزه تقنین و بررسی طرح‌ها و لوایح نهایت دقت را بکار بگیرند و از سوی دیگر با قرآن و مفاهیم قرآنی مأنوس باشند، می‌توانند به درستی به رسالتشان عمل کنند.
نمایندگان پیش از اینکه کار خود را شروع کنند به قرآن و مقدسات اسلام سوگند یاد می‌کنند تا برخلاف اسلام و قانون اساسی طرحی را تصویب نکنند، در این زمینه ضروری است نسبت به موضوعات و اتفاقات آشنایی وجود داشته باشد. گاهی اوقات مشاهده شده نماینده‌ای ندانسته رأیی را داده که برخلاف موازین شرع بوده و شورای نگهبان آن را رد کرده و این واقعاً زیبنده نظام اسلامی ما نیست، پس هرچقدر تعداد این موارد مغایر کمتر باشد بهتر است.
موضوعات نظارتی در زمره رسالت‌ها و وظایف نمایندگان محسوب می‌شود. دستگاه‌های اجرایی موظف به انجام مطلوب وظایفشان هستند و از نمایندگان عزیز انتظار می‌رود در کنار نظارت بر بخش‌های اقتصادی، صنعتی، کشاورزی و بین‌المللی در حوزه فرهنگی نظارت‌ها را تقویت کنند و نسبت به این حوزه اهتمام بیشتری داشته باشند. باید پذیرفت آسیب‌هایی که امروز متوجه کشور شده بخشی از آنها به دلیل کم‌کاری‌ها در حوزه فرهنگی، هنری و فعالیت‌های آموزشی و قرآنی است. اگر جوانان و نوجوانان با قرآن مأنوس و آشنا باشند دشمن هرگز نخواهد توانست آنها را تحت تأثیر قرار دهد یا اینکه کمتر تأثیرگذار خواهد بود.
امیدواریم که هردوره شاهد مجلسی بهتر از مجلس قبل باشیم و البته لازم است خود مردم در انتخاب نمایندگان نهایت دقت را بکار بگیرند تا به تعبیری نمایندگانی را انتخاب کنند که مایه زینت، افتخار و مباهات باشند.
ایکنا- مدتی است بحث تعامل و یکدست شدن قوا مطرح است. آیا تعامل و یکدست شدن قوا به معنای تبعیت است یا همکاری؟
درست است که تفکیک قوا را داریم و به نوعی هر قوه از استقلال نسبی برخوردار است اما اگر همگرایی و همراهی میان قوا وجود نداشته باشد ممکن است گاهی اوقات کشور با بن‌بست مواجه شود، البته هرچند رهبری در رأس نظام قرار دارند و این گرهها را می‌گشایند اما به هرحال تنش و اصطکاک ایجاد می‌شود و به جای اینکه انرژی و توان همه در جهت پیشرفت و آبادانی کشور قرار گیرد، مصروف یکدیگر خواهد شد و این مسئله به زیان کشور است.
دوره‌هایی وجود داشته که تقابل در آن شکل گرفته و این تقابل موجب معطل ماندن اقدامات شده است. به عنوان مثال در تدوین برنامه ششم توسعه دولت می‌گفت مسئولیتی در تدوین این برنامه ندارد و بعد که مجبور به تدوین آن شد برنامه قابل توجهی را تدوین نکرد و مجلس آن را به دولت بازگرداند و دولت حاضر نبود آن را تصحیح و تکمیل کند و خود مجلس مجدداً برنامه را نوشت، در این رفت و برگشت‌ها و تقابل‌ها فقط وقت و انرژی کشور تلف شد. دولت از مراکز پژوهشی و کارشناسی بسیاری برخوردار است که اگر دست به دست هم داده می‌شد و دولت کوتاه می‌آمد قطعاً برنامه ششم توسعه برنامه فاخری می‌بود.
از سوی دیگر مجلس نقش مهمی در تعامل بهتر قوا دارد. اگر مجلس بخواهد مدام استیضاح کند و ایراد بگیرد واقعاً گاهی اوقات مسئولان اجرایی نمی‌توانند به وظایفشان به نحو مطلوب عمل کنند. مجلس باید از ابزارهای نظارتی به درستی استفاده کند و اگر در جایی کاستی و کوتاهی وجود دارد، زبان رسای ملت باشد و نظارت کند، ولی طبق مصالح ملی پیش برود نه براساس منافع فردی یا حوزه انتخابیه.
نماینده مجلس نباید بخشی‌نگر باشد و ضروری است نگاه کلان به موضوعات داشته باشد و تبعات موضع‌گیری و سخنان را در نظر بگیرد، چون کشوری نیستیم که دشمن ما را رها کند و بیشترین دشمنی‌ها علیه ایران اسلامی بوده است، بنابراین باید میان قوا در جهت خدمت به مردم و رسیدگی به مطالبات بر زمین مانده رهبری همدلی و همراهی وجود داشته باشد.
با وجود اینکه مجلس و دولت از نظر فکری و گرایش سیاسی با هم یکدست شده‌اند، اما مرتب سؤالاتی وجود دارد و تا به امروز بیش از دو هزار سؤال مطرح شده و از سوی دیگر هرروز نمایندگان به دولت تذکراتی را می‌دهند و غالباً هم این تذکرات از روی دلسوزی است، زیرا در حوزه‌های انتخابیه‌شان کمبودهایی را مشاهده می‌کنند و مشکلات مردم حوزه‌های انتخابیه خود را به اطلاع دولت می‌رسانند.
ولی به هرحال ایراد گرفتن‌ها و اشکال گرفتن‌ها نباید به‌گونه‌ای باشد که در حرکت دولت اخلال ایجاد شود. دولت با تمام توان در حال کار و انجام خدمت است و شبانه‌روز فعالیت می‌کند، پس باید مورد حمایت قرار گیرد. مثلاً اگر با هدف حل مشکل لایحه‌ای را دولت به مجلس ارائه می‌دهد انتظار می‌رود نمایندگان با دولت همراهی کنند یا موارد و توضیحات دیگر.
خوشبختانه در 15 ماهی که دولت کار خود را شروع کرده تعامل منطقی و خوبی با سایر قوا داشته و نمایندگان دسترسی خوبی به رئیس جمهور و وزرا پیدا کرده‌اند و به راحتی می‌توانند بیایند و موارد را مطرح کنند و پیشنهاداتشان را ارائه دهند. لازم هم نیست همه چیز از پشت تریبون گفته شود تا گاهی اوقات حمل بر مسائل دیگر باشد. امیدواریم در این دوره با همگرایی و همدلی که میان قوای سه‌گانه وجود دارد یک هم‌افزایی اتفاق بیفتد و کارهای بزرگی انجام شود.
ایکنا- آقای حسینی در بخش دیگری از این گفت‌وگو بهتر است نگاهی به بودجه و لوایح توسعه داشته باشیم. آیا آنچه که در برنامه ششم در حوزه فرهنگ مطرح شد شایسته و زیبنده حوزه فرهنگی بوده؟ و چه میزان از آنچه که مدنظر بوده محقق شده است؟
هم مرکز پژوهش‌های مجلس و هم دولت در این حوزه تحقیقاتی را انجام داده‌اند که گزارش‌های آن منتشر خواهد شد و این گزارش‌ها نشان خواهد داد چند درصد از برنامه ششم اجرایی و عملیاتی شده است.
بخشی از برنامه ششم مربوط به این دولت بوده که در این حوزه از خود اهتمام جدی نشان داده است. شخص رئیس جمهور نسبت به قانون التزام جدی دارد و همواره تأکید می‌کند همه باید براساس قانون عمل کنند ولو اینکه شخصی نسبت به قانون اعتقادی نداشته باشد. همچنین رئیس جمهور معتقد است اگر بخشی از قانون قابلیت اجرایی شدن ندارد باید به مجلس سریعاً اعلام و گفته شود که قانون مصوب از شرایط عملیاتی برخوردار نیست و تصحیح آن بهتر است.
دولت قبل معتقد بود اصلاً نیازی به برنامه نیست و خود رئیس جمهور موضوعاتی را در نظر می‌گیرد و سیر ابلاغ تا تصویب برنامه توسعه را نمی‌پذیرفت و به همین دلیل در تدوین برنامه ششم به نحو مطلوب همراهی نکرد. وقتی دولتی عملاً بگوید اعتقادی به برنامه ندارد طبیعی است در عمل به آن پایبند نخواهد بود و مجلس هم که نمی‌تواند مدام به او تذکر دهد، سؤال بپرسد و استیضاح کند، لذا نباید انتظار داشت درصد بالایی از قانون برنامه ششم که بخش قابل توجهی از عمر آن مربوط به دولت دوازدهم بوده اجرایی شده باشد.
امیدواریم آن ضعف‌هایی که در برنامه ششم وجود داشته به ویژه در حوزه فرهنگ در برنامه هفتم مرتفع شود. فرهنگ ازجمله بخش‌هایی است که معمولاً مظلوم واقع می‌شود. در دولت دهم خیلی تلاش شد به فرهنگ بیشتر بها داده شود ولی بعد از آن چندان اهتمامی نسبت به حوزه فرهنگ مشاهده نشد. در یک سال اخیر نیز به دلیل وجود مباحث اقتصادی و پررنگ بودن این موضوع، همواره مسائل اقتصادی برای دولت اولویت داشته است.
همانطورکه رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند فرهنگ باید در اولویت باشد و به همین دلیل امیدواریم در برنامه هفتم، بندها و مواد خیلی خوبی قید شود تا هرساله که لایحه بودجه براساس آن تدوین می‌شود مباحث فرهنگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. در حوزه فرهنگ ظرفیت‌های بسیاری وجود دارد ولی چون آن حمایت لازم صورت نمی‌گیرد بخش قابل توجهی از ابتکارات و نوآوری‌ها دیده نمی‌شوند.
اگر زمانی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت قرآن و عترت را راه‌اندازی کرده‌ایم برای این بود که تولیدات قرآنی افزایش پیدا کند نه فقط روخوانی و حفظ قرآن تقویت شود، پس هدف این بود که هنرمندان ما اثر قرآنی تولید کنند مانند سریال‌های تلویزیونی که نه در ایران بلکه در منطقه و جهان مورد توجه قرار گرفت.
یکی از حوزه‌هایی که در حوزه حوزه فرهنگ باید مورد توجه قرار گیرد، بحث رسانه است. هجمه‌های رسانه‌ای بسیاری به کشور صورت می‌گیرد و لذا باید آنچه را که حق است به دنیا اعلام کنیم.
دولت و مجلس اهتمام ویژه‌ای به فعالیت‌های فرهنگی دارند و در لایحه بودجه و لایحه برنامه هفتم این اهتمام نمود خواهد یافت و از مؤسسات فرهنگی و هنری می‌خواهیم بیایند مطالباتشان را مطرح کنند.
ایکنا- نگاه لایحه برنامه هفتم به حوزه‌های فرهنگی به ویژه حوزه قرآن چگونه است؟
من فقط از کلیات آگاه هستیم اما از جزئیات اطلاعی ندارم. باید این لایحه در دستور کار دولت قرار بگیرد و پیشنهادات مطرح شود. در حال حاضر اقدامات مرتبط با لایحه بودجه در حال انجام است و پیگیری‌ها هم صورت گرفته و دوستان ما در وزارتخانه‌های فرهنگ، میراث فرهنگی و علوم اقداماتی را در این حوزه انجام داده‌اند، چون یکی از رسالت‌های اصلی این وزارتخانه‌ها تعلیم و تربیت قرآنی است و باید به آن توجه داشته باشند.
ایکنا- به عنوان پرسش پایانی، حضرتعالی مستحضر هستید بحث تغییر نظام ریاستی به پارلمانی هرازگاهی مطرح می‌شود، نظر شما در این باره چیست؟
هر سبک و هرسیستمی را در نظر بگیرد معایب و محاسنی دارد و نمی‌توان به سادگی به این پرسش پاسخ داد. با وجود اینکه نظام سیاسی ایران تلفیقی از نظام ریاستی و پارلمانی است اما باید نظام‌های ریاستی و پارلمانی در جهان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
در اوایل انقلاب تجربه نظام پارلمانی را داشتیم و می‌توان دوباره نسبت به آن بحث و گفت‌وگو شود. بهتر است جایگاه نظام ریاستی یا پارلمانی در چهارچوب نظام ولایت فقیه بیشتر مورد توجه قرار گیرد. بالاخره باید این مباحث مطرح شود و نخبگان و صاحب‌نظران نسبت به این موضوعات به دور از جنجال و هیاهو نظرات خود را ارائه دهند.
ارزش و روش‌ها، اصول و سازوکارهای اجرایی بسیاری وجود دارند و هیچ سازوکاری وحی منزل نیست و می‌توانند تغییر کنند. همانطورکه در ابتدا قانون اساسی نوشته شد به دلیل نبود تجربه حکمرانی در بعضی حوزه‌ها خلأ وجود داشت و سپس بازنگری شد و پس از سه دهه این امکان وجود دارد که دوباره در این باره بحث شود.
به نظر من اگر قرار است تغییری صورت پذیرد به دلیل وجود همگرایی در کشور، اکنون فرصت خوبی فراهم شده است. در مقطعی نگاهی حاکم بود که از حاکمیت دوگانه و نهادهای انتصابی و انتخابی سخن می‌گفت و امروز دیگر چنین مباحثی مطرح نمی‌شود و همه اعتقاد دارند به نفع کشور و آرمان نظام حرکت کرد.
در معاونت حقوقی ریاست جمهوری در این رابطه کارهایی صورت گرفته و به کارهای تحقیقاتی و پژوهشی بیشتر توجه می‌کنیم و نیروهای شایسته و حقوقدان برجسته کم نداریم و در این زمینه فعالیت می‌کنند.
ایکنا- در خاتمه اگر نکته‌ای باقی مانده بیان کنید.
به برخی از کشورهای عربی و اسلامی غبطه میخورم، زیرا در آنجا نسبت به ایران فضای قرآنی بیشتر حاکم است و مردم و مسئولان با قرآن بیشتر انس گرفته‌اند.
در جریان یکی از سفرهایم به دانشگاه بصره مشاهده کردم تمام دیوارهای این دانشگاه منقش به آیات قرآن و دعاهای قرآنی بود و حتی در دفتر رئیس دانشگاه هم یکی از آیات زیبای قرآن نقش بسته بود.
در این کشورها آشنایی به قرآن بیشتر است و همانطورکه ما به یکی از ابیات سعدی در گفت‌وگوهایمان استناد می‌کنیم، آنها به قرآن استناد می‌کنند، البته تسلطشان به زبان عربی امتیاز محسوب می‌شود.
متأسفانه فهم و آشنایی جامعه ایران با مفاهیم و آیات قرآن در حد کشورها همسایه و مسلمان نیست و باید در این زمینه بیشتر کار کرد. کارگزاران یک نظام اسلامی باید با مبانی و مفاهیم قرآنی آشنایی بیشتری داشته باشند و اگر این آشنایی رقم بخورد مشکلات هم اندک خواهد شد و از این جهت بهتر است نسبت به آموزش قرآن بیشتر توجه شود.
اقدامات خوبی در این حوزه انجام شده ولی کافی نیست. رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند باید 10 میلیون حافظ قرآنی تربیت شود و این ناشی از نگاه بلند ایشان است و نمی‌توان به کم بسنده کرد. «لَا يَرْضَوْنَ مِنْ أَعْمَالِهِمُ الْقَلِيلَ وَ لَا يَسْتَكْثِرُونَ الْكَثِيرَ» باید ما به این سمت و سو حرکت کنیم تا بتوان گام‌های بلندی در مسیر حفظ قرآن، مفاهیم و فعالیت‌های قرآنی برداشت تا تولیدات خوبی در این حوزه رقم بخورد.
خیلی‌ها در دنیا شیفته تولیدات قرآنی ما هستند و گاهی اوقات از آنچه که در فرهنگ مادی‌گری غرب رخ می‌دهد، خسته می‌شوند و لذا اگر به درستی کار کنیم هم می‌توان نیازهای داخل کشور را تأمین کرد و هم برای دنیا حرف و نو و دلپذیری داشته باشیم.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام
