از لوازم و موانع نظریهپردازی تا تعطیلی حوزه‌های علمیه
«نظریهپردازی به امنیت شغلی و روانی نیاز دارد» و «حوزه‌های علمیه یک هفته تعطیل شدند» از عناوین مهم سرویس معارف خبرگزاری ایکنا در هفته گذشته هستند.
سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت مطالب متعددی منتشر کرده است که در ادامه مهمترین آنها را بررسی میکنیم.
پیوند حوزه و دانشگاه تنها در سایه «خدمت به مردم» محقق می‌شود
حجت‌الاسلام سیدابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب:
باید بتوانیم نسلی را، چه حوزوی و چه دانشگاهی، تربیت کنیم که هدفی جز خدمت به مردم نداشته باشد. بسیاری از مسایل امروز مردم در کشور از همین دو جامعه نشئت میگیرد و هیچ کس هم خود را مسئول آن نمی‌داند. چرا هماهنگی بین این دو قشر آنقدر خوب و زیاد نبوده که شاهد عدم تشخیص اولویت‌ها هستیم. اخلاق در این دو نهاد «حوزه دانشگاه و حوزه علمیه» ضعیف است.
پس باید بگوییم «وحدت» در سطوحی محقق شده است، چون اکنون افرادی همچون بنده که درس‌آموخته حوزه‌ها هستند در حال اداره امور دانشگاه هستند. باید هدف حوزویان و دانشگاهیان حل مشکلات جامعه باشد. هدف جامعه اصلاح آن و شامل اصلاح اخلاقی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. حوزه با این ۴ مفهوم چه کار کرده است؟ حوزه باید «روح تفاهم و همزیستی» را به دانشگاه و مردم القا کند. چرا در کشورهای دیگر یک خانم باحجاب و یک خانم بی‌حجاب با همدیگر گفت‌وگو می‌کنند و با هم ارتباط برقرار می‌کنند. مگر ما در کشورهای اسلامی بی‌حجاب نداریم؟ مگر در کشور همسایه مثل عراق، لبنان، پاکستان و سوریه بی‌حجاب و بی‌چادر نداریم؟ ولی هیچ وقت یک باحجاب با فرد بی‌حجاب دشمنی نمی‌کند. چرا ما اینها را دشمن همدیگر بدانیم؟! اینها انسان و بنی‌آدم و همزاد هستند. حوزه علمیه نتوانسته است با دانشگاه وحدت داشته باشد تا تأثیر آن در جامعه آشکار شود.
ریشه‌یابی مفردات قرآن درک دقیق‌تری از آیات می‌دهد
محمد مسجدجامعی، استاد دانشگاه ادیان و مذاهب:
اینکه ما مفردات قرآن را با توجه به اینکه ریشه خیلی از کلمات، سامی و بینابینی مانند آرامی است مورد بررسی قرار داده و آن را خارج از روش کسانی چون راغب واکاوی کنیم به نظر بنده خیلی مهم است. راغب تمرکز بر این داشت که در چارچوب زبان عربی سراغ لغت برود و در این عرصه کار فوق العاده‌ای کرده است ولی ما فراتر از آن باید سراغ متن قرآن و متون عربی دیگر برویم و مادر کلمات و لغات را کشف کنیم در این صورت مطمئنا درک ما از آیات قرآن دقیق‌تر خواهد بود.
اصل بر این است که قرآن کریم امروزی همان قرآنی است که بدون تغییر بر قلب مبارک پیامبر(ص) نازل شده است و این مهمترین تفاوت بین قرآن و کتاب مقدس است ولو برخی این حرف ما را قبول نداشته باشند؛ از این جهت قرآن کریم، خودش مفسر خودش است ولی حرف من در بحث لغت ناظر به این بحث نیست بلکه اگر ما ادبیات و فرهنگ عرب را یک مجموعه در نظر بگیریم خودش زیرمجموعه یک مجموعه بزرگتر دیگری است که کار کسانی چون راغب ناظر به این مجموعه بزرگتر نیست و ما اگر با رعایت معیارهای علمی به چنین مطالعاتی بپردازیم نتایج بهتری خواهیم داشت.
نظریهپردازی به امنیت شغلی و روانی نیاز دارد
مجید معارف، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران:
به نظرم امنیت اقتصادی و اجتماعی دو عنصر مهم در ظهور نظریه‌پرداز هستند. منظورم از امنیت اقتصادی این است که یک محقق مطمئن باشد که اگر نظریه جدیدی ارائه داد از نظر اقتصادی حمایت می‌شود. بنده استادی می‌شناسم که آرای خاصی داشت و عده‌ای واکنش تندی در برابر وی گرفتند به گونه‌ای که ناشران جرأت نمی‌کردند کتاب‌های وی را چاپ کنند لذا وی کتابش را با هزینه شخصی چاپ می‌‌کرد و هزار نسخه می‌گرفت و در منزل می‌گذاشت و به صورت تک جلدی به دست مصرف‌کننده می‌رساند. حال سؤال این است که آیا نظریهپردازی نیاز به امنیت اقتصادی و حمایت مالی ندارد ولو اینکه نظریه مقداری عجیب و غریب جلوه کند؟ اگر با آن نظریه مخالف هستید باید آن را نقد کرده و بطلان آن را ثابت کنید. ما در جامعه‌ای زندگی میکنیم که استادان ما گاهی به لحاظ اقتصادی و شغلی، امنیت ندارند و در نتیجه محافظه‌کار می‌شوند چراکه اگر تند بروند ممکن است تکفیر و بیکار شوند بنابراین علم نیاز به امنیت دارد.
جایگاه ویژه تزکیه در حکمت رسمی و حکمت دینی
غلامرضا اعوانی، استاد پیشکسوت فلسفه:
همواره تزکیه نفس و تقوای الهی با حکمت همراه بوده است. قرآن تمام فلاح را در تزکیه نفس قرار داده «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا؛ كه هر كس آن را پاك گردانيد قطعا رستگار شد» و اگر شما بخواهی در یک کلمه فلاح را خلاصه کنید تزکیه نفس است. این تزکیه نفس هم در حکمت و هم در دین خیلی اهمیت دارد. با توام شدن حکمت رسمی و حکمت دینی، حکمت خیلی در عالم اسلام اوج گرفت. انسان یک موجود مختار است. حیوان اراده دارد اما اختیار ندارد. اختیار به معنای طلب خیر است. خیر مشروط به عقل و علم و حکمت است بنابراین تشخییص خیر از شر یعنی علم به فضیلت و فضیلت بدون حکمت امکان ندارد. بنابراین حکمت متخلق شدن به تمام فضائل است و در این راه حکمت رسمی و حکمت دینی خیلی هماهنگ است.
بی‌اساس بودن ادعای معرفی پترا به‌عنوان شهر مقدس مسلمانان
حجت‌الاسلام حمید حاج امینی، پژوهشگر و مدرس حوزه:
گیبسون می‌گوید شهر مقدس، شهری آباد و دارای برج و بارو است و کعبه و غار حراء و صفا و مروه در آن است و چاه زمزم را به رودخانه‌ای تشبیه کرده است و همه اینها در پترا قرار دارند لذا او نتیجه میگیرد که پترا، همان زادگاه قریش و رسول خدا(ص) بوده است، در صورتی که اینها هیچکدام استناد معتبری ندارد و در واقع خیال‌پردازی او است. ادعاهای گیبسون در فیلم خود واهی و بی‌اساس است. گیبسون در فیلم خود نسبت نادرستی را در مورد آبادانی شهر مکه بیان کرده که مستند نیست و منابع تاریخی موثق آن را نمی‌پذیرند؛ همچنین قرآن کریم وقتی داستان حضرت ابراهیم(ع) و ساخت دیوار کعبه را مطرح کرده است، اشاره دارد که اینجا سرزمینی خشک و لم‌یزرع بوده است.
تعامل بزرگان حوزه و دانشگاه جنبه ظاهری پیدا کرده است
عباس شفیعی‌نژاد، پژوهشگر مرکز فقهی ائمه اطهار(ع):
تعامل بزرگان حوزه و دانشگاه بیشتر جنبه ظاهری داشته و این تعاملات چندان عمق ندارد. به صرف اینکه در هفته وحدت حوزه و دانشگاه یک سخنران حوزوی را به دانشگاه دعوت کنند یا برعکس، و تعاملات بسیار اندک باشد پاسخگوی اهداف ما نخواهد بود بنابراین ما برای پر کردن خلأها حتی نیازمند ایجاد اندیشکده‌های جدیدی در این زمینه هستیم. برای مثال اگر برای وزارتخانه‌هایمان اندیشکده‌های پشتیبان داشته باشیم که هم از متفکران و نظریه‌پردازان حوزوی و هم دانشگاهی استفاده کنند آن وقت خوراک لازم را در اختیار خواهند گرفت و چهارچوب کلی و قواعد درستی در اختیار وزارتخانه‌ها قرار میگیرد و مسیر درستی را طی خواهند کرد. بنابراین اگر بخواهیم وضعیت کنونی را آسیب شناسی کنیم این ارتباط چندان عمق ندارد و ارتباطاتی صوری و ظاهری در میان آنها وجود دارد.
حوزه‌های علمیه یک هفته تعطیل شدند
آیت‌الله اعرافی در پیامی ضمن اعلام تعطیلی یک هفته‌ای حوزه‌های علمیه به مناسبت ایام فاطمیه، توصیه‌هایی را به مبلغان کرده و در بخشی از پیام وی آمده است: احیای نام و نشان و بازنمایی شخصیت والای حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا (س) وظیفه الهی ما است، همو که با چهره تابناک و سیرت پاک خود چگونه زیستن و سبک زندگی الهی و زیست ایمانی و انقلابی را به بشریت آموخت؛ اینک از همه فرصت‌ها به ویژه فاطمیه باید بهره بریم و با ترسیم عقلانی، عاطفی و حماسی سیمای الگوهای فاخر اسلامی و تبیین درست پیام زلال اسلام، راه مستقیم را بنمایانیم و پایه‌های اعتقادی، اخلاقی و معرفتی جامعه و جوانان عزیز را از تزلزل مصون نموده، امت اسلام و ارزش‌های قرآنی در جامعه را استوارتر از همیشه سازیم.
انتهای پیام
