قرآن برای دستگاه‌های عضو شورای توسعه هم در اولویت نیست

به گزارش ایکنا، برنامه افق رادیو قرآن، امروز اول بهمن‌ماه با حضور مهدی‌ قره‌شیخلو، پیشکسوت قرآنی و داور مسابقات قرآن به منظور بررسی اولویت‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی در دوره جدید مدیریتی این شورا به روی امواج این شبکه رادیویی رفت.

قره‌شیخلو در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب که از سوی مقام معظم رهبری صادر شد، گفت: یکی از مواردی که در آن بیانیه مورد اشاره معظم‌له قرار گرفته بود، بازبینی فعالیت‌ها نسبت به چهل سال گذشته بود. علاوه بر این، حدود یک سال و نیم قبل مقام معظم رهبری مطالبه‌ای هم از شورای عالی انقلاب فرهنگی در رابطه با بازنگری در مأموریت شورا، ساختار، وظایف و ... مطرح کردند.

نادیده گرفتن دو مطالبه مقام معظم رهبری 

وی با تأکید بر اینکه به نظر می‌رسد در هر دو مطالبه مورد نظر کار جدی انجام نشده است، افزود: ظاهراً در مقابل این تحول و بازنگری در ساختارها و مأموریت‌ها و وظایف مقاومت می‌شود. الان که دبیر شورای عالی و رئیس شورای توسعه تغییر کرده و یک فرد جدید و تازه نفس در رأس کار قرار گرفته است، شاید فرصت خوبی دست داده باشد تا این مطالبات جدی گرفته شود.

رئیس اسبق سازمان دارالقرآن‌الکریم در ادامه در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان برنامه‌های قرآنی را در اولویت برنامه‌های فرهنگی دستگاه‌ها و نهادها قرار داد، اظهار کرد: متأسفانه ما در شعار دادن خوب عمل می‌کنیم و در مورد قرآن زیاد شعار می‌دهیم اما وقتی پای عمل به میان می‌آید، تفاوت بین حرف تا عمل بسیاری از ما بسیار زیاد است.

قرآن حتی برای اعضای شورای توسعه هم اولویت نیست

قره‌شیخلو با تأکید بر اینکه یکی از وظایف اصلی شورای توسعه فرهنگ قرآنی این بود که موضوع قرآن را به اولویت اول دستگاه‌های عضو این شورا تبدیل کند، گفت: تقریباً تمام دستگاه‌های مؤثر در حوزه قرآنی و فرهنگی عضو شورای توسعه فرهنگ قرآنی هستند اما اتفاقی که منجر شود فعالیت‌های قرآنی به اولویت اول این دستگاه‌ها تبدیل شود، رخ نداده است. متأسفانه در وزارتخانه و سازمان‌ها موضوع قرآن اولویت اول نیست، دلیل آن هم مشخص است، حضور مسئولان این وزارتخانه‌ها را در جلسات ببینید، معمولاً خیلی کمرنگ است. اگر به صورت حضوری به دستگاه‌هایی که کار قرآنی نیز انجام می‌دهند بروید، متوجه خواهید شد که وضعیت بخش قرآنی آن دستگاه نسبت به سایر بخش‌های همان دستگاه به چه صورت است.

این پیشکسوت قرآنی کشورمان در بخش دیگری از صحبت‌های خود به ذکر نمونه‌هایی از بی‌توجهی وزرا به فعالیت‌های قرآنی پرداخت و گفت: در یکی از جلسات شورای توسعه فرهنگ قرآنی یکی از وزرا به صراحت اعلام کرد تا زمانی که در وزارت تحت امر او مشکل خوابگاه، غذای دانشجو و مسائلی از این دست وجود دارد، مشکلات قرآن در اولویت ما نیست. وقتی یک وزیر چنین حرفی می‌زند نباید انتظاری از دیگران داشت.

وی افزود: به اعتقاد من اولین کار شورای توسعه فرهنگ قرآنی این است که اعضای خود شورا را قانع کند تا نسبت به موضوع قرآن ورود جدی‌تری داشته باشند. این ورود در حال حاضر دیده نمی‌شود، البته زمان گزارش‌دهی که می‌رسد گزارش‌های رنگارنگ می‌دهند اما وقتی وارد آن دستگاه می‌شوید، متوجه می‌شوید آن گزارش‌ها با واقعیت خیلی فاصله دارد.

قره‌شیخلو با بیان اینکه برخی از وضعیت فعلی به عملکرد شورای توسعه و دبیرخانه آن باز می‌گردد، گفت: عملکرد دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی باعث شده انگیزه‌ها کم شود و در واقع همه از شورا قطع امید کرده‌اند. وقتی به وظایف شورای توسعه فرهنگ قرآنی نگاه کنید، متوجه خواهید شد که وظایف جدی بر عهده آن گذاشته شده است اما متأسفانه در طول این سال‌ها به این وظایف به طور جدی پرداخته نشده است.

استقرار فضای تعارف 

این پیشکسوت قرآنی کشورمان در ادامه یکی از موارد مغفول مانده در حوزه فعالیت‌های قرآنی را بحث تداخل، موازی‌کاری و تقسیم وظایف دستگاه‌ها برشمرد و افزود: شاید اصلی‌ترین وظیفه شورای توسعه فرهنگ قرآنی، روشن‌ کردن خط‌کشی‌ها بوده است. همین الان هم می‌بینیم همین مشکلات در عرصه فعالیت‌های قرآنی وجود دارد، الان همه دستگاه‌ها همزمان کار تبلیغی و ترویجی کار آموزش عمومی و ... انجام می‌دهند. شورای توسعه فرهنگ قرآنی اگر از ابتدا جلوی بسیاری از موازی‌کاری‌ها می‌ایستاد، الان شاهد عملکرد بهتری بودیم.

وی در ادامه به ذکر یک نمونه از مقاومت نکردن شورای توسعه در برابر موازی‌کاری دستگاه‌ها پرداخت و گفت: یک بار تصمیمی برای تمرکز یافتن کارها گرفته شد و مقرر شد مجوز مؤسسات قرآنی به صورت مشترک بین ارشاد و تبلیغات صادر شود، این کار سه سال صورت گرفت اما بعد از سه سال به علت فشارهایی که وارد آمد، لغو شد و همان فرایند سابق که هر دستگاه جداگانه مجوز صادر می‌کرد، از سر گرفته شد. من در آن جلسه که منتهی به این تصمیم شد، گفتم مردم از این تصمیمات ما تعجب خواهند کرد.

همه می‌دانند مشکل کجاست اما عزمی برای برطرف کردن نیست 

این داور مسابقات بین‌المللی قرآن در بخش دیگری از صحبت‌های خود ضمن انتقاد از پیگیری نشدن طرح تحول، گفت:‌ طرح تحول پس از برگزاری جلسات متعدد محدود به چند تذکر شد. موضوعی که در عرصه فعالیت‌های قرآنی وجود دارد، این است که همه می‌دانند مشکل کجاست اما هیچ‌کس عزم جدی برای حل این مشکلات را ندارد، چرا؟ چون هزینه دارد و کسی حاضر نیست این هزینه را بپردازد.

قره‌شیخلو در ادامه تصریح کرد: یکی از کارهایی که شورای توسعه فرهنگ قرآنی باید انجام می‌داد، بحث نظارت جدی بر عملکرد دستگاه‌ها بود. ما در کشور در بخش قانونگذاری به طور کلی دچار مشکل هستیم. یعنی هم در بحث قانونگذاری، هم در بحث اجرا و هم در بحث نظارت بر حُسن اجرا دچار مشکل هستیم. البته این مشکل فقط محدود به حوزه قرآن نیست و به همه حوزه‌ها بازمی‌گردد. در حوزه قرآن کریم دو دوره دستگاه‌ها مورد پایش قرار گرفتند و جالب بود که در انتها تقریباً به تمام دستگاه‌ها جایزه داده شد.

بر اساس گزارش ایکنا، در بخش دیگری از این برنامه محمدمهدی عزیززاده، قائم مقام معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به صورت تلفنی روی خط برنامه آمد و به سؤالات جواد نصیری، مجری کارشناس این برنامه پاسخ داد.

چرا شورای توسعه استقرار یافت 

عزیززاده در ابتدای صحبت‌های خود در مورد اولویت‌های سیاستی در حوزه قرآن کریم، بیان کرد:‌ منشور توسعه فرهنگ قرآنی که سال 88 تصویب و ابلاغ شد، به دنبال استقرار مدل حکمرمانی شبکه‌ای در کشور بود. با توجه به اینکه دستگاه‌ها دارای تکالیفی بودند و می‌شد تکالیف را از آن‌ها گرفت، لذا باید با مشارکت دستگاه‌ها یک نظام تشکیل می‌شد. بر همین اساس شورای توسعه فرهنگ قرآنی تشکیل و اختیارات ویژه‌ای هم برای آن تعریف شد. الان هم در وضعیتی هستیم که ادامه آن اصلاً ممکن نیست، ادامه این وضعیت به نفع توسعه فعالیت‌های قرآنی در کشور نخواهد بود و با این وضعیت آسیب‌ها بیش از فواید خواهد بود.

وی افزود: در زمان تهیه منشور و تشکیل شورای توسعه قرار بود اولین هدف ایجاد هماهنگی باشد و گفت‌وگوها هم حول این محور بود که در چند سال اول پس از تشکیل شورا، از هماهنگی و تقسیم کار عبور خواهیم کرد و وظایف ذاتی و کارکردهای اصلی جریان نظام توسعه فرهنگ قرآنی که ایجاد یک نظام مبتنی بر قرآن در حوزه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و فرهنگ سازی قرآنی بود را پیاده خواهیم کرد. الان نه تنها این اتفاق نیفتاده است بلکه برخی ناهماهنگی‌های جدید هم به مشکلات قبل اضافه شده است.

پیشنهادی به دبیر جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی 

قائم مقام معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به ارائه یک پیشنهاد پرداخت و گفت: پیشنهاد من این است که دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در درجه اول متن سند بالادستی شورای توسعه فرهنگ قرآنی را دستور مطالعه و بازنویسی و بازطراحی قرار دهد، این کار باید طی‌ سال‌های گذشته صورت می‌گرفت اما با وجود تأکید بسیار زیاد بر آن اما هیچ گاه انجام نشد.

عزیززاده در ادامه یکی دیگر از اولویت‌های سیاستی جدید در شورای توسعه فرهنگ قرآنی را ترکیب شورا، مدل تقسیم کار و فعالیت دبیرخانه‌ای آن عنوان کرد و گفت:‌ دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی در حال حاضر برای پیشبرد اهداف به یک چالش تبدیل شده است، نظام تقسیم پول هم برای خود یک معضل دیگر است. الان مشکل اصلی در این حوزه این است که فرایندها غلط است لذا این تغییر باید در حوزه ساختار شورای توسعه، کیمسیون، ترکیب شورا و در جایگاه و استقرار شورا ایجاد شود.

وی با تأکید بر اینکه باید از تجربه 13 سال گذشته درس بیاموزیم، بیان کرد: باید این تجربه را در مقابل خودمان بگذاریم و بدون ملاحظات شخصی، فردی، گروهی و جریانی به این تغییرات بپردازیم. این نقشه راه باید اصلاح شود زیرا اصلاً و به هیچ وجه این وضعیت قابل ادامه دادن نیست.

پاسخی به چرایی عدم حضور وزرا در جلسات شورای توسعه

قائم مقام معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان صحبت‌های خود با اشاره به اینکه وزرایی که تغییر می‌کنند را به سختی ترغیب می‌کنیم تا در جلسات شورای توسعه حضور یابند، گفت: تصور آن‌ها از عالی‌ترین شورای قرآنی کشور چیز دیگری است اما زمانی که در جلسه حاضر می‌شوند و سطح موضوعات را می‌بینند، دیگر در جلسات حضور پیدا نمی‌کنند.

بر اساس گزارش ایکنا در ادامه این برنامه مهدی قره‌شیخلو، رئیس اسبق مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیری به بیان برخی نکات دیگر پرداخت و گفت:‌ آقایانی که مسئولیت دارند نمی‌توانند به این بهانه که سطح دستورهای شورای توسعه پایین است، در جلسات حضور نیابند، وزرایی که عضو شورای توسعه فرهنگ قرآنی هستند، هر کدام در حوزه خود مسئول هستند، وزیر آموزش و پرورش، وزیر ارشاد و سایر وزرا وقتی می‌بینند دبیرخانه شورا ضعیف عمل می‌کند، باید شخصاً ورود کنند و با کار، برنامه و ایده جدید آن ضعف را پوشش دهند. اگر بگویند چون دستورها ضعیف است پس نمی‌آییم، وضعیت همین 13 سال می‌شود که سپری شده است.

تأکید بر تغییر دبیر شورای توسعه و تزریق فکر جدید 

قره‌شیخلو همچنین بر تغییر نیروی انسانی در شورای توسعه نیز تأکید کرد و افزود: به اعتقاد من اولین تجدید نظر باید روی عوامل انسانی صورت بگیرد. با توجه به اینکه نسل جدیدی از مدیران قرآنی وارد سیستم‌های اداری شده است، تعریف شاخص‌هایی برای این انتخاب‌ها و انتخاب‌های بعد هم لازم است. آیا داشتن مدرک دکترای علوم قرآن و حدیث و یا داشتن لباس روحانیت برای مدیریت کفایت می‌کند؟‌ وقتی در انتخاب عامل انسانی دچار اشتباه شویم، تمام حوزه‌های دیگر هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این تغییرات هم باید از خود شورای توسعه صورت بگیرد و آقای محمدی بعد از 13 سال باید این پست را تحویل دهند و فکر جدید و ایده جدیدی تزریق شود.