چرا این برادر چنین خاص است + صوت

متفاوت‌ترین برادر و متفاوت‌ترین برادری دنیا که برای همیشه تاریخ ماندگار شده، برادری حضرت عباس(ع) و امام حسین(ع) است. حضرت علی(ع) فرزندان زیادی داشتند اما از میان این فرزندان فقط نام یک فرزند در کنار نام فرزندان معصوم ایشان همیشه برده می‌شود و عشق و علاقه مردم نیز به این فرزند خاص، بسیار متفاوت و قابل تأمل است.

اما چرا حضرت عباس(ع) برای امام حسین(ع) اینچنین متفاوت بودند و برای مردم نیز اینچنین متفاوت شده‌اند؟ گویی عشقی که میان دو برادر بوده چنان عمیق است که در دل تمام عاشقان امام حسین(ع) بی‌اختیار عشق علم‌دار کربلا، علم برداشته و جاودانگی می‌کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین علی پروانه، روحانی کاروان‌های زیارتی و مدیر جذب و سازماندهی معاونت فرهنگی بعثه مقام معظم رهبری سال‌هاست که متولی جذب و گزینش روحانیون کاروان‌های عتبات و حج است و با خیل زائران اعتاب مقدسه ارتباط نزدیکی دارد.

وی در گفت‌وگو با ایکنا به این سؤال پاسخ داد که چرا عشق به حضرت عباس(ع) اینچنین متفاوت و عمیق در دل مردم ریشه دارد.

ایکنا ـ زائران اعتبات مقدسه به چه نیتی به زیارت حضرت عباس(ع) می‌روند؟

اهمیت سفر به اعتاب مقدسه بر کسی پوشیده نیست و هر فردی به محض اینکه نیت سفر می‌کند، زائر امام حسین(ع) به حساب می‌آید. اما طبق تجربه‌ای که در این حوزه دارم و ارتباطمان با زائران، می‌توانیم آنان را به سه دسته تقسیم کنیم. گروهی وقتی می‌خواهند به زیارت بروند، به این فکر می‌کنند که می‌روند و قبر ائمه(ع) و حضرت عباس(ع) را زیارت می‌کنند و حاجت‌های دنیوی خود را می‌طلبند و شنیده‌اند که زیر گنبد امام حسین(ع) دعا اجابت می‌شود. این حداقل نگاه زیارتی است که از نظر بخشی از زائران وجود دارد.

سطح دوم زائرانی هستند که به زیارت امام حسین(ع) به عنوان شاهد شهیدان می‌روند. این زائران نگاه عمیق‌تر و عرفانی‌تری نسبت به گروه اول به زیارت دارند. اما گروه سومی داریم که وقتی به سفر عتبات مشرف می‌شوند نگاهشان این است که امام حسین(ع) همچنان در عرصه پیکار حق علیه باطل حضور دارند. این گروه وقتی به زیارت می‌روند هدفشان این است که در پیکار کربلا حضور داشته باشند و دیدگاهشان این است که پرونده عاشوراییان باز است و ندای «هَلْ مِنْ ناصِرٍ یَنْصُرُنی و کُلُّ یَومٍ عاشورا و کُلُّ أرضٍ کَربَلا» را مدام می‌شنوند. این گروه وقتی می‌خواهند به زیارت امام حسین(ع) بروند خود را در گروه یاوران امام حسین(ع) می‌بینند.

زیارت حضرت عباس و عشق و علاقه به این زیارت را نیز می‌توان در این سه گروه تقسیم کرد. بسیاری از زائران وقتی می‌خواهند به زیارت امام حسین(ع) مشرف شوند اول به زیارت حضرت عباس(ع) که باب‌الحسین هستند می‌روند و از ایشان اذن می‌گیرند و بعد با اجازه به زیارت امام حسین(ع) می‌روند.

ایکنا ـ این اقدام از سوی بزرگان توصیه شده است؟  

این اقدام در توصیه بزرگان نیامده است اما این عشق و علاقه مردم است که موجب می‌شود چنین کاری کنند. مردم احترام و ادبی که حضرت ابوالفضل(ع) در تمام شئون زندگیشان نسبت به امام حسین(ع) داشتند را شنیده‌اند. حضرت عباس در تمام عمرشان وقتی امام را صدا می‌زندند می‌فرمودند یا سیدی، آقای من، مولای من. مردم، احترام و ادب حضرت عباس(ع) را حتی وقتی وارد نهر علقمه می‌شوند و ادب می‌کنند و آب را به احترام تشنگی امام حسین(ع) نمی‌نوشند را در روضه‌ها شنیده‌اند؛ به همین دلیل اول به زیارت حضرت عباس(ع) با عنوان اینکه ایشان باب‌الحوائج هستند، می‌روند و سپس از آنجا راهی حرم امام حسین(ع) می‌شوند.  

ایکنا ـ کربلا 72 شهید داشت؛ چرا چنین عشق عمیقی نسبت به حضرت عباس(ع) در میان مردم وجود دارد؟

مردم ما به خاطر شناختی که نسبت به حضرت ابوالفضل دارند و جایگاه ایشان در واقعه کربلا و نزد امام حسین(ع)، نسبت به ایشان عشق می‌ورزند. مردم در روضه‌ها شنیده‌اند که هر وقت حضرت عباس برای ورود به میدان پیش امام می‌آمدند تا از ایشان اجازه بگیرند، حضرت اجازه نمی‌دادند. حضرت عباس کسی بودند که تا وقتی زنده بودند دشمن به خودش اجازه نمی‌داد به خیمه‌های امام حسین(ع) نزدیک شود. وقتی تاریخ را می‌خوانیم و مطالب امام حسین(ع) نسبت به برادرشان را می‌شنویم و عشق و وفاداری این دو برادر بیان می‌شود، عشق و علاقه نسبت به ایشان در وجود مردم می‌جوشد.

مردم شنیده‌اند که وقتی حضرت عباس(ع) امام را متقاعد می‌کنند که به میدان بروند و امام اجازه می‌دهند، نحوه اینکه این دو بزرگوار چطور از هم جدا می‌شوند و رفتن حضرت عباس برای آوردن آب و بیان عشق و وفاداریشان نسبت به امام حسین(ع) و نحوه شهادتشان متفاوت از سایرین بوده است.

وقتی حضرت عباس(ع) به شهادت می‌رسند و امام بر سر پیکر ایشان حاضر می‌شوند، نکاتی که امام بیان می‌کنند و می‌فرمایند کمرم شکست و یا بعد از شهادت ایشان وقتی امام به خیمه‌ها می‌آیند و بچه‌ها در خصوص عمویشان سؤال می‌کنند، حضرت عمود خیمه حضرت عباس را برمی‌دارند، به قدری متفاوت است که این فرزند حضرت علی(ع) را از سایر فرزندان و برادران امام حسین(ع) متفاوت می‌کند.

شهادت حضرت عباس با سایر شهدا متفاوت است. جایگاه ایشان در واقعه کربلا نسبت به سایر شهدا نیز متفاوت است و طبیعی است که عشق مردم هم نسبت به ایشان متفاوت باشد، چون می‌دانند جایگاه حضرت عباس نزد خدا با اعطای باب‌الحوائج بودن متفاوت شده است و با نگاه و احساسی متفاوت به حرم حضرت عباس(ع) می‌روند.

حتی لحن روضه‌هایی که مداحان در حرم امام حسین(ع) می‌خوانند با لحن روضه‌هایی که در حرم حضرت عباس خوانده می‌شود، متفاوت است. توسلی که مردم عادی و بومی منطقه و حتی اهل سنت دارند نیز نسبت به حضرت عباس(ع) متفاوت است.

اهل سنت عراق هم وقتی با هم اختلافی پیدا می‌کنند و مراوده‌ای بینشان پیدا می‌شود، اگر یک گروه، دیگری را به حضرت ابوالفضل(ع) واگذار کند، می‌گویند نه ما را به حضرت ابوالفضل واگذار نکنید.

ایکنا ـ مادر حضرت عباس(ع) در این عشق خاص چه نقشی دارند؟

مردم نسبت به حضرت ام‌البنین(ع) هم احساس و علاقه متفاوتی دارند و در توسل‌هایشان به ایشان هم متوسل می‌شوند.

اتفاقاتی که بعد از شهادت حضرت عباس(ع) و برادرانشان(حضرت عباس و سه برادر ایشان که فرزندان حضرت ام‌البنین بودند در کربلا به شهادت رسیدند) در واقعه کربلا رخ داد هم متفاوت بود. امام سجاد(ع) فردی به نام بشیر را مأمور کرد که به مدینه برود و اتفاقات کربلا را به مردم مدینه اعلام کند.

وقتی بشیر به مدینه رسید و با حضرت ام‌البنین مواجه شد، عشق و وفاداری حضرت ام‌البنین(ع) در تاریخ بیان شده است که وقتی بشیر حضرت ام‌البنین را می‌بیند و به او خبر شهادت تک تک پسرانش را می‌دهد حضرت ام‌البنین فقط می‌پرسند حسین چه شد؟ و می‌گوید تمام بچه‌های من فدای حسین باد؛ از حسین بگو.

وقتی در قبرستان بقیع چهار قبر به نام فرزندانش ایجاد می‌کنند و آنجا عزاداری می‌کنند وقتی به ایشان گفته می‌شود ام‌البنین اینقدر گریه نکنید! می‌گویند مرا دیگر ام‌البنین نخوانید، ام‌البنین کسی است که چهار پسر داشت من دیگر پسر ندارم؛ گریه من برای بچه‌های خودم نیست. بچه‌های من مادر دارند گریه من برای حسینی است که مادر ندارد. اینها را مردم در روضه‌ها و منابر شنیده‌اند. این ادب و عشق و وفاداری که حضرت ابوالفضل دارند، نشئت گرفته از ادب و عشق مادرشان حضرت ام‌البنین است.