علوم انسانی را سر سفره مردم ببریم

به گزارش ایکنا، محمدهادی همایون، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، 14 اسفندماه در نشست تخصصی آینده علوم انسانی اسلامی با موضوع «جایگاه دانشگاه امام صادق (ع) در آینده علوم انسانی اسلامی» گفت: مبنایی که براساس آن تحولات نسلی دانشگاه امام صادق(ع) را بررسی می‌کنیم، الگوی 5 مرحله‌ای مقام معظم رهبری برای تمدن است؛ یعنی از انقلاب شروع شده و بعد به نظام و دولت و جامعه اسلامی و در نهایت تمدن اسلامی رسیده است و الان در مرحله دولت اسلامی هستیم.

وی با طرح این پرسش که آیا دانشگاه امام صادق(ع) با همین الگو پیش رفته است؟ افزود: استعاراتی در این باره وجود دارد؛ اولین استعاره، استعاره دانشگاه الازهر شیعی است که در ایران پدید آمده است. البته این استعاره با عدم وجود جمهوری اسلامی سازگار بود. امروز الازهر مصر تا حدود زیادی با حکومت گره خورده است و این ایده قبل از آن که در ایران بنیانگذاری شود با انقلاب اسلامی همزمان شد و در خدمت حکمرانی بوده است. 

همایون با بیان اینکه آیا دانشگاه امام صادق(ع) توانسته است این استعاره را توسعه دهد بحث دیگری است، ولی به هر حال دانشگاه الازهر شیعی رخ داده و هدف آن تربیت مبلغ و مروج دین در عرصه‌های مختلف از جمله علوم انسانی است، تصریح کرد: مسئله اول ما در دانشگاه، تبلیغ بود. در برنامه درسی ما آموزش زبان‌های خارجی و معارف اسلامی با جدیت دنبال شده است. البته رشته تبلیغ و فضای آن به تدریج با چالش مواجه شد. در مرحله نظام‌سازی، دانشگاه چرخش بزرگی به سمت دانشگاه حاکمیتی نشان داد. وقتی دانشکده فرهنگ و اقتصاد و... ایجاد شد نشان‌دهنده توجه به موضوعات مورد نظر حکومت بود و در این مرحله تربیت مدیر و کارگزار در دستور کار قرار گرفت و با این نیت رشته مدیریت و حقوق هم اضافه شدند. ما مبلغ تربیت کردیم، ولی در بردن آن‌ها به امر تبلیغ، ساز و کاری نداشتیم و به همین دلیل فارغ‌التحصیلان ما در رفتن به سمت مدیریت، دفن شدند یا در سطح کارشناسی باقی ماندند و این هدف ابتر ماند.

علوم انسانی را سر سفره مردم ببریم

معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: ما وارد مقطع سوم شدیم یعنی استعاره دانشگاه اسلامی مرجع؛ در اینجا ماموریت ما حل مسئله در مرزهای دانش و ایجاد نوآوری در آن است. مرحله بعد، جامعه اسلامی و استعاره ما آوردن دانش بر سر سفره مردم است، زیرا اگر موفق شدیم مسائل مردم را فراتر از حاکمیت حل کنیم به این مرحله رسیده‌ایم.

همایون افزود: شاخصه‌هایی داریم که نشان می‌دهد می‌توانیم وارد آن شویم. ایجاد دانشکده معطوف به فرهنگ و گروه تربیت از جمله این شاخصه‌هاست. همچنین مصوباتی برای رفتن به این سمت تصویب شده است؛ از جمله ایجاد مرکز رسانه‌ای و هنری. لذا به نظر می‌رسد دانشگاه امام صادق(ع) همپای تمدن نوین اسلامی در حال حرکت است.

دانشگاه تمدن‌ساز

معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه مرحله دیگر استعاره دانشگاه تمدن‌ساز است، گفت: مأموریت ما در این مرحله صدور انقلاب علمی اسلامی ایرانی است و باید همگرایی و هم‌افزایی مأموریت اقتصادی، نوآوری، تربیت و تبلیغ و رسانه و ... با یکدیگر صورت بگیرد و همگرایی ساختاری رخ دهد.

وی افزود: با کمی تقدم و تأخر با این الگو، دانشگاه امام صادق با جریان تمدن نوین اسلامی پیش آمده، ولی خودآگاهی و تامین لوازم ساختاری امر مهم و لازمی است. احساس می‌کنم با نگاه تمدنی  جلو می‌رویم و با ریزش‌ها سرعت تحولات تمدنی ما بالاتر می‌رود. باید صحنه بیرون را بشناسیم و خود را هماهنگ کنیم و در وضع آشفته کنونی دفن نشویم؛ به خصوص استادان دانشگاه نباید احساس کنند که در بن‌بست قرار دارند.

اثرات سریع هوش مصنوعی

همچنین رضا بنی‌اسد، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، در سخنانی گفت: تا امروز وقتی به عنوان یک پژوهشگر وارد فضای مجازی می‌شدیم، کتب و مقالات را شناسایی و مطالعه و آن را به دانش مکتوب تبدیل می‌کردیم، ولی الان هوش مصنوعی این کار را انجام می‌دهد و اطلاعات نت را به فایل word تبدیل می‌کند و حتی طرح جلد را طراحی و کتاب ویدئو و پاورپوینت و... درست می‌کند. همچنین، شاهد تحول جدی در آموزش و پژوهش و کسب و کار هستیم. هوش طبیعی و انسانی در نبرد با هوش مصنوعی است. البته اگر تدبیری وجود داشته باشد، هوش طبیعی همواره برتر است.

استاد دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه ما در حوزه علوم انسانی ضعیف هستیم لذا همه باید مبلغ اقتصاد و علوم انسانی دیگر باشیم، اظهار کرد: آنچه امروزه در حوزه علوم انسانی رخ می‌دهد سقیفه بنی‌ساعده علمی است که مجالی به تفکر شیعه در عرصه علوم انسانی نمی‌دهد. باید ادبیات مختص به خودمان را خلق کنیم تا دانش و تفکر ما در هوش مصنوعی وجود داشته باشد.

بنی‌اسد اظهار کرد: اگر از بنده بپرسید آیا هوش مصنوعی مقاله می‌نویسد؟ آیا بهترین مقاله و استادان دنیا را معرفی می‌کند؟ خواهم گفت بله پایان‌نامه و بهترین مقالات و طراحی‌ها را انجام می‌دهد. سرعت گردآوری مسائل پژوهش، تحول در پژوهش به همه زبان‌ها هم به خاطر وجود آن ممکن خواهد شد، نگارش مقاله و پایان‌نامه و کتاب واقعا متحول خواهد شد و دوره اینکه فرد اطلاعاتی جمع کند و پژوهشی بدهد خواهد گذشت. الان کشورهای پیشرفته در زمینه آینده‌پژوهی اقدام‌گرا کار می‌کنند و کسب و کارهای زیادی هم  براساس آن شکل خواهد گرفت. هر سؤالی که دانشجو قرار است از استاد بپرسد از چت جی‌پی‌تی خواهد پرسید و کسب و کارها و حتی نقش وزارت علوم دستخوش تغییر خواهد شد.

وی با بیان اینکه بنده در کلاس مدیریت اسلامی، در روش تحقیق از این مدل استفاده کرده‌‍‌ام ادامه داد: البته غربیها ما ایرانیان را در این مسئله تحریم کرده‌اند. از این رو آنچه در علوم انسانی تولید کرده‌ایم مکتوب هستند و نتوانسته‌ایم آناه را در دسترس دنیا قرار دهیم. ضعف ما این است که داده‌های شیعی را تقویت نکرده‌ایم. به همین دلیل عمده مآخذ از اهل سنت است و به تفکرات آنها رجوع می‌شود.

بنی اسد بیان کرد: فتنه‌های آینده از فضای مجازی به سمت هوش مصنوعی خواهد رفت و حریم خصوصی به چالش کشیده می‌شود؛ نبرد هوش مصنوعی و هوش طبیعی به اوج می‌رسد، ولی در هر صورت هوش طبیعی دست برتر را خواهد داشت. فضای آینده فضای عجیب و غریبی است، ولی می‌توانیم بر آن مسلط شویم، به شرط آنکه از امروز برای آن تدبیری بیندیشیم. دستیابی ما به هوش مصنوعی بومی در آینده زودتر صورت می‌گیرد، در صورتی که مثلاً در سال‌های قبل نتوانستیم گوگل بومی درست کنیم، ولی در زمینه هوش مصنوعی به‌روزتر خواهیم بود.