تأثیر و تأثر متقابل عفاف و حجاب + فیلم

مسئله زن و خانواده از چالش‌برانگیزترین موضوعات جهان امروز است. جهانی که سال‌هاست با جنبش‌های آزادی‌خواهی زنان مواجه شده و نه تنها در ایران بلکه در همه کشورهای جهان تلاش‌هایی برای اصلاح قوانین و حمایت از زنان در حال انجام است.

در خصوص نگاه اسلام به زنان و مسائل مرتبط با خانواده نیز نظرات و دیدگاه‌های متعددی در طول تاریخ اسلام مطرح و تلاش شده قوانین براساس دیدگاه حقیقی اسلام و به دور از دیدگاه‌های شخصی یا برداشت‌های سلیقه‌ای از آیات و روایت‌ها تدوین شود.

خبرگزاری ایکنا و مؤسسه شمیم ایمان و اندیشه با در نظر گرفتن همین چالش‌ها، با هدف بررسی دیدگاه‌های اسلام در خصوص زن و خانواده با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم دولابی، عضو مجلس خبرگان رهبری مجموعه آموزشی «خانواده و زن از دیدگاه قرآن» را تدوین کرده است.

در جلسه بیست و دوم موضوع «جنگ فرهنگی احزاب و تأثیر و تأثیر عفاف و حجاب» مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه با هم می‌خوانیم و می‌بینیم.

در جزء 22 قرآن کریم آیات سوره احزاب اشاره به جنگ ترکیبی دشمن در صدر اسلام دارد. جنگی که چند بُعدی بود و هم ابعاد نظامی داشت و هم ابعاد فرهنگی. در بعد نظامی همه احزاب و گروه‌ها دست به دست هم داده بودند تا مسلمان‌ها را شکست بدهند که خداوند متعال مسلمان‌ها را بر آن‌ها پیروز کرد.

اما دشمنان اسلام پس از شکست در جنگ نظامی احزاب، به هجمه فرهنگی روی آوردند. طبق آیات سوره احزاب و تأکیداتی که در این سوره نورانی وجود دارد، محور این جنگ فرهنگی، نظام خانواده و مسائل مربوط به زن بوده است.

آن‌ها نسبت به یکی از احکام الهی که در حوزه خانواده وارد شده، شروع به جنجال رسانه‌ای و فضاسازی علیه پیامبر اسلام کردند.

یکی از راهبردهای اسلام برای پیروزی در این جنگ پافشاری بر دستورات الهی است. قرآن می‌گوید: «مَا كَانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيمَا فَرَضَ اللَّهُ لَهُ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَقْدُورًا؛ بر پيامبر در آنچه خدا براى او فرض گردانيده، گناهى نيست [اين] سنت‏ خداست كه از ديرباز در ميان گذشتگان [معمول] بوده و فرمان خدا همواره به اندازه مقرر [و متناسب با توانايى] است»(آیه 38 سوره احزاب).

پیامبر در اجرای احکام الهی نباید در تنگنا قرار بگیرد. این سنت الهی در میان گذشتگان است. در ادامه هم فرموده است که: «الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا؛ همان كسانى كه پيام‌هاى خدا را ابلاغ مى‌كنند و از او مى‏‌ترسند و از هيچ كس جز خدا بيم ندارند و خدا براى حسابرسى كفايت مى‌‏كند». (آیه 39 سوره احزاب).

وظیفه مردان الهی این است که مأموریت‌های الهی را اجرا کنند و جز خدا از احدی نترسند. در جنگ فرهنگی مهم‌ترین راهبرد الهی تأکید بر حراست از احکام الله و پرهیز از عقب‌نشینی در این خصوص است. در ماجرای دیگری که در همین سوره نقل شده منافقان مدینه زنان مومن را آزار و اذیت می‌کردند. دستور رسید که به صورت خاص فرهنگ عفاف و حجاب تقویت شود تا مایه امنیت بیشتر برای بانوان باشد.

«يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا؛ اى پيامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو پوشش‌هاى خود را بر خود فروتر گيرند اين براى آنكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند [به احتياط] نزديك‌تر است و خدا آمرزنده مهربان است». (آیه 59 سوره احزاب).

لذا خداوند متعال به پیامبرش دستور می‌دهد به زنان و دختران خودت و زنان مؤمنان بگو که برای حفظ حریم خودشان و عدم تعرض و اذیت طمع ورزان حدود پوشش را رعایت کنند. حجاب به معنا پوشش اسلامی بانوان دارای دو بعد ایجابی و سلبی است.

بُعد ایجابی حجاب وجوب پوشش بدن است و بعد سلبی حجاب حرام بودن خودنمایی به نامحرم است. این دو نکته باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا حجاب اسلامی محقق شود. گاهی ممکن است اولی باشد ولی دومی نباشد در این صورت نمی‌شود گفت که حجاب اسلامی محقق شده است. نکته دیگر اینکه بین حجاب و عفت تفاوت هست.

تفاوت بین حجاب و عفاف، تفاوت بین ظاهر و باطن است. حجاب مربوط به ظاهر است ولی عفاف مربوط به باطن و درون است؛ چون عفت یک حالت درونی است. ولی با عنایت به اینکه تأثیر ظاهر بر باطن و تأثیر باطن بر ظاهر یکی از ویژگی‌های عمومی انسان است بنابراین بین حجاب و پوشش ظاهری و بین عفت و بازداری باطنی انسان تأثیر و تأثر متقابل وجود دارد. یعنی هر چه حجاب و پوشش ظاهری بیشتر و بهتر باشد این نوع حجاب در تقویت و پرورش روحیه باطنی و درونی عفت تأثیر بیشتری دارد و برعکس. هر چه عفت درونی و باطنی بیشتر باشد باعث حجاب و پوشش ظاهری بیشتر و بهتر در مواجهه با نامحرم خواهد شد. پیروزی بر جنگ فرهنگی دشمن مبتنی بر حراست از احکام الهی و تأکید بر حجاب است.