مسئله زن و خانواده از چالشبرانگیزترین موضوعات جهان امروز است. جهانی که سالهاست با جنبشهای آزادیخواهی زنان مواجه شده و نه تنها در ایران بلکه در همه کشورهای جهان تلاشهایی برای اصلاح قوانین و حمایت از زنان در حال انجام است.
در خصوص نگاه اسلام به زنان و مسائل مرتبط با خانواده نیز نظرات و دیدگاههای متعددی در طول تاریخ اسلام مطرح و تلاش شده قوانین براساس دیدگاه حقیقی اسلام و به دور از دیدگاههای شخصی یا برداشتهای سلیقهای از آیات و روایتها تدوین شود.
خبرگزاری ایکنا و مؤسسه شمیم ایمان و اندیشه با در نظر گرفتن همین چالشها، با هدف بررسی دیدگاههای اسلام در خصوص زن و خانواده با حضور حجتالاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم دولابی، عضو مجلس خبرگان رهبری مجموعه آموزشی «خانواده و زن از دیدگاه قرآن» را تدوین کرده است.
در جلسه بیست و هشتم موضوع «استقلال زن در مسائل اجتماعی و سیاسی» مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه با هم میخوانیم و میبینیم.
«يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءَكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَى أَنْ لَا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِينَ وَلَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ؛ اى پيامبر چون زنان باايمان نزد تو آيند كه [با اين شرط] با تو بيعت كنند كه چيزى را با خدا شريک نسازند و دزدى نكنند و زنا نكنند و فرزندان خود را نكشند و بچههاى حرامزاده پيش دست و پاى خود را با بهتان [و حيله] به شوهر نبندند و در [كار] نيک از تو نافرمانى نكنند با آنان بيعت كن و از خدا براى آنان آمرزش بخواه زيرا خداوند آمرزنده مهربان است». (آیه 12 سوره ممتحنه).
در روز فتح مکه پیامبر گرامی اسلام بر روی کوه صفا با مردها بیعت کردند. زنان هم خواستند که با پیامبر بیعت کنند که پیامبر پذیرفتند؛ در آیه 12 سوره ممتحنه به این موضوع اشاره شده است. در روز غدیر هم پیامبر اسلام به صورت مستقل از بانوان برای امیرالمؤمنین(ع) بیعت گرفتند. بیعت مستقل بانوان بیانگر این نکته است که زنها در فرهنگ ما به رغم عدم رضایت شوهرشان میتوانند با ولی خدا بیعت کنند.
بیعت مستقل بانوان بیانگر این نکته است که بانوان در بیعت کردن با ولی خدا مستقل هستند، حتی اگر همسر آنها به این بیعت رضایت نداشته باشد آنها میتوانند با ولی خدا بیعت کنند. بیعت مستقل بانوان نشان میدهد که زن در مسائل اجتماعی و سیاسی مستقل است و تابع همسر خود نیست.
در قرآن نیز نمونههای متنوعی از خانوادهها مطرح شده که زن و مرد با هم متفاوت هستند. خانوادهای که زن و شوهر هر دو با ایمان هستند، مثل امیرالمؤمنین(ع) و زهرای مرضیه(س)؛ «وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا؛ و به [پاس] دوستى [خدا] بينوا و يتيم و اسير را خوراک مىدادند»(آیه هشتم سوره انسان). خانوادهای که زن و شوهر هر دو بیایمان هستند مثل خانواده ابولهب: «وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ؛ و زنش آن هيمهكش [آتش فروز]» (آیه 4 سوره لهب). زن باایمان است و مرد بیایمان مثل همسر فرعون که گفت: «وَنَجِّنِي مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ؛ مرا از فرعون و كردارش نجات ده و مرا از دست مردم ستمگر برهان»(آیه 11 سوره تحریم). زن بیایمان است و شوهر با ایمان مثل همسر نوح و همسر لوط که خداوند متعال میفرماید: «فَخَانَتَاهُمَا؛ و به آنها خيانت كردند»(آیه 10 سوره تحریم) و زن با ایمانی که تنها بود و شوهر نداشت؛ «وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِنْ رُوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ؛ و مريم دخت عمران را همان كسى كه خود را پاكدامن نگاه داشت و در او از روح خود دميديم و سخنان پروردگار خود و كتابهاى او را تصديق كرد و از فرمانبرداران بود». (آیه 12 سوره تحریم).
البته روشن است که مرد وظیفه دارد خانواده خود را از آتش جهنم حفظ کند ولی این وظیفه مسئولیت زن را درباره خانواده نمیکاهد و عذری برای لغزشهای او نیست. زن در تعامل با پروردگار و در تعامل با اولیای خدا استقلال دارد و مسئول موضعگیریها و اعتقادات خود است.
انتهای پیام