چه زمانی الحمدلله بگوییم + فیلم

 

 

 

در باب سبک زندگی در نهج‌البلاغه سخن گفتیم و در جلسات پیشیم موضوعات گوناگونی را مطرح کردیم و این جلسه هم خطبه ۳۵ را با عنوان «ضرورت ستایش از خدا» تحت هر شرایطی صحبت می‌کنیم. در نهج‌البلاغه دست‌کم سه واژه درباره ستایش پروردگار بیان شده است، البته تعداد این واژه‌ها زیاد است، اما این سه را به دلیل خطبه ۳۵ بیان می‌کنم؛ یکی حمد است، دومی، مدح و سومی شکر است. این سه ویژگی، معنای نزدیکی با هم دارند و می‌توانیم جای هم به کار ببریم. به تعبیر دیگر این‌ها مفاهیمی هستند که مترادف‌اند. منتها مترادف‌ها، تفاوت‌های ظریفی با هم دارند.

 

من جمله‌ای را از این خطبه می‌خوانم و سپس تفاوت آن‌ها را بیان می‌کنم؛ «الْحَمْدُلِلَّهِ وَ إِنْ أَتَى الدَّهْرُ بِالْخَطْبِ الْفَادِحِ وَ الْحَدَثِ الْجَلِیلِ؛ خدا را سپاس هر چند که روزگار، دشواری‌های فراوان و حوادثی بزرگ پدید آورد». این نشان می‌دهد، علی(ع)، حمد را زمانی به کار برده است که ما گرفتار حوادث سنگین و سهمگین و دچار مشکلات و ناگواری‌هایی شده‌ایم، اما علی(ع) می‌گوید؛ در هر زمان باید حمد بگویید، یعنی تمام حمد‌ها و ستایش‌هایی که قبلاً شده، الان می‌شود و در آینده خواهد شد، همه از آن خداوند است و همیشه باید این را بگویید.

 

اکنون مثلاً مردم مسلمان ترکیه، سوریه و شهر عزیز خوی کشور ما دچار زلزله شدند، آیا این‌ها می‌توانند الحمدلله بگویند؟ بله، از نظر علی(ع) جواب مثبت است. چرا؟ چون آن زلزله‌ای که در این سه منطقه اتفاق افتاده است، جزء مصادیق واژه‌های «بِالْخَطْبِ الْفَادِحِ وَ الْحَدَثِ الْجَلِیلِ» است؛ بنابراین این‌ها دچار مصیبت‌ها شده‌اند و می‌توانند الحمدلله بگویند.

 

حال سؤال دیگر، اگر خداند به ما فرزندی داد، و یا در جایی موفق شدیم و جایزه‌ای بردیم، آیا در آن زمان می‌توانیم الحمدلله بگوییم؟ بله، بنابراین حمد را هم می‌توان در خوبی‌ها، خوشی‌ها و شادی‌ها به کار برد و هم می‌توان در مصیبت‌ها، سختی‌ها، درگیری‌ها و از دست دادن‌ها به کار برد.

 

شکر در نهج‌البلاغه بسیار به کار رفته است و فقط مخصوص نعمت است و وقتی نعمتی به شما رسید، بگویید؛ شکراً لله. اما در جایی که مدح را به کار می‌بریم، البته مدح در رابطه با امور اختیاری نیست. مثلاً من خورشید و طبیعت را مدح می‌کنم. طبیعی است، چون دارایی‌ها و مزیت‌های خورشید و طبیعت از خودشان نیست، بنابراین نمی‌توانیم بگوییم، من خورشید و طبیعت را حمد می‌گویم و می‌توانیم بگوییم طبیعت را مدح می‌کنم.

 

خلاصه سخن اینکه؛ امیر مؤمنان علی(ع) فرمود؛ ما تحت هر شرایطی باید حمد خداوند را به جای بیاوریم. امیدوارم ان شاء‌الله جزء بندگانی باشیم که ناسپاس نباشیم و در مقابل هر حادثه‌ای حمد بگوییم و در مقابل نعمت‌هایی که به ما داده می‌شود، شکر کنیم.