آداب و رسوم عید فطر در مازندران

به گزارش ایکنا از مازندران، عید فطر یکى از اعیاد مذهبی بزرگ و مهم در سنت اسلام است. فطر، چیدن میوه‌هایی است که از فطرت می‌جوشد و سپاس نعمتی است که در رمضان نازل شده است. عید فطر یکی از دو عید بزرگ اسلامی است که در روز اول ماه شوال آن را جشن می‌گیرند. مسلمانان پس از یک ماه روزه و عبادت پروردگار با برپایی آیین خاص این روز به اصطلاح ماه رمضان را بدرقه می‌کنند.

آداب و رسوم مازندرانی‌ها در روز عيد سعيد فطر با تاريخ و رسومی كهن در ميان ديگر استان‌های كشور زبانزد است. قبل از ورود به مبحث آداب، آیین و سنن عید فطر در مازندران از نظر اقلیمی نگاهی به تاریخچه این استان می‌اندازیم.

سرزمین مازندران که در بعدی وسیع‌تر به طبرستان معروف بوده است از دیرباز مهد دانش، دین، هنر و خرد به شمار می‌آید. علما، عرفا و شعرای ممتازی در این قسمت از سرزمین ایران پا به عرصه حیات گذاشته و هر یک در زمان خویش مایه افتخار و پیشرفت مسلمین بوده‌­اند، وجود حوزه‌های دینی و آموزشی موجب می‌شد که علوم متداول تدریس و تحصیل شود، از جمله ستاره‌شناسی و دانشگاه‌شماری و شناخت دقایق آن در نزد اهالی طبرستان، مازندران، رویان و دیلمان که خود دارای تمدن و فرهنگ درخشانی بوده‌اند، رواج و گستردگی داشت.

استان مازندران در گذشته با مساحتی بالغ بر ۲۶۶۴۵۸۳ کیلومتر مربع از لحاظ موقعیت‌های هندسی بین ۳۵۰ درجه و ۳۴ تا ۵۶۰ درجه و ۱۴ دقیقه طول شرقی از نصف‌­النهار گرینویچ قرار داشت.  براساس آخرین تقسیمات کشوری استان مازندران دارای 22 شهرستان به نام‌های گلوگاه، بهشهر، نکا، میاندرود، ساری، سوادکوه، جویبار، سیمرغ، قائم ‌شهر، بابل، بابلسر، فریدونکنار، آمل، محمودآباد، نور، نوشهر، چالوس، عباس‌آباد، کلاردشت، تنکابن، رامسر و همین‌طور دارای 57 شهر، 57 بخش، 132 دهستان و 3645 آبادی است؛ لذا مازندران با توجه به این وسعت در هر منطقه با آداب و رسوم خاص آن منطقه به انجام مراسم سنتی و ویژه این روز مبارک می‌‌پردازند.

وداع با ماه مبارک رمضان

آیین وداع با ماه مبارک رمضان در مازندران از شب بیست و هفتم برگزار می‌شود. در این شب‌ها مداحان و مبلغان دینی ندای‌ الوداع شهر نورالقرآن را سر می‌دهند و با خواندن سرودهای محلی با ماه رمضان وداع می‌کنند و برای ورود به ماه شوال و بزرگ‌ترین عید اسلامی یعنی عید فطر خود را آماده می‌کنند. 

مردم مازندران از ساعات اولیه صبح با حضور در مصلاها و امام‌زادگان سراسر استان بار دیگر با سردادن نوای «اللهم اهل الکبریا و العظمه و اهل الجود و الجبروت» از باری تعالی آرزوی سالی توام با بهروزی، سلامتی و خوشبختی را برای خود و خانواده خواستار می‌شوند. مردم مازندران اعتقاد دارند که شب عید فطر همه اعضای خانواده باید در کنار هم باشند و با هم افطار کنند.

دیدار با بزرگان و خانواده‌ شهدا

افرادی که در شهر زندگی می‌کنند در روز عید به روستای محل تولد خود می‌روند و با پوشیدن لباس محلی و بردن غذای خود به طبیعت، این روز را با بازی‌های محلی، خواندن آواز و ... جشن می‌گیرند. در عید فطر اهالی هر کجا باشند خود را به روستا رسانده و این اجتماع را شکل می‌دهند.

پس از خواندن نماز پرفیض فطر اكثر نمازگزاران به سمت خانه‌های بزرگان محل یا فامیل و خانواده‌های معظم شهدا حركت می‌كنند و با حضور در جمع این افراد عید سعید فطر را به آن­‌ها تبریک می‌گویند.

عده‌ای دیگر از مردم استان مازندران در گوشه‌ای دیگر از استان پهناور مازندران بر سر مزار شهدا و رفتگان خود حاضر می‌شوند و با توزیع خرما و شیرینی این روز را جشن می‌گیرند.

پختن آش نذری در روز عید فطر

پختن آش نذری نیز سنتی دیگر است که مردم برخی از شهرها و روستاهای  استان با پختن آش دوغ و رشته و توزیع آن در میان مردم در روز عید فطر بر سر مزار رفتگان نذر خود را ادا می‌كنند. ​برخلاف عید نوروز که دید و بازدید در منازل صورت می‌پذیرد، در عید فطر دید و بازدید بر سر مزار درگذشتگان و با دست پخت بانوان مازندرانی برگزار می‌شود.

از فضیلت‌های شب و روز عید فطر، قرائت دعاهای ختم قرآن، وداع ماه مبارک رمضان، دعای ابوحمزه، شب زنده‌داری و انجام اعمال ویژه شب عید فطر است.

مازندرانی‌ها قبل از اقامه نماز عید فطر، فطریه خود را می‌پردازند. به این ترتیب که بزرگ‌تر خانواده مبلغی پول یا غذای روزانه را تعیین می‌کند و سپس این پول یا مواد غذایی در خانواده دست به دست شده و به نیازمندی که اغلب از اقوام یا همسایه‎‌ها است، اختصاص می‌دهند. پس از اقامه نماز عید فطر، بر سر مزار درگذشتگان خود حاضر شده و اغلب سفره پذیرایی ساده‌ای پهن می‌کنند.

بانوان مازندرانی از شب قبل برای روز عید فطر، حلوا می‌پزند، پختن شیر برنج در روز عید فطر هم از دیگر سنت‌های این روز در مازندران است. در مازندران به دلیل فراوانی شیر و برنج، شیر برنج می‌پزند.