انتظار مردم تعیین حد و حدود نیروی انتظامی در موضوع حجاب است

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست بررسی مسئله پوشش اجتماعی بانوان پس از ناآرامی‌های اخیر» امروز سه‌شنبه ۶ تیر، در خانه اندیشه‌ورزان برگزار شد.

سینا کلهر، معاون فرهنگی و توسعه ورزش همگانی وزارت ورزش و امور جوانان در این نشست بیان کرد: باید دید که در ذهنیت مردم در خصوص حجاب و پوشش اجتماعی چه اتفاقی و چه تغییری رخ داده است. حجاب فقط مربوط به زنان نمی‌شود و به پوشش آقایان هم مربوط می‌شود. پوشش اجتماعی زن و مرد ندارد و یک تغییر و تحولی در کلیت پوشش رخ داده و پوشش آقایان نیز دچار بحران و مسئله شده است. آیا نگرش مردم نسبت پوشش به لحاظ ذهنی تحولی رخ داده است؟

وی ادامه داد: بیش از 75 درصد معتقد است که حجاب امر دینی و حکم خدا است. همین نسبت اعتقاد دارند که حجاب درست وجه و کفین است؛ یعنی پوشش درست باید اینگونه باشد. اعتقاد بسیاری بر این است که با اینکه حجاب حکم خدایی است اما امری مربوط به خود فرد است.

کلهر افزود: نکته کلیدی که در نظام باورها رخ داده مداخله سفت و سخت نسبت به چیزی است که مردم به آن باور دارند و آن را امر دینی می‌دانند؛ پشتوانه اکثریتی خود را از دست داده است، ولی اینطور نیست که اقلیت مطلق باشد و 35 تا 40 درصد جامعه همچنان حامی این مداخله هستند. بنابراین در نگاه ذهنی نظام باورداشت‌های ما در بخش مداخله کردن دچار تحول شده است اما در بخش باور به حجاب و پوشش درست و حکم شرعی همچنان باورها وجود دارد.

مخالفان حجاب در اقلیتند

معاون فرهنگی و توسعه ورزش همگانی وزارت ورزش و امور جوانان اظهار کرد: بیست سال پیش 95 درصد مردم معتقد بودند که حجاب حکم خدا است ولی اکنون به 85 درصد رسیده است. وقتی شدت قطعیت به لحاظ نگرشی کاهش پیدا می‌کند ظهور و بروز اجتماعی حاد خواهد داشت. درست است که به لحاظ ذهنی و اعتقادی مخالفان اینکه حجاب پوشش درست، حکم شرعی و امر اجتماعی است اقلیت هستند اما صدای آنها در رسانه‌های بین‌المللی و داخلی بسیار بلند است و تریبون دارند. به لحاظ اجتماعی این افراد کمتر از 15 درصد هستند و گاهی 10 درصد جامعه را شامل نمی‌شوند ولی به لحاظ تریبون اجتماعی 80 درصد صداها با آنها است.

وی با بیان اینکه همیشه فاصله‌ و شکاف عمیقی بین اعتقاد و عمل وجود دارد، گفت: به هیچ وجه نمی‌توان از تعداد افرادی که به حجاب درست و حکم شرعی بودن آن اعتقاد دارند استنباط عینیت کرد؛ همیشه بین نظر و عمل فاصله وجود داشته و در بحث حجاب هم همین‌گونه است. بخش قابل توجهی از باورمندان اجتماعی، شرعی و دینی در عمل دچار مشکل هستند و این فاصله در تمامی تحقیقات وجود دارد.

تعارض سیاست فرهنگی با نیروی انتظامی

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه تأکید بر اینکه حجاب امر فرهنگی است و لوازم، شرایط و الزاماتی دارد تا بتواند به عنوان سیاست قالب عمل کند، گفت: تقریبا در طول چهار دهه گذشته هم همواره یک بخش از سیاست‌ها این بوده که حجاب یک امر فرهنگی است و باید نسبت به آن رویکرد فرهنگی داشته باشیم. واقعیت این است که لوازم و چهارچوب مورد نیاز اعتقاد به این مسئله فراهم نشده است؛ مخصوصاً وقتی که مجموعه‌ سیاست‌های تکمیلی را هم نسبت به این موضوع ایجاد می‌کنیم باید نسبت به تمهید لوازم اعتقاد به اینکه حجاب یک امر فرهنگی است هم باورمند باشیم به ویژه زمانی که دچار تعارض سیاستی می‌شود. یعنی سیاست فرهنگی ما در استفاده از ابزارهای مختلف آموزشی، تشویقی و حمایتی و نیروی انتظامی دچار تعارض می‌شود.

کلهر ادامه داد: باید دید اولویت با کدام یک از ابزارها در امر حجاب است و کدام صورت برجسته‌ای پیدا کند؛ این موضوع مهم‌ترین مسئله کشور در دو دهه گذشته بوده است. یکی از چالش‌هایی که شورای عالی انقلاب فرهنگی با آن مواجه شد این بود که در تعارض بین ابزارهای مختلف سیاست اینکه حجاب پدیده‌ای فرهنگی است نتوانست غالب شود و به همین دلیل خلاصه سیاست‌های مرتبط با موضوع حجاب دو دهه گذشته را در گشت ارشاد مشاهده می‌کنیم زیرا گشت ارشاد در پیشانی سیاست‌ها قرار گرفت.

وی افزود: وقتی بیان می‌شود که حجاب امر فرهنگی است باید دایره و حوزه عمل گشت ارشاد و نیروی انتظامی را مشخص کرد. جمع کردن نیروی انتظامی و نه به پیشانی آوردن آن در حوزه حجاب کار عاقلانه‌ای نیست بلکه باید حد و مرز آن مشخص شود.

رشد اهمیت وفاداری و تنفر از خیانت

معاون فرهنگی و توسعه ورزش همگانی وزارت ورزش و امور جوانان با بیان اینکه مسئله وفاداری در جامعه بسیار قدرتمند شده استف گفت: وفاداری به یکی از ارکان اساسی نظام پنداشت‌ها و ارزش‌های جامعه و در مقابل خیانت به یک ضد ارزش بسیار قدرتمند تبدیل شده است. جامعه تقاضا می‌کند که با خیانت، تجاوز برخورد سخت داشته باشید. اگر نیروی سخت و بازدارنده جمع شود امنیت جامعه مخدوش می‌شود، بنابراین باید حد و حدود ابزار سخت و بازدارنده مشخص شود. در صورتی که وقتی با خیانت مواجه هستیم حتماً به پلیس مربوط می‌شود. متأسفانه گرفتار افراط و تفریط می‌شویم که یا ابزار سخت را در پیشانی کار قرار می‌دهیم که همه سیاست‌های فرهنگی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و یا به طور کلی این حوزه را رها می‌کنیم و هیچ مداخله‌ای نمی‌کنیم.

وی با بیان اینکه مسئله مردم این است که حد و حدود ورود نیروی انتظامی باید مشخص شود، ادامه داد: مردم با برهنگی سازگاری ندارند ولی مسئله این است که نیروی انتظامی را درگیر تار مو کرده بودیم؛ یعنی مسئله بسیار جزعی شده بود. وقتی از امر فرهنگی صحبت می‌کنیم به معنای تعطیل کردن سایر امور نیست بلکه تعیین خطوط و نقش‌‌های دیگران است تا با باورهای جامعه متناسب باشد.

عرف جامعه معیار حد و اندازه

کلهر اظهار کرد: حدود جایی است که نزدیک به عرف جامعه باشیم و باید به باورهای عموم جامعه توجه کرد. جامعه اصالت ندارد و دلیلی ندارد که اکثریت همیشه درست می‌گویند اما نمی‌توان خلاف اکثریت رفتار کرد؛ باید مدارا کرد و همراه با او پیش رفت. این نه به معنای به رسمیت شناختن اکثریت بلکه به معنای چشم‌انداز باور‌های جامعه است که باید آن را دید. رفتارهای تعداد زیادی از مردم در حوزه محیط زیست، رانندگی، شهروندی و... قابل قبول نیست اما در این مسائل نیز باید قدم به قدم جلو رفت و در کوتاه مدت نمی‌توان تغییر ایجاد کرد.

وی افزود: نباید قدرت انتظامی را که قرار بوده در نظم بخشیدن به جامعه نقش داشته خلع ید کنیم زیرا در موضوعات تجاوز، خشونت، آزار، خیانت و... به این نیرو نیاز داریم. این به معنای دفاع از گشت ارشاد و بازگشت آن نیست اما باید حدود مشخص شود.

معاون فرهنگی و توسعه ورزش همگانی وزارت ورزش و امور جوانان بیان کرد: همان‌قدر که دغدغه افرادی که حجاب را رعایت نمی‌کنند مهم است؛ بین ۳۵ تا ۴۰ درصد جامعه به صورت کامل حجاب را رعایت می‌کنند و از دیدن صحنه‌های بی‌حجابی و برهنگی دچار آزردگی می‌شوند. این افراد هم حقی دارند و باید در این رابطه گفت‌وگو شود. نباید کاری انجام شود که دیگری به لحاظ روانی فرو بپاشد و این امر مدنی است که باید به احساسات و عواطف دیگران هم توجه کرد. باید حد و اندازه نگاه داشت و همانقدر که در مخالفت با گشت ارشاد صحبت می‌شود؛ حد رفتار اجتماعی هم باید رعایت شود. مسئله ما همزیستی و کنار هم زیستن است و جنگ و نزاع نیست زیرا جنگ کاری را از پیش نمی‌برد.

وی اظهار کرد: حکومت با دو گروه مواجه است و باید مراقب احوالات قشری که حجاب را کامل رعایت می‌کنند نیز باشد. نمی‌شود مدام با معادله یک طرفه موازنه ایجاد کرد. نباید دشمنی، تنش، تضاد و دو دستگی ایجاد کرد.

حجاب امر فرهنگی و دستاورد اجتماعی زنان ایرانی

کلهر تصریح کرد: حجاب یک امر فرهنگی است و دستاورد اجتماعی زنان ایرانی بوده است و ابزاری بوده که می‌توانستند در سیاست، اقتصاد، فضای عمومی و... حضور داشته باشد. بسیاری از جنبش‌ها در ادامه به ضد خود تبدیل می‌شوند و به اسم دفاع از حقوق زنان تمام دستاوردهای آنها را از بین می‌برند. با از بین رفتن حجاب بسیاری از خانواده‌ها از نگرانی امنیت، به دختر خود اجازه نخواهند داد هرجایی حضور پیدا کند و باز به محیط ناامن فرهنگی که در قبل از انقلاب احتمالاً وجود داشته و از بین رفته است باز می‌گردیم. اگر به آمارهای کشور‌های غربی در حوزه زنان نگاه کنیم این موضوع را در می‌یابیم که آنجا چه وضعیتی وجود دارد.

وی ادامه داد: حجاب مسئله هویتی زن ایرانی بوده است و زمانی که خود را تعریف می‌کرد، ابزار نبوده و هنوز هم اینگونه نیست. علت کنار آمدن با حجاب این بود که او احساس می‌کرد که حجاب ابزار موفقیت، حضور و مراقبت از او است. مسئله امنیت اجتماعی موضوع مهمی است که باید به آن توجه کرد.

عدم ورود خانواده‌ها به موضوع تذکر حجاب

کلهر در ادامه با بیان اینکه قدرت و اقتدار خانواده بسیار ضعیف شده است گفت: توانایی اثرگذاری خانواده کاهش پیدا کرده است. فردیت گسترش پیدا کرده و اگر حجاب به تعریفی که زن ایرانی از خود دارد که کیست و چگونه باید در جامعه باشد، باز نگردد؛ بعید است که خانواده توانایی این را داشته باشد که وارد این مناقشه جدی شود. برای خانواده جمع و انسجام مهمتر از هر پدیده دیگری است و بخش زیادی از خانواده‌ها از ترس اینکه فرونپاشد وارد موضوع تذکر حجاب نمی‌شوند، زیرا مسئله مناقشه برانگیز و چالشی‌ای است.

وی ادامه داد: اگر همه بار حجاب را بر دوش خانواده بگذاریم ممکن است افراد بگویند اساساً برای ما خانواده بودن مهمتر از حجاب و پوشش است زیرا فرزند خود را نمی‌توانند رها کنند. قانون نمی‌تواند خانواده را مورد خطاب قرار دهد و امکان سیاست‌گذاری تنبیهی و تشویقی در رابطه با خانواده بسیار دشوار است. باید بر مسئله هویت تأکید کرد؛ نباید خانواده دام شود و اگر خانواده کارکرد خود را داشت دچار چنین وضعیتی نمی شدیم. باید از تجربه درس بگیریم؛ در ۴۴ سال تمام سازوکارهای سیاستی را دست گرفتیم و اکنون که می‌خواهیم سیاست، ابزار و رویکرد جدیدی را برگزینیم از تجربه‌ها استفاده کنیم و خدایی نکرده به اسم کمک به ترویج و دفاع از حجاب به ضد حجاب تبدیل نشود.