«تأمین مالی جمعی» مشارکت مردم را در این فرآیند حذف می‌کند + صوت

روش و ابزارهای متفاوتی در حوزه تأمین مالی در دسترس قرار دارد که متأسفانه بنا به دلایلی در اجرای دقیق و بدون نقص این روش‌ها ضعف‌هایی وجود دارد و ضروری است ضمن احصای این ضعف‌ها، بهترین شیوه‌ها که متناسب با نظام اقتصادی ایران است، انتخاب شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین کمیل قنبرزاده، عضو شورای سیاستگذاری مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه علمیه در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه مطابق فرمایشات مقام معظم رهبری مهمترین اشکل اقتصاد ایران دولتی بودن آن است و طبق گفته ایشان طراحی مدل و نقشه برای مردمی شدن اقتصاد مهم و ضروری است، گفت: این را باید بپذیریم با حرف و شعار هیچ‌گاه اقتصاد مردمی نخواهد شد و لذا براساس تأکیدات مقام معظم رهبری مردمی شدن اقتصاد با تکیه بر یک مدل و الگو امکان‌پذیرا ست. البته نباید نادیده گرفت آن بخش‌هایی از اقتصاد باید مردمی شوند که جزء مسئولیت‌های اصلی دولتی نیستند.

 شیوه مطلوب تأمین مالی

وی با اشاره به شیوه مطلوب تأمین مالی افزود: میان شیوه مطلوب تأمین مالی با الگوی مطلوب اداره بخش واقعی اقتصاد ارتباط وجود دارد. اگر از منظر اقتصاد اسلامی ادعا می‌کنیم مدل مطلوب، مردم‌سالاری اقتصادی دینی است - یعنی باید اقتصاد در اختیار مردم و با اراده و مالکیت مردم همراه قرار گیرد و دولت زمینه‌ساز حضور مردم باشد - مدل‌های پولی و مالی ما هم باید این را نشان دهد و لذا بهترین مدل، مدلی است که بتواند زمینه را برای حضور عموم مردم در بخش واقعی اقتصاد فراهم کند.

این کارشناس اقتصاد اسلامی ادامه داد: هر نوع مدلی که با تمرکز ثروت در اختیار عده‌ای خاص همراه باشد و مانع حضور فعالانه و آزادی‌های اقتصادی مردم شود کاملاً از منظر اقتصاد اسلامی رد می‌شود. تمرکز ثروت در اختیار دولت و عده‌ای خاص دسترسی مردم برای ورود به فعالیت‌های اقتصادی را به طور کامل قطع می‌کند. هنر اقتصاد اسلامی این است که در بخش پولی و مالی براساس الگوهای مختص خود می‌تواند طی بازه زمانی تعریف‌شده مشارکت مردم را در اقتصاد افزایش و به تبع آن شرایط تأمین مالی از طریق منابع مردمی را بهبود ببخشد.

ضرورت مردمی‌سازی صنعت بانک

قنبرزاده با تأکید بر این موضوع که در اقتصاد اسلامی پیش از انجام تأمین مالی باید زمینه مردمی‌سازی صنعت بانک فراهم و سپس بانک‌ بتواند به مردمی‌سازی بخش واقعی اقتصاد کمک کند، گفت: به نظر من در برنامه هفتم توسعه نسبت به مردمی‌سازی اقتصاد و مردمی‌سازی تأمین مالی غفلت یا حداقل کم‌مهری صورت گرفته است.

قنبرزاده در ارتباط با کپی‌برداری صرف از شیوه‌های غربی تأمین مالی عنوان کرد: واقعیتش این است نمی‌توان صفر و صد در این باره سخن گفت ولی گاهی اوقات آنچه که در بانک‌های ایران اتفاق می‌افتد در مقایسه با آنچه که در بانک‌های غربی رخ می‌دهد به مراتب بدتر است و در مقابل گاهی اوقات شاید در بخش‌های از سیستم بانکی طوری عمل شده که قابل دفاع‌تر است پس نمی‌توان صفر و صدی به موضوعات نگاه کرد.

وی در ادامه افزود: اما در یک نگاه کلان ساختار آن چیزی است که در اقتصاد متعارف وجود دارد و حرکت به سمت اقتصاد اسلامی صرفاً محدود به اصلاح یک سری عقود بین بانک‌ها و مشتریان است، درصورتی‌که ما نیازمند اصلاح ساختار معنادار در مدیریت نقدینگی، جهت‌دهی نقدینگی، روابط بین بانک‌ها، دستیابی عموم مردم به سرمایه‌ها، عدالت توزیعی و سرمایه‌ای و بنگاهداری واحدهای مؤسسات اعتباری هستیم و متأسفانه در این زمینه‌ها اقدام مؤثری نداشتیم و عملاً سیستم بانکی نیازمند اصلاح خیلی فوری و جدی حول این محورهاست.

عضو شورای سیاستگذاری مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه علمیه بورس را به عنوان شیوه تأمین مالی مردمی نمی‌داند و در این رابطه گفت: واقعیتش این است که بورس بخش‌های مختلفی دارد. زمانی هست که در بازار اولیه سرمایه‌های مردم به سمت تولید هدایت می‌شوند و در اینجا تأثیر مؤثر و مفیدی اتفاق می‌افتد و سرمایه‌ها به سمت تقویت تولید هدایت می‌شوند اما در بازار ثانویه بورس سهام بین افراد دست به دست می‌شود و در اینجا دیگر هیچ نقدینگی به سمت تولید هدایت نشده و افراد صرفاً با خرید و فروش سهام سود می‌برند و مالکانش مدام جابجا می‌شوند و لذا تأثیری در تولید و تقویت بخش واقعی اقتصاد ندارد. 90 درصد فعالیت‌ها در بازار ثانویه انجام می‌شود و برهمین اساس نمی‌توان گفت بورس ابزار مردمی تأمین مالی است.

کرادها و تشدید تمرکز

قنبرزاده با اشاره به کراد فاندینگ(Crowd Funding) یا شیوه تأمین مالی جمعی گفت: این مدل‌ها به ظاهر نوعی از مشارکت هستند ولی در واقع حذف مشارکت‌ها محسوب می‌شوند و طبق تجربه‌ای که از نظام‌های سرمایه‌داری به دست آمده عملاً نوعی تمرکز را به همراه دارد و در نهایت همه افراد تأثیرگذاری در تأمین مالی ندارند.

وی تأکید کرد: مدل‌های بومی خوبی برای تأمین مالی وجود دارند که می‌توان برروی آنها تمرکز داشت. به عنوان مثال تعاون‌ها و مشارکت‌های فراگیر در این دسته قرار دارند و هرچه به سمت تحقق تعاون واقعی پیش برویم و مشارکت افراد در تصمیم‌‎گیری، مدیریت، مالکیت و سود و زیان افزایش پیدا کند قطعاً حضور و نقش مردم را فعال‌تر می‌بینیم.

گفت‌وگو از سعید امینی