ضرورت متناسب‌سازی تسهیلات قرض‌الحسنه با تورم
کارشناس اقتصادی با بیان اینکه می‌توان از منابع قرض‌الحسنه برای رفع مشکلات اقشار آسیب‌پذیر بهره برد، شرط آن را همخوانی مبلغ آن با تورم عنوان کرد.
عزت‌الله یوسفیان، کارشناس اقتصادی و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس دهم در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به اینکه منابع قرض‌الحسنه پاسخگوی نیازهای کشور نیست، گفت: متأسفانه بخش قرض‌الحسنه کشور کم‌رنگ‌ترین نقش را شیوه تأمین مالی دارد، در صورتی که در اسلام برروی آن به شدت تأکید شده است.
وی افزود: با توجه به اینکه نظام بانکی ایران به سمت و سوی دادن بهره و بهره‌خواری پیش رفته، به مرور زمان نقش قرض‌الحسنه در کشور کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شده و مردم هم به این شیوه بانکی عادت کرده و معدود افرادی هستند مبالغی را بدون چشم‌داشت و با هدف شریک شدن در ثواب قرض‌الحسنه در بانک‌ها سپرده می‌کنند. زمانی قرض‌الحسنه در کشور یک ارزش و هنجار مطلوب اجتماعی محسوب می‌شد و در هر کوچه و خیابانی مردم برای سپرده کردن پول‌هایشان به شیوه قرض‌الحسنه تمایل داشتند ولی امروز به دلیل تشدید تورم و حاکم شدن روحیه سرمایه‌داری در کشور به سمت کسب سود از بانک‌ها و سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرمولد اقتصادی روی آورده‌اند و اگر کسی هم تمایلی برای سپرده‌گذاری به صورت قرض‌الحسنه داشته باشد، با واکنش عجیب اطرافیانش مواجه می‌شود.
قرض‌الحسنه؛ شیوه مطلوب تأمین مالی
کارشناس اقتصادی با بیان اینکه قرض‌الحسنه شیوه تأمین مالی محدود و مردمی محسوب می‌شود که عمدتاً در تأمین مالی خرد کاربرد دارد، اظهار کرد: معمولاً برای پیشبرد پروژه‌های کلان از منابع قرض‌الحسنه استفاده نمی‌کنند و تأمین مالی این بخش باید از سوی دولت یا بخش خصوصی قوی انجام شود اما می‌توان از منابع قرض‌الحسنه برای رفع مشکلات اقشار آسیب‌پذیر بهره برد ولی به شرط اینکه مبلغ آن هم با تورم همخوانی داشته باشد. زمانی مشکل مردم با 5 یا 10 میلیون تومان حل می‌شد ولی امروز دیگر رقمی محسوب نمی‌شود، پس لازم است کف و سقف تسهیلات قرض‌الحسنه متناسب با تورم افزایش پیدا کند.
یوسفیان بیان کرد: مبنای فعالیت نظام بانکی ایران برروی سود استوار است و این شیوه اصلاً با قرض‌الحسنه تناسب و سازگاری ندارد. به نظر من دولت باید در برنامه هفتم توسعه منابع ویژه و مستقلی را برای قرض‌الحسنه در نظر گیرد، چون بدون حمایت و توجه دولت همین مقدار اندک تسهیلات قرض‌الحسنه هم متوقف خواهد شد و اگر امروز بانک‌ها حداقل وام قرض‌الحسنه‌ای را هم که پرداخت می‌کنند به خاطر بودجه محدودی است که دولت به آن اختصاص داده است.
وی ادامه داد: امروز فرهنگ بهره در کشور جا افتاده و باید حاکمیت تلاش کند فرهنگ قرض‌الحسنه را توسعه و گسترش دهد. برخی از بانک‌ها با اقدامات و تصمیماتی که اتخاذ کرده‌اند مفهوم قرض‌الحسنه در کشور را به بیراهه برده‌اند. مثلاً برروی تسهیلات قرض‌الحسنه کارمزد تعیین می‌کنند در صورتی که تسهیلات قرض‌الحسنه اصلاً نباید کارمزد و سودی داشته باشد. دو بانک در کشور به صورت جدی در بخش قرض‌الحسنه فعالیت دارند و اگر دقت کنید همین‌ها هم به نوعی کارمزد و سودی را هرچند اندک از تسهیلات پرداختی به اسم قرض‌الحسنه دریافت می‌کنند و دیگر نمی‌توان اسم قرض‌الحسنه را برروی آن گذاشت، در اصل به اسم قرض‌الحسنه ولی به کام بانک‌هاست.
ضرورت تقویت تقویت صندوق‌های قرض‌الحسنه در مساجد
این کارشناس اقتصادی با اشاره به تقویت صندوق‌های قرض‌الحسنه در مساجد عنوان کرد: برخی از مساجد محلات، صندوق‌های قرض‌الحسنه‌ای را دایر کرده بودند که در گذشته با استقبال بی‌نظیر اهالی محلات روبهرو می‌شد و واقعاً گره‌گشا و دستگیر مردم بود ولی به خاطر بانک‌محور شدن اقتصاد ایران و عادت کردن به دریافت وام‌های با بهره بالا و تمایل مردم به کسب سود از بانک‌ها بدون هیچ‌گونه زحمتی سبب شده نقش این صندوق‌ها در محلات به حداقل ممکن کاهش پیدا کند.
یوسفیان گفت: از سوی دیگر با گذشت زمان رویکرد جوانان به شیوه قرض‌الحسنه تغییر یافت و رغبت آنها به افتتاح حساب نزد صندوق‌های قرض‌الحسنه مساجد کمتر شد و به تبع آن به مرور زمان قدرت وام‌دهی این صندوق‌ها هم کاهش یافته و حتی برخی از آنها در آستانه انحلال هستند و یا اینکه نهایت قدرت تسهیلات‌دهی‌شان 10 میلیون تومان است و همین مسئله از جذابیت صندوق‌های قرض‌الحسنه مساجد کاسته است.
وی یکی دیگر از سبک‌های قرض‌الحسنه در کشور را مربوط به صندوق‌های خانگی و کارکنان ادارات دانست که امروزه کم‌رنگ شده است، اظهار کرد: زمانی روحیه تعاون و کار جمعی در محلات و ادارات به حدی زیاد بود که کارکنان ادارات و اهالی محلات صندوق‌هایی را تشکیل می‌دادند و با هدف رفع نیازهای کوچک به افراد نیامند وام پرداخت می‌کردند. این شیوه نمودی از کار جمعی و تعاون بود که این هم به خاطر تغییر سبک مالی و اقتصادی مردم به حاشیه رانده شده و کمتر مدنظر است.
آسیب‌های کم‌رنگ شدن فرهنگ قرض‌الحسنه در کشور
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس دهم در پایان گفت: کم‌رنگ شدن فرهنگ قرض‌الحسنه در کشور آسیب‌های بسیاری را به اقتصاد وارد کرده است؛ آسیب‌هایی اعم از تضعیف روحیه تعاون، تضعیف روحیه هم‌نوع‌دوستی، تقویت فرهنگ فردگرایی و سرمایه‌داری، کاهش مشارکت مردم در حل موضوعات اجتماعی و بی‌توجهی به سرنوشت دیگری. باید دولت و حاکمیت از ابزارهای در اختیار خود برای تقویت بخش قرض‌الحسنه استفاده کنند و از سوی دیگر از انحراف معنا و تفسیر واقعی قرض‌الحسنه ممانعت به عمل آورند.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام
