مرحله سوم سامانه یکپارچه و حواشی مربوط به آن

ساز و کار سامانه یکپارچه از ابتدای ظهورش کمی تغییر یافته و از حالت قرعه‌کشی به اولویت‌بندی رسیده است. بنابراین متقاضیان در محدوده زمانی مشخصی به آدرس esalecar.ir مراجعه کرده و ثبت نام خودرو را انجام می‌دهند. متقاضیان خودرو در لیست انتظار قرار می‌گیرند و به ترتیب خودرو موردنظر را دریافت خواهند کرد. موعد تحویل خودروها نیز حداکثر یک سال است.

تاکنون دو مرحله فروش خودرو از ابتدای سال 1402 تاکنون در این سامانه انجام شده است. پس از مرحله دوم نیز چند بار سایت باز شد تا جاماندگان این مرحله بتوانند ثبت نام کرده و یا متقضیان انصراف، خرید خود را لغو کنند. مدیر سامانه یکپارچه اعلام کرده بود که مرحله سوم در شهریورماه اجرا خواهد شد؛ اما تا پایان تابستان خبری از فروش خودرو در سامانه نبود.

طبق اخبار موجود، مشخص شد که انصراف‌ها از مرحله اول و دوم فروش یکپارچه افزایش یافته و تعداد متقاضیان خودرو کم‌تر شده است. با توجه به این که قیمت خودرو در سامانه به قیمت‌های بازار نزدیک شده و یا زمان تحویل طولانی بوده، استقبال‌ها از فروش یکپارچه کم‌تر شده و ظرفیت خودروسازان خالی مانده است. تمامی این موارد باعث شد تا مرحله سوم فروش یکپارچه، در زمان تعیین شده‌اش صورت نگیرد. طبق گفته مدیر سامانه، اکنون مازاد عرضه وجود دارد و تا زمانی که مشتری برای خودروها وجود نداشته باشد، عرضه یکپارچه انجام نخواهد شد. وی همچنین اشاره کرده که متقاضیان مرحله‌های قبلی توانستند موعد تحویل خودروهای خود را از سال 1403 به 1402 تغییر دهند و بنابراین تمرکز اصلی بر تحقق به موقع تعهدات خواهد بود و عرضه در چنین شرایطی منطقی نیست. اما اگر متقاضی وجود داشته باشد، مرحله سوم سریعا اجرا شده و حتی برای مراحل بعدی نیز برنامه ریزی خواهد شد.

دقیقا در شرایطی که اجرای مرحله سوم فروش یکپارچه شفاف نبود و تاریخی برای آن درنظر نگرفته بودند، خبری منتشر شد که طبق آن معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت اعلام کرده بود که عمر سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به پایان رسیده است و دیگر خودرویی در آن عرضه نخواهد شد. در این خبر آمده بود که محصولات داخلی و مونتاژی باید به طور مستقیم از کارخانه عرضه شوند.

اما شورای رقابت این خبر را تکذیب کرد و گفت عرضه خودرو در سامانه یکپارچه ادامه خواهد یافت. مدیر روابط شورای رقابت نیز در این باره خاطرنشان کرد که هر تغییر در مورد نحوه عرضه خودروها منوط به تصمیم و تصویب شورای رقابت است. هرگونه تغییر در نحوه عرضه خودروها بایستی مصوبه شورای رقابت را داشته باشد؛ بنابراین بدون مصوبه شورای رقابت امکان تغییر در نحوه عرضه خودرو وجود ندارد و سامانه یکپارچه خودرو حذف نشده است؛ پس عرضه خودرو مانند قبل در بستر سامانه فروش یکپارچه ادامه خواهد داشت.

انتشار چنین شایعاتی سبب شد تا برگزاری دور سوم فروش یکپارچه سرعت گیرد و بنابراین مدیر روابط عمومی مرکز ملی رقابت اعلام کرد که کارهای مربوط به برگزاری این عرضه انجام شده است و به زودی اطلاعیه آن نیز منتشر خواهد شد. این بدان معناست که هنوز تاریخ دقیقی برای عرضه سوم اعلام نشده، اما می‌دانیم که به زودی اجرا خواهد شد. این مقام مسئول همچنین تاکید کرده که خودروهای مازاد در مرحله سوم عرضه خواهند شد، که عمده آن‌ها محصولات مونتاژی هستند. تعدادی خودروی جدید نیز به سامانه اضافه و عرضه می‌شود.

لازم به ذکر است که دور سوم فروش در سامانه یکپارچه خودرو، آخرین مرحله نخواهد بود و برای مراحل بعدی، پس از اتمام دور سوم تصمیم گیری خواهد شد. بنابراین عرضه در این سامانه همچنان ادامه خواهد داشت تا زمانی که میزان عرضه و تقاضا هماهنگ شده و قیمت خودروها در بازار و کارخانه به هماهنگی برسند. هرچه قیمت‌های سامانه به بازار آزاد نزدیک‌تر شود، متقاضیان این نوع عرضه کم‌تر می‌شوند و دیگر خبری از صف انتظار طولانی برای ثبت نام خودرو و دریافت آن نخواهد بود.