امام موسی صدر اسرائیل را نماد تمدن غرب می‌دانست
مدرس دانشگاه با بیان اینکه امام موسی صدر برتری‌طلبی و سلطه‌جویی را نفی کرده است، گفت: ایشان علت مبارزه با اسرائیل را در تکبرورزی و خودبرتربینی می‌داند لذا مبارزات سختی با صهیونیسم داشت و اسرائیل را نماد تمدن غرب مطرح می‌دانست.
به گزارش ایکنا، محمدرضا محمودی، مدرس دانشگاه و دانشجوی دکتری ادیان و مذاهب 4 آذر در نشست علمی «ویژگی‌های اندیشه تمدنی امام موسی صدر» با بیان اینکه امام موسی صدر در عین حضور در فضای نخبگانی در کنار مردم بودند، گفت: ایشان دردهای مردم را می‌شنیدند و برای رفع آنها می‌کوشیدند و کمتر شخصیتی این‌گونه است. ایشان از یک طرف با مسئولان و سیاستمداران کشورهای مختلف در ارتباط بود و از طرف دیگر با اقشار پایین جامعه نشست و برخاست داشت. در برخی رویکردها به عنوان مبلغ دینی و نخبه معرفی شده و برخی ایشان را در چارچوب رویکرد تمدنی غرب تحلیل کرده‌اند که به نظر بنده تحریف ایشان است، زیرا امام موسی صدر رویکرد تمدن اسلامی داشت و به فقه و فلسفه و عرفان اسلامی مسلط بود و اندیشه تمدنی ایشان متجلی شده است.
محمودی با اشاره به اینکه امام موسی صدر مطرح کرده که اسلام همان‌طور که در گذشته تمدن اسلامی را به فعلیت رساند امروزه هم می‌تواند این کار را انجام دهد، گفت: ایشان به دستاوردهای تمدنی گذشته اشاره کرده و به نظرش بررسی گذشته برای اراده و هویت‌سازی تمدن جدید لازم است. همچنین امام موسی صدر فرهنگ را به عنوان حیات معنوی انسان‌ها می‌داند و می‌گوید که مدنیت و تمدن، ترکیبی از مدنیت و فرهنگ است و فرهنگ براساس اندیشه و جهانبینی انسان‌ها شکل می‌گیرد. همچنین از مالک بن نبی به عنوان اندیشمند تمدنی یاد کرده است و اندیشه‌های او در آثارش نقش دارد.
دین‌محوری در تمدن اسلامی
وی با بیان اینکه دین‌محوری و دین‌پایه بودن از ویژگی‌های اندیشه تمدنی امام موسی صدر است، تصریح کرد: ایشان فرموده که تصویر کلی از جهان هستی حرکت به سمت خداست و او توحید را محور تمدن اسلامی بر می‌شمارد. همچنین شاخص دیگر ایشان این است که هر کجا به تمدن اسلامی اشاره دارد تمدن غرب را نقد کرده که نشانگر تسلط ایشان بر فلسفه و تمدن غربی است. نقد او بر ابتنای تمدن غرب بر سکولاریسم و دوری از توحید و خدامحوری است و انتقاد می‌کند که تمدن غرب بر انسان‌محوری بروز یافته است.
این پژوهشگر با بیان اینکه ایشان حوزه‌های تمدنی را به چند قسمت تقسیم کرده و معتقد است که اسلام بر هر هفت حوزه تأثیرگذار است، اظهار کرد: علم و دانش، روابط اخلاقی، هنر و ادبیات، تلاش برای صلح و دوستی و تشکل‌های اجتماعی از جمله این حوزه‌های تمدنی است. عیادت بیماران و قدردانی از سادات و حضور در تشییع اموات مسلمین و دید و بازدید را برای انسجام و تفاهم اجتماعی و هماهنگی دل‌های مردم جامعه لازم می‌داند و این با تفکر تنازع بقا و فردگرایی در تمدن غرب در تضاد است. ایشان پیشرفت خود را در سایه پیشرفت اجتماع تعریف کرد و آیه «انما المؤمن اخوه» ذکر کرده و فرموده است که اگر در یک گوشه جهان اسلام افرادی تحت ظلم و ستم و گرسنگی باشند و در گوشه دیگر در رفاه نشانه آن است که فقط حرف اسلام وجود دارد نه عمل اسلامی.
نقد علم‌زدگی در غرب
وی افزود: ایشان بحث علم و دین را هم مطرح کرده‌اند و به علم‌زدگی و غرور علمی در غرب نقد وارد می‌کنند، زیرا غرب تلاش کرد بگوید بهشت در همین دنیاست و ماوراءالطبیعه را منکر شده است لذا بشر دچار اضطراب و آشفتگی بیشتری شد. از منظر ایشان روح و روان انسان متکی به اموری متغیر و نسبی شده است و همین مسئله سبب عدم ثبات روحی و مایه اضطراب است. ایشان پیوندی ابدی میان علم و دین قائل است و علم برای شناخت عالم هستی به عنوان فعل خداوند است و علم و دین مکمل هستند. ایشان می‌فرماید سرآغاز علم را انسان می‌سازد و سرآغاز انسان از خداست. لذا علم که مخلوق انسان است نباید خدای انسان شود. ایشان بر کرامت انسانی در تمدن اسلامی تأکید می‌کند و هر جامعه‌ای انسانی‌تر باشد اسلامی‌تر است و به تعبیر امام علی(ع) اشاره کرده‌اند که می‌فرماید مردم یا برادر دینی تو هستند و یا همنوع تو. ایشان کرامت را برای انسان به صورت مطلق و فارغ از دین و نژاد قائل است و باید به انسان‌ها خدمت شود.
این پژوهشگر با ذکر اینکه از منظر امام موسی صدر، تمدن، عالی‌ترین سطح مناسبات انسانی است، اضافه کرد: کسی نباید خودش را برتر از دیگران بداند و قصد سلطه بر دیگران داشته باشد. در نقد تمدن غرب می‌گویند این تمدن شعارهای حقوق بشری می‌دهد ولی کرامت انسانی را مخدوش کرده و بحث جنگ ویتنام و سلطه نظام سرمایه‌داری را در استناد خود مطرح کرده است. پیشرفت‌های صنعتی تمدن غرب را تأیید کرده است، ولی فاصله گرفتن از معیارهای انسانی را نقد می‌کنند و انسان‌ها را به بردگی کشانده‌اند.
حجاب از منظر امام موسی صدر
محمودی بیان کرد: ایشان معتقد است که در احکام اسلامی آمده که وابسته به ثروت و پول نباشید و انسانیت خود را فدای دنیا نکنید؛ در بحث حجاب و حضور اجتماعی زنان بدون استدلال بر قرآن و احادیث می‌فرمایند حجاب و حضور عفیفانه زنان برای شکوفایی استعدادهای انسانی است تا جلوه‌های جنسی و زنانه، محور و معیار حضور در عرصه اجتماعی نباشد؛ ایشان زن را ابزار نمی‌داند لذا حجاب را محدودیت نمی‌داند، بلکه بر استعداد انسانی و فطری و کمالات انسانی تأکید می‌کند.
وی با بیان اینکه ویژگی دیگر امام موسی صدر تکثرپذیری در عین وحدت‌گرایی بر پایه انسانیت است، گفت: ایشان دیدگاه سکولار و ملی‌گرایی برتری‌طلبانه را رد می‌کنند و قائل به این است که باید از همه فرقه‌ها و مذاهب در برآیند تمدن استفاده شود و براساس احترام متقابل و استعدادها رفتار شود، زیرا اهل سنت و شیعه هر کدام ظرفیت و استعدادهایی دارند که می‌توانند در خدمت تمدن اسلامی به کار بگیرند و باید در عین پذیرش کثرت، هم‌افزایی داشته باشیم، زیرا هم‌افزایی فرصتی بی‌بدیل برای ایجاد تمدن و تفرقه باعث فروپاشی است.
محمودی با اشاره به اینکه ایشان به شدت برتری‌طلبی و سلطه‌جویی را نیز نفی کرده است، اظهار کرد: امام موسی صدر علت مبارزه با اسرائیل را در تکبرورزی و خودبرتربینی می‌داند. ایشان مبارزات سختی با صهیونیست داشتند و اسرائیل را نماد تمدن غرب می‌دانستند. لذا مبارزه با اسرائیل از منظر ایشان مبارزه با تمدن غرب است و اسرائیل را شر مطلق می‌دانند و می‌فرمایند که اگر اسرائیل با شیطان بجنگد، در کنار شیطان خواهیم ایستاد. همچنین، ربودن ایشان کار اسرائیل بود گرچه بسیاری از استادانی که به لبنان رفت و آمد دارند می‌گویند که کار لیبی و قذافی بود، ولی به نظر بنده اسرائیل نقش اساسی داشت و بسیار حرفه‌ای مرتکب این جنایت شد تا در عرصه بین‌المللی مقصر شناخته نشود.
انتهای پیام
