چهارمین رویداد «سواد مجازی با رویکرد خبر جعلی در پساحقیقت» برگزار می‌شود

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری چهارمین رویداد ملی «سواد مجازی با رویکرد خبر جعلی در پساحقیقت» صبح سه‌شنبه ۲۱ آذر با حضور صالح اصغری، مدیر مرکز سواد فضای مجازی سازمان سراج و معادی، دبیر این رویداد در سالن جلسات معاونت امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت ارشاد برگزار شد.

اصغری در این نشست با اشاره به سابقه برگزاری این رویداد گفت: مرکز سواد فضای سواد مجازی سازمان سراج، این رویداد را از سال ۱۳۹۵ مبتنی بر جریان‌سازی و گفتمان‌سازی محتوایی ناظر به سواد فضای مجازی در دستور کار خود قرار داد، به این معنا که در ستاد در تهران، هر سال یک  برنامه ملی طراحی می‌کنیم و به تبع آن با حضور فعالان و کنشگران فضای مجازی، این محتوا در کل کشور ساری و جاری می‌شود و در واقع الگویی در ستاد طراحی می‌شود و جنس محتوایی داشته و مبتنی بر دو رویکرد انضمامی و تئوریک است.

وی با بیان اینکه ما صرفاً به مباحث تخصصی و دانشگاهی نمی‌پردازیم که نسبتی با جامعه نداشته باشد، از این رو دو رویکرد انضمامی و تئوریک را مورد توجه قرار دادیم، افزود: در سال ۹۵ اولین رویداد برگزار شد، در سال ۹۶ با رویکرد خانواده و فضای مجازی، سال ۹۷ رویداد سوم با رویکرد نوجوان و فضای مجازی برگزار شد و پس از آن به دلیل شرایط کرونا، وقفه‌ای در برگزاری این رویداد به وجود آمد و فعالیت‌های ما در حوزه فضای مجازی بود؛ که در سال ۱۴۰۰ گردهمایی خانواده فعالان سواد فضای مجازی کشور را برگزار کردیم و بعد از اتفاقات سال گذشته، محتوای آموزشی خود را تغییر داده و دو کلان‌مسئله «خانواده و فضای مجازی» و «سواد رسانه» را مورد توجه دادیم.

اصغری با اشاره به تمرکز بر حوزه خانواده در فضای مجازی گفت: هدف از برگزاری چهارمین رویداد این است که بتوانیم چارچوبی مناسب در رابطه با شناخت رخداد‌های اجتماعی - رسانه‌ای مبتنی بر خبر جعلی ترسیم کنیم، به گونه‌ای که با توجه به پیچیدگی‌های مسائل اجتماعی و پرهیز از تقلیل‌گرایی، نقش رسانه و فضای مجازی در آن را مورد بررسی قرار دهیم. به همین دلیل بهینه‌سازی این فرایند، در دو سطح مقدماتی و پیشرفته آماده شد و در سه قالب مجازی و آنلاین برگزار و بخش حضوری آن اواخر آذرماه برپا خواهد شد.

وی تصریح کرد: این رویداد در سه حوزه موضوع، محتوا و قالب برگزاری، رویداد جدیدی در حوزه توانمند کردن کنشگران اجتماعی است که شاید برخی از جنبه‌های آن برای اولین بار در کشور مورد توجه قرار گرفته است.

اصغری با اشاره به ساحت موضوع گفت: ناظر به مسائل اجتماعی و فرهنگی کشور و نسبت آن با فضای مجازی، مسئله اخبار جعلی در عصر پساحقیقت به عنوان موضوع محوری مورد توجه است، به طوری که تلاش شده به دور از تقلیل‌گرایی و نگاهی چندوجهی، به ابعاد این موضوع از جمله زمینه‌های شکل‌گیری، راهکار‌های پیشگیرانه و نحوه مواجهه با آن بپردازد. این رویداد تلاش می‌کند، مبتنی بر مباحث تئوریک و پایه، نگاهی انضمامی و روشی به موضوع داشته باشد و الگوی کنشگری مطلوبی برای مخاطبان به وجود آورد.

وی با اشاره به ساحت محتوا نیز بیان کرد: محتوای آموزشی این دوره در پنج محور شامل تفکر انتقادی، سواد خبری و خبر جعلی، بهزیستی دیجیتال و اخبار ناکارآمد، جامعه شبکه‌ای و تغییرات اجتماعی، زندگی در عصر پساحقیقت و علوم شناختی، مغز و پیام طراحی و آماده شده است؛ بنابراین پرداختن به خبر جعلی از منظر علوم اجتماعی، علوم شناختی و روانشناسی، علوم سیاسی و با نگاهی به مسائل ایران از ویژگی‌های مهم محتوایی این دوره آموزشی است.

اصغری ادامه داد: بخش دوم این رویداد ویژه اعضای باشگاه زیست‌پلاس است که به صورت حضوری و متمرکز در پاییز ۱۴۰۲ در تهران و با دو رویکرد آموزش و هم‌افزایی شبکه‌سازی با حضور اساتید و میهمانان برجسته ملی برگزار می‌شود. طرح‌ریزی اقدامات ترویجی در قالب پویش ملی «مواجهه با خبر جعلی» توسط اعضای باشگاه زیست پلاس از اهداف این دوره است. در همین راستا دریافت کتاب و بسته‌های کمک‌آموزشی، تدریس ویژه مربیان و امکان عضویت در کارگروه‌های تخصصی باشگاه و حمایت از نقش‌آفرینی اجتماعی اعضا در پویش ملی مواجهه با اخبار جعلی از مزایای بخش حضوری رویداد است.

وی تصریح کرد: این عصر که به عصر پساحقیقت معروف شده است، عصری است که فراتر از صحت اخبار به سرعت و دوست داشتنی بودن اخبار اهمیت داده شده است و برنده بازار خبر، رسانه‌ای است که اخبار سریع یا مورد علاقه مردم را منتشر کنند و نه لزوماً اخبار صحیح. در این بازار رسانه‌ای، نفع همگانی محلی از اعراب ندارد و سود دیده شدن و لایک گرفتن، بالاتر از هر مسئولیت اجتماعی است. در واقع پویش ملی «مواجهه با اخبار جعلی»، بستری است برای اراده و خواست جمعی همه افرادی است که می‌خواهند در مقابل سیل اخبار غلط و جعلی، نقش‌آفرینی کنند و جامعه را از پیامد‌های آن مصون دارند.

وی اضافه کرد: در این پویش با شناسایی و سازماندهی کنشگران اجتماعی از طریق برگزاری دوره‌ها و ارائه بسته‌های آموزشی، تولیدات رسانه و هم‌افزایی بین سازمان سعی در ایجاد مشارکت ناظر به مسئولیت اجتماعی برای مواجهه با خبر جعلی داریم، چرا که ترسیم افق مشترک و همگانی منجر به ایجاد حساسیت نسبت به مقابله با اخبار جعلی در سطح جامعه می‌شود و در این مسیر معتقدیم با تلاش فرهیختگان و کنشگران فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای کشور می‌توانیم سواد فضای مجازی و فرهنگ کاربری مردم ایران را ارتقا داده و تفکر ذهن آگاهانه و نقادانه را جایگزین پذیرش بی‌چون و چرای اخبار کنیم.

اصغری تأکید کرد: گام‌های پیش روی این پویش با مشارکت سایر سازمان‌ها شامل برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌های عمومی در سطح کشور از جمله عصر پساحقیقت، شیوه‌های شناسایی خبر جعلی، تفکر انتقادی، تکنیک‌های اثرگذاری رسانه‌ها و ... است. گام دوم تولیدات رسانه‌ای با هدف انتشار در شبکه‌های اجتماعی در قالب‌های متنوع اینفوگرافی، عکس‌نوشت، ویدئوکلیپ و موشن‌گرافی است. گام سوم تولید و ساخت برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی، گام چهارم آماده‌سازی بسته‌های ویژه کنشگری، گام پنجم برگزاری دوره‌های تربیت راهنما در سطح استان‌های کشور و گام ششم مسابقات و پویش‌های همگانی در فضای مجازی است.

وی ادامه داد: از جمله سازمان‌هایی که با این پویش همراهی دارند، شامل وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، ورزش و جوانان، صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است.

معادی، دبیر این رویداد با اشاره به اینکه ۱۱۰۰ نفر از ۳۱ استان در این رویداد شرکت داشتند، افزود: این دوره شامل دو بخش عمومی و بخش ویژه اعضای باشگاه زیست پلاس است که مرحله نخست آن در بخش عمومی شامل ۲۰ ساعت محتوای آموزشی آفلاین و نشست پرسش و پاسخ آنلاین با اساتید دوره بود که تابستان ۱۴۰۲ در سامانه آموزش مجازی آکادمی زیست پلاس برگزار شد. از مزایای دوره عمومی دریافت گواهی پایان دوره، دستنامه‌های کاربردی و امکان عضویت در باشگاه و بهره‌مندی از برخی خدمات آموزشی، پژوهشی و تولیدات رسانه‌ای است. بخش دوم به صورت حضوری بوده و از ۲۹ آذر تا ۱ دی ماه در تهران برگزار می‌شود. این بخش شامل ۱۲ جلسه آموزشی به صورت سمیناری و کارگاهی با حضور اساتید و میهمانان برجسته علمی و آموزشی برنامه‌ریزی شده است.

وی با اشاره به برخی سرفصل‌های رویداد بیان کرد: این سرفصل‌ها شامل رویکرد علوم ارتباطات و رسانه با زیر موضوعات سواد خبری، نظریات تأثیر پیام در رسانه، مبانی خبرجعلی، شخصی‌سازی اطلاعات و سواد روایت است. رویکرد اجتماعی شامل تغییرات سبد مصرف خبر، رژیم مصرف، ارتباطات انسانی، تغییرات نسلی در ایران و مصرف رسانه‌ای، بهزیستی دیجیتال و اخبار ناکارآمد، پساحقیقت و خبر در جامعه شبکه‌ای است. رویکرد شناختی و تفکر نقاد نیز شامل موضوعات اقناع و پروپاگاندا، مغالطات رسانه‌ای و خطا‌های شناختی، مغز و پیام، جنگ شناختی و سواد روایت است.

معادی ادامه داد: اعطای گواهی، دریافت کتاب و بسته‌های کمک آموزشی تدریس ویژه مربیان و امکان عضویت در کارگروه‌های تخصصی باشگاه زیست‌پلاس از مزایای بخش حضوری دوره است. این بخش از دوره به صورت رایگان برای اعضای باشگاه در دسترس است.