توجه به فرهنگ‌سازی تلاوت در هجدهمین نشست شورای عالی قرآن + صوت
معاون آموزش، پژوهش و ارتباطات شورای عالی قرآن با اشاره به جزئیات هجدهمین نشست تخصصی استادان، قاریان و حافظان ممتاز قرآن کریم گفت: در این نشست به دنبال فرهنگ‌سازی، ذائقه‌سازی و جریان‌سازی تلاوت قرآن کریم هستیم.
به گزارش خبرنگار ایکنا، برنامه افق رادیو قرآن، 2دی‌ماه، پیرامون هجدهمین نشست تخصصی استادان، قاریان و حافظان ممتاز قرآن کریم با حضور محمدتقی میرزاجانی، معاون آموزش، پژوهش و ارتباطات شورای عالی قرآن به صورت زنده به روی آنتن رفت.
محمدتقی میرزاجانی، معاون آموزش، پژوهش و ارتباطات شورای عالی قرآن در ابتدای این برنامه درباره برگزاری هجدهمین نشست تخصصی استادان، قاریان و حافظان ممتاز قرآن گفت: نشست‌های تخصصی که از سال ١٣٨٢ با تدبیر شورای عالی قرآن راه‌اندازی شد، هر ساله به موضوعی از موضوعات مورد نیاز جامعه قرآنی به ویژه قاریان قرآن می‌پردازد. در جلساتی که در هفته‌های گذشته برای تعیین محور‌های نشست هجدهم داشتیم، به این جمع‌بندی رسیدیم که هنر تلاوت قرآن را از زاویه تأثیری که بر مستمع و مخاطب می‌گذارد، مورد توجه قرار دهیم، یعنی در یک مباحثه علمی و کارشناسانه، مؤلفه‌ها و عواملی که موجب افزایش یا کاهش این تأثیرگذاری می‌شود، بررسی کنیم.
وی افزود: بر این اساس، موضوع نشست امسال، «اثرگذاری تلاوت بر مخاطب» تعیین شده است. البته طی سال‌های گذشته موضوعات مبتلا‌به جامعه که مورد تاکید و اشارت مقام معظم رهبری بوده مورد بررسی قرار گرفته است و امسال هم این موضوع مورد توجه ویژه ایشان قرار گرفت، تا جایی که اهمیت این موضوع را برشمردند و برخی از مصادیق آن را حتی با ذکر مثال‌هایی از قاریان مطرح مصری بیان کردند که حتی این میزان دقت و جزئی‌نگری ایشان در هنر تلاوت، در جمع‌های دیگری نیز مورد توجه قرار گرفت.
معاون آموزش، پژوهش و ارتباطات شورای عالی قرآن تصریح کرد: باتوجه به مباحث کارشناسی که بعد از ماه مبارک رمضان برگزار شد، جمع‌بندی این شد تا این موضوع که اهمیت خیلی خاصی هم دارد در دستور کار قرار گیرد و براساس آن فراخوانی را هم منتشر کردیم و علاقه‌مندان می‌توانستند در این موضوع که محور‌ها و ریزموضوعات متعددی داشت مقالات و مطالب علمی و تحقیقی خودشان را ارسال کنند. همچنین به موازات به تعدادی از صاحب‌نظران و کارشناسان قرآنی سفارش مطلب علمی و مقاله دادیم تا به صورت ویژه‌تر روی موضوع متمرکز شوند.
وی ادامه داد: جمع‌بندی این جلسات و پیش‌نشست آن برگزار شده است و لذا از ششم تا هشتم دی‌ماه از ساعت 14:30 تا 21:30 شورای عالی قرآنی محل آمد و شد اساتید قرآنی از سراسر کشور خواهد بود.
میرزاجانی با بیان اینکه در طول سال‌های گذشته سه رویکرد را دنبال کردیم، گفت: تا اواخر دهه ۸۰ بیشتر نوع جلسات نقد و تحلیل بود و اساتیدی که حضور پیدا می‌کردند مانند مرحوم هلباوی، شحات انور، احمد عامر و اساتیدی از این دست در این نشستها حضور پیدا می‌کردند و نشست بیشتر نقد و تحلیل تلاوت‌ها و اجرای قاریان و گروه‌های تواشیح بود. اما از دهه ۹۰ تا به امروز سعی کرده‌ایم بیشتر وارد مبانی علمی هنر قرائت و نغمه‌های دینی و قرآنی بشویم که به نوعی تولید علم یکی از خروجی‌های قطعی این رویکرد خواهد بود. در سال‌های اخیر هم تلاش کردیم تعادلی ایجاد کنیم و نگاه علمی و کاربردی تؤامان باشد. به نوعی به دنبال حل مسئله هستیم و در سه سال اخیر با همین رویکرد نشستها را برگزار می‌کنیم.
معاون آموزش، پژوهش و ارتباطات شورای عالی قرآن در خصوص مقالات این دوره گفت: به شکل طبیعی ما توقعی که در موضوعات تخصصی اینچنینی که کمیت زیادی ندارد، نداریم، اما امسال مقالاتی ارسال شد که ما پنج مقاله را حائز شرایط جهت ارائه در صحن نشست تشخیص دادیم و تعدادی مقالات هم خودمان سفارش دادیم و مجموعا ۱۳ مقاله علمی توسط اساتید برتر قرآن ارائه خواهد شد. همچنین دو میزگرد جذاب هم پیش‌بینی کرده‌ایم که یک میزگرد به نقد و برررسی اقدامات صدا و سیما در زمینه تأثیرگذاری تلاوت بر عموم مردم می‌پردازد که مدیر شبکه قرآن و معارف سیما و مدیر شبکه رادیویی قرآن به نمایندگی از کل صدا و سیما حضور دارند و آسیب‌شناسی می‌کنند.
وی افزود: البته خود حاضران نشست هم که اهل تخصص هستند در مقالات این میزگرد و سایر مقالات نظر خواهند داد و موضوعات را بررسی و نقد می‌کنند و این جلسات دوطرفه است. میزگرد بعدی هم «وظایف مراکز و نهاد‌های مسئول در فراهم کردن زمینه تلاوت‌های اثرگذار است که در این زمینه هم آقای معاف، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حمید مجیدی‌مهر، رئیس مرکز قرآن سازمان اوقاف و امور خیریه و از دوستان شورای توسعه فرهنگ قرآنی حضور خواهند داشت.
میرزاجانی گفت: این مراسم در حسینیه الزهرا(س) مجتمع امام خمینی(ره) برپا خواهد شد. هر چند مطلوب این بود که ما بتوانیم بستر‌هایی را برای حضور همگان فراهم کنیم، اما به دلیل شرایط ناگزیر هستیم که مخاطبان این نشست را به صورت مشخص تعیین و دعوت کنیم. دوستان در طول این مدت می‌توانند از طریق صفحه شورای عالی قرآن در تارنمای آپارات که به صورت کامل هر سه روز نشست را پوشش می‌دهد، مباحث را دنبال کنند. همچنین بخش‌هایی از برنامه از طریق شبکه قرآن و معارف سیما پخش خواهد شد و دوستان رادیو قرآن هم بخش‌هایی از این برنامه را پخش خواهند کرد. خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) هم مثل همیشه پای کار است و اخبار و مطالب را منعکس می‌کنند تا همه عزیزان در جریان کامل این برنامه قرار گیرند.
وی از نتایج برگزاری این نشستها، اثرگذاری و نحوه بهره‌مندی آن‌ها گفت: دغدغه ما این است که صرفاً در مقام تئوری و نظریه‌پردازی متوقف نشویم و این نکته درستی است و مبالغه هم نمی‌کنم که همه آنچه که در نشست‌های گذشته پرداخته شده است حتما مقدار زیادی از آن عملیاتی و اجرایی شده و قطعا اینگونه نیست، اما این موضوع دائما مد نظر ماست. در این نشست به دنبال فرهنگ‌سازی، بستر‌سازی، ذائقه‌سازی و جریان‌سازی هستیم و این بخش مهمی از کار است. زمانی که یک موضوع مانند تلاوت معنا‌محور یا خشوع در تلاوت، مهندسی تلاوت و ... به عنوان یک دغدغه در سطح مخاطبانش مطرح و در مورد آن‌ها گفت‌وگو می‌شود این بخش مهمی از کار است. البته زمانی که خروجی‌ها مشخص شد، تمام تلاشمان را به کار می‌گیریم که این‌ها در مقام عمل هم خودش را نشان دهد.
معاون آموزش، پژوهش و ارتباطات شورای عالی قرآن در ادامه گفت: همچنین در صدا و سیما با دوستان این موضوعات را به اشتراک می‌گذاریم و درخواست کرده‌ایم که عملیاتی شود. در تلاش هستیم که در حوزه فنی مسابقات، خروجی‌های مباحث اینچنینی در آیین‌نامه مسابقات لحاظ شود.
میرزاجانی در رابطه به مباحث تبلیغی و ترویجی و استفاده عموم مردم و علاقه‌مندان از این مقالات گفت: این مطالب بسیار کارشناسی و تخصصی است، اما در عین حال از طریق برخی از رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها همچون ایکنا این مطالب را بارگذاری می‌کنیم و همچنین در سایت خود شورای عالی قرآن و نیز در نشریه‌ای با عنوان نبأ مقالات قرار می‌گیرد و مجموع سخنرانی‌ها را در قالب یک کتاب منتشر می‌کنیم.
وی در خصوص بین المللی کردن این نشست گفت: در این سال‌ها از حضور اساتید و میهمانان غیر ایرانی نیز بهره‌مند شدیم، ازجمله آقایان رضوان درویش، طه عبدالوهاب و ... و باب این موضوع مفتوح است که ما آن را به عنوان همایش بین‌المللی داشته باشیم. اما در عین حال موضوعاتی از قبیل نقش قرائات مختلف در تلاوت اثربخش، جایگاه ترجمه و تفسیر، جایگاه لحن بیانی، شناخت محدوده صدا در تلاوت اثرگذار، جایگاه مساجد، محافل عمومی و مسابقات دنبال می‌شود. همچنین از همکاری خوب مرکز قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه تشکر می‌کنم.
بخش دیگری از این برنامه، ارتباط تلفنی با محمدرضا ستوده‌نیا، از اساتید و پیشکسوتان قرآنی کشور و یکی از ارائه‌دهنگان مقاله در این نشست بود که وی در خصوص مقاله خود و جایگاه این نشستها در جامعه گفت: موضوعی که در رابطه با مقاله به بنده سفارش شد، همان موضوع اصلی خود نشست یعنی «اثر ترجمه‌ها و تفاسیر بر یک تلاوت اثرگذار» است. به این معنی که چه متغیر‌هایی در القای معانی از سوی قاری به مخاطب موثر است. ما متغیر‌های زیادی ازجمله برداشتی که از متن قرآن می‌شود در این رابطه داریم. فرض کنید که اگر یک آیه معنای سوالی یا خبری دهد یا انکاری یا توبیخی باشد قاعدتا زمانی که قاری آن را می‌خواند باید متوجه شود که چگونه آن آیه را قرائت کند که معنی و مفهوم به درستی انتقال پیدا کند. این‌ها موارد ریز و مهمی است که در ترجمه قرآن کریم بحث‌های زیادی در آن مورد صورت گرفته است.
پیشکسوت قرآنی کشورمان تصریح کرد: همه این موضوعات را مدیون سخنان مقام معظم رهبری هستیم که رهنمود‌هایی را بیان می‌کنند و هر سال یک ارزش افزوده نسبت به تلاوت قاریان ایرانی ایجاد می‌شود. با فرمایشات ایشان هر سال یک هدف بیان و قرا روی آن کار می‌کنند و این جریان اثر بسیاری زیادی بر تلاوت کشور گذاشته است و قاری گذشته با امروز خیلی متفاوت شده است.
وی در خصوص کاربردی‌سازی مطالب و مقالات این نشست گفت: هر نشستی که برگزار می‌شود از چند ماه قبل موجی را ایجاد می‌کند و تا چند ماه بعد از آن قطعاً بسیار مفید خواهد بود. البته این موارد بایستی تبدیل به همایش‌های بین‌المللی شود که با مشارکت قرای عربی هم پیشرفت خوبی داشته باشد. امروز قاریانی داریم که خیلی از آن‌ها در رشته‌های علوم قرآنی، ادبیات عرب و ... کار کرده‌اند و امیدواریم با جهت‌گیری‌ها و برگزاری این نشستها در سال‌های آینده کتاب‌های مستقلی در این حوزه نوشته شود و قاریان ما به تلاوت معنا‌محور گرایش پیدا کنند.
انتهای پیام
