لزوم توجه به ابتکارات و فناوری‌های روز در تبیین مفاهیم قرآنی

به گزارش ایکنا، نخستین همایش بین‌المللی قرآنی «رسالات‌الله» صبح روز شنبه، ۱۶ دی به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار شد.

در این همایش جمعی از فعالان قرآنی از کشورهای عراق، تونس، مالزی، پاکستان، برزیل و ... حضور داشتند.

در حاشیه این همایش کمیسیون رسانه‌های ارتباط جمعی با حضور مهمانان خارجی و داخلی برگزار شد.

در این نشست محمود واعظی با اشاره به اهمیت تفسیر ابن عاشور پیشنهاد کرد که این اثر به فارسی ترجمه شود. وی افزود البته این یک کار بزرگ است و نیاز به گروهی از مترجمان دارد. وی استفاده از هوش مصنوعی برای ترجمه این اثر را به دلایل فنی در حال حاضر امکان‌پذیر ندانست و افزود: ما به مجمع جهانی تبلیغ پیشنهاد می‌کنیم که کار ترجمه با جمعی از اساتید هم‌فکر انجام شود.

ترجمه قرآن به پرتغالی با رویکرد شیعی

در ادامه این نشست جمیل اسکندر، از فعالان قرآنی برزیل گفت من از چهار سال قبل به تصحیح ترجمه قرآن به زبان پرتغالی مشغول هستم. کمیته‌ای در برزیل، قرآن را به زبان پرتغالی ترجمه کردند و من در حال حاضر مشغول تصحیح این ترجمه هستم که سال آینده چاپ خواهد شد.

وی افزود: در حال حاضر دو ترجمه از قرآن در برزیل هست اما تفسیری که با رویکرد شیعی باشد وجود ندارد و ترجمه من نخستین اثر با رویکرد شیعی خواهد بود.

همچنین واعظی در ادامه گفت من چند سال قواعد تفسیری شیعه و اهل سنت را تدریس کردم و به نظرم قواعد آنها بسیار شبیه به هم است اما رویکردها و دیدگاه‌ها تا حدودی متفاوت است.

توجه تفسیر تسنیم به مسائل روز

در ادامه حجت الاسلام شیروانی از مؤسسه اسراء وابسته به آیت الله جوادی آملی در سخنانی درباره این بنیاد گفت: این بنیاد چند شعبه در داخل و خارج از ایران دارد و توجه به تفسیر قرآن با توجه به مسائل اجتماعی را وظیفه خود تعریف کرده است. وی افزود: هر زمانه‌ای نیازهای خاص خود را دارد. از سوی دیگر قرآن همه انسان‌ها در همه اعصار را مخاطب خود قرار داده بنابر این نیاز است در هر عصری تفاسیر تازه‌ای ارائه شود تا با مقتضیات روز همراه و برای مردم هر عصری قابل فهم و جذاب باشد. اگر مفسر بتواند خود را با گفتمان‌های جهانی همراه کند تأثیرگذاری و اقناع بیشتری خواهد داشت.

شیروانی افزود: مفسر باید بر ادبیات، فقه، عرفان، فلسفه، جامعه‌شناسی و ... اشراف داشته باشد. همچنین باید جریان‌های حاکم بر زمانه خود را بشناسد تا بتواند تفسیر به‌روز ارائه دهد. از آنجا که قرآن برای هدایت بشریت نازل شده است باید بتوانیم مخاطب‌های غیر همسو را جذب و نیازهای او را برآورده کنیم.

وی درباره تفسیر تسنیم آیت الله جوادی گفت: ایشان با اشرافی که بر مبانی فلسفی، الهیاتی و ادبی دارند توانسته‌اند تفسیری متناسب با نیازهای روز انجام دهند که تاکنون 67 جلد آن منتشر شده است. این تفسیر تکمله‌ای بر تفسیر المیزان علامه طباطبایی می‌تواند باشد. وی افزود: بنیاد اسراء آماده است همایش‌ها، کارگاه‌ها، دوره‌های آموزشی و .. در زمینه آشنایی با این تفسیر برگزار کند.

رویکرد تازه تفسیر ابن عاشور

در ادامه ابوالفضل خوش‌منش، دانشیار علوم قرآنی دانشکده الهیات دانشگاه تهران گفت: از حضور در این همایش بسیار خوشحال هستم. من از چهار دهه قبل در زمینه نگارش مقالات دانشنامه‌ای قرآنی کار می‌کنم. در حین مطالعات خود با تفسیری روبرو شدم که وقتی آن را بررسی کردم مشاهده کردم رویکرد خاصی درباره آگاهی اجتماعی و مسائل جدید امت اسلامی در آن وجود دارد و آن تفسیر ابن عاشور، عالم تونسی است.

وی افزود: این تفسیر به تمدن اسلامی خاص در شمال آفریقا که تاریخچه‌ای عمیق و پربار دارد توجه خاصی کرده و یک تلاش فکری و فرهنگی بسیار ارزشمند است.

لزوم توجه به ارزش‌های جهانی در قرآن

در ادامه مازلی بن مالک، رئیس مؤسسه مطالعات پیشرفته مالزی گفت: نسل جدید عشق و علاقه زیادی به مفاهیم قرآن و تفسیر آن دارد. ما باید برای جلب جوانان به فهم عمیق‌تر قرآن، ابتکارات تازه‌ای نه فقط برای مسلمانان بلکه برای غیرمسلمانان هم داشته باشیم.

وی ادامه داد: در قرآن ارزش‌های جهانی (Universal Values) زیادی وجود دارد مانند احترام به بزرگان، توجه به مظلومین و نیازمندان و ... که برای همه جهانیان ارزشمند است. وقتی با غیر مسلمانان درباره قرآن صحبت می‌کنیم ممکن است آنها فکر کنند ما قصد داریم آنها را مسلمان کنیم اما اگر از ارزش‌های جهانی موجود در قرآن با آنها سخن بگوییم آنها قطعاً جذب این کتاب مقدس خواهند شد. باید چالش‌های جهانی را از منظر قرآن تبیین کنیم.

مازلی ادامه داد: مؤسسه‌ای که من برای آن کار می‌کنم یک اندیشکده (Think Tank) تحت اشراف نخست‌وزیر مالزی است که وظیفه آن برقراری روابط بین کشورها و مؤسسات اسلامی است. در مالزی مؤسسات زیادی هستند که در زمینه قرآنی کار می‌کنند و ما می‌توانیم آنها را با شما مرتبط کنیم.

پایگاه داده‌های «بالقرآن»؛ ابتکاری مفید برای محققان

در پایان محمدرضا الهی؛ مدیر هولدینگ «بالقرآن» درباره پایگاه قرآنی بالقرآن توضیحاتی ارائه کرد و گفت: این پروژه از سال 93 آغاز شده و تاکنون در حال تکمیل است و حدود 2.5 میلیون دلار برای آن هزینه شده است.  

الهی ادامه داد: در این پایگاه داده‌های قرآنی به نشانی Belquran.com با استفاده از فناوری هوش مصنوعی و با کمک 160 عنوان تفسیر شیعی و سنی و 40 کتاب لغت، مفاهیم و واژگان قرآنی استخراج و در ده‌ها دسته‌بندی مختلف قرار داده شده است که برای محققان علوم قرآنی بسیار مفید خواهد بود.